APARTIR VERSION ANGLE PAR DAVID WYLLIE
REMERSIMAN: THE PROJECT GUTENBERG COLLECTION
WWW.GUTENBERG.ORG
Enn gramaten, ler Gregor Samsa so somey, trouble par kosmar terib, ti kase, li ti dekouver ki, lor so lili, li ti finn vinn enn bebet kouma enn kankretorti zean. Li ti alonze lor so ledo-lakok, e ler li ti lev so latet enn tigit li ti kapav get so vant maron ki ti enpe sorti e ki ti akot kouma tol kannle. So dra ti vinn tro tipti pou kouver so gro vant e koumadir li ti pre pou glise, tonbe. So bann lapat meg-meg konpare ar so lekor ti pe bat fol dan ler.
“Ki finn ariv mwa?” li ti panse. Pa ti enn rev sa. So lasam, enn lasam normal, enpe tipti kikfwa, ti pe repoz anpe ant kat miray familie. Lor latab ti ena enn koleksion santiyon latwal – Samsa ti enn revander anbilan – e lao lor miray ti ena enn foto ki li ti koupe dan enn revi e ki li ti met dan enn kad kouler larzan. Foto la ti montre enn madam ki ti ena enn sapo fourir, enn esarp fourir otour so likou. Li ti asiz drwat e li ti pe ris enn fouro fourir otour so lame ek avanbra ki ti leve ver dimoun ki pe get foto la.
Lerla Gregor get letan mosad par lafnet. Lapli ti pe tap lor vit e sa ti fer li tris. “Si mo redormi e bliye tousa”, li ti panse, me li ti enkapab fer sa parski li ti abitie dormi lor so kote drwat e li pa ti pe kapav tourn so lekor. Mem li sey tourn so lekor ar tou so lafors adrwat, li ti pe retourn lor so ledo. Li ti finn seye omwen san fwa, ti ferm so lizie pou pa get so bann lapat mol-mol, e li ti arete ler li ti koumans santi, premie fwa kot so lapat, enn ti douler mat.
“Ayo Bondie”, li ti panse, “ki kalite karyer fatigan mo finn swazir! Vwayaze, vwayaze toulezour. Fer biznes sa mannyer la li plis difisil ki fer biznes dan ou lakaz; azout lor la malediksion kan ou toultan lor larout, traka ki ou rat tren ki ou bizen pran, fay nouritir ki pa manze dan ler, zwenn toutsort kalite dimoun nenport ki ler me ar ki pa kapav etablir relasion dirab. Mo bien anvi avoy tousa ferfout.” Li ti santi enn ti grate lor so vant; dousma, li ti ris so lekor lor so ledo pou apiy so latet lor dosie lili la; li ti trouv kot grate la ti ete; li ti kouver ar tipti pwen blan san konpran ki sa ti kapav ete; e ler li ti rod tous li ar enn so lapat, li ti bizen retir li deswit parski kouma li ti tous li, li ti gagn enn frison ki ti fer li tranble.
Li ti glise, retourn dan pozision avan. “Labitid lev boner touletan fer nou vinn kouyon.” Li ti pe panse. “Enn dimoun bizen so somey. Ena revander anbilan ki pe viv dan lix. Souvan ler mo retourn dan pansiondfami gramaten pou fer kopi enn kontra, sa bann bon misie la pe ankor pe ennjoy zot tidezene. Si mwa mo fer sa mo patron koutpie mwa. Ki kone? Kikfwa samem mo bizen fer. Si mo pa ti ena pou okip mo paran, lontan mo ti pou fini demisione, mo ti pou rant dan so biro, dir li ki mo panse, dir li tou, dir li mo pli profon. Mo fer li sap lor sez tonbe. Komik sa! Asiz lor enn oter, koz ar sibaltern anba – sirtou ki bizen parfwa koz pre kot so zorey parski misie la li ase sourd. Ena lespwar. Kan mo’nn fini pey det mo paran dwa li – dan senk, sis an – samem ki mo pou fer. Lerla mo vir tou anbalao. Me aster mo bizen leve. Mo tren kit lagar senk-er.”
Li get revey lor komod. “Bondie Mama!” li dir limem. Ti finn fini sizer-edmi e zegwi revey ti pe kontinie marse, ti fini depas sizer-edmi e ti ariv preske set-er mwen kenz. Revey la ti sone? Depi so lili li ti trouv bien kler ki li ti regle li lor kat-rer kouma ti dwatet; sirman li ti sone. Sa li sir me kimanier li ti dormi mem malgre tapaz ki li fer, fer meb tranble? Ti vre ki so somey ti bien trouble. Akoz samem kikfwa enn ti peryod somey profon ti anpes li tann revey sone. Ki li kapav fer la? Prosen tren pase set-er. Si li ti ole pran li, li ti bizen leve deswit, fer extra vit; me bann esantiyon ti an dezord lor latab e li pa ti santi li fit. Mem si li ti reysi pran tren set-er li pa ti pou evit koler so patron parski asistan-sef dan biro ti lagar e ti kone ki tren senk-er ti ale san Gregor e sir-sir depi lontan li ti finn fini fer so rapor. Asistan-sef ti mous misie la e li ti enn los servo lan. Si li ti pran enn sik. Sa ti pou paret bien lous parski pandan kenz an servis zame li ti finn pran enn sel zour sik. Apre, patron la ti pou vinn kot li ar dokter Lasirans Medikal; ti pou akiz so paran ki finn donn nesans enn fay pares; ti pou aksepte konsey dokter ki ti pou dir zot pa fer okenn kleym parski personn pa malad, ena zis bann zeb ki rod gagn kas san travay. Eski ti pou kapav dir li ti pe fer fos? Anfet Gregor ti ankor somey-somey parski li ti tro dormi me li ti fit e enn lafen loulou ti pe fer so vant grogne.
Pandan ki li ti pe reflesi lor tousa e ki li pa ti pe kapav pran desizion pou leve,pandil ti sonn set-er mwen kenz. Kikenn ti tap dousman lor laport pre kot so latet. “Gregor”, kikenn ti dir – ti so mama sa – “Finn set-er mwen kenz. To pa ti ena pou sorti?” Touzour mem lavwa dou e zanti! Gregor ti gagn sok ler li ti tann so prop lavwa reponn; pa ti ditou kouma so lavwa normal. Koumadir depi profonder so lestoma ti ena enn grensman douler enkontrolab ki ti melanze ar so lavwa; bann mo, toufe dan enn eko, ti perdi klarte e ti vinn enkonpreansib dan zorey seki pe ekoute. Gregor ti anvi donn enn repons konple ar tou detay me ti prefer zis dir: “Wi, ‘Ma, wi. Mersi! Mo pe leve la.” Kikfwa sanzman dan so lavwa pa ti paret drol lot kote laport dibwa parski so mama, satisfe, ti trenn so lipie, ale. Me sa ti konversasion la ti fer lezot manm so fami realize ki Gregor ti ankor dan lakaz kan sa pa ti bizen koumsa e lor vites so papa vinn tap lor enn laport akote, zantiman me ar so koutpwen. “Gregor, Gregor”, li ti kriye, “ki pe ariv twa?” Enpe pli tar li ti revini e sannfwala ti ena enn ton avertisman dan so lavwa: “Gregor! Gregor!” Kot lot laport soser ti pe mirmire: “Gregor? To malad? Kapav ed twa? Gregor ti reponn toulede: “Mo’nn pare”; e li ti pe fer enn zefor spesial pou fer so lavwa paret normal par so fason koze e lespas ki li ti pe mete ant sak mo. So papa ti al terminn so tidezene, me so ti ser koz dousman kot zwen laport: “Gregor, ouver sa laport la, mo sipliy twa.” Gregor pa ti ena okenn lentansion ouver laport la. Okontrer li ti pe felisit limem pou so bon labitid ki li ti devlope pandan so bann vwataz. Li ti toultan ferm so laport akle aswar, mem kan li ti kot li.
Premie zafer ki li ti kontan se leve anpe san ki dimoun deranz li, abiye e pran so tidezene. Apre naste ki li ti deside ki pou fer answit parski li ti bien konsian ki li pa ti pou kapav organiz so lespri si li ti res lor lili. Li ti rapel ki li ti finn souvan santi enn douler lor lili, koze kikfwa par dormi dan enn move pozision me sa ti dan so limazinasion. Li ti anvi kone ki manier so bann problem imaziner ti pou trouv lizour zordi. Li ti sir ki sa sanzman dan so lavwa ti zis premie sign ki li ti pe koumans gagn lerim, enn maladi ki souvan afekte bann revander anbilan.
Tir dra lor li ti enn zafer senp; li ti zis bizen gonfle so lestoma e li ti pou tonbe par limem. Me apre, tou ti vinn pli difisil parski li ti vinn bien-bien larz. Dan lepase li ti pou servi so de lebra ek lame pou soulev so lekor; me aster li ti ena zis enn ta ti lapat ki ti pe bat fol dan ler e ki li pa ti pe kapav kontrole. Si li ti ole kabos enn lapat, samem anpremie ti pou drese; ler li ti reysi kontrol enn, tou lezot ti pou fer seki zot anvi dan enn manier ki ti pe fer li dimal. “Sa pa kapav fer lor lili,” Gregor ti panse, “alor, mo aret perdi letan”.
Premie kiksoz li ti anvi se fer so lamwatie lekor anba sorti lor lili me kouma zame li ti finn trouv sa parti so lekor la, li pa ti kapav mazine kouma li ti ete; li ti koumadir sitan red ki pa ti kapav bouz li; li ti pe avanse dousman-dousman mem; finalman dan enn lelan kan brit-brit li ti sakouy so lekor ar enn extra gran lafors so lamwatie anba desann olie monte e ti tap for ar dosie anba; douler atros ki li ti santi ti fer li konpran ki kikfwa sa parti so lekor la ti plis sansib.
Sannkoutla li ti sey fer lamwatie so lekor lao sorti lor lili anpremie e ar boukou prekosion li ti tourn so latet sirlekote. Sa li ti reysi ase fasilman e malgre so larzer ek so pwa, lamas so lekor ti pe swiv direksion so latet. Me ler so latet ti andeor lili dan ler fre, li ti realize ki si li ti larg so lekor, peyna zes li ti pou bles so latet. Li ti blok so mouvman sek. Fale pa aster li nokawte limem; meyer res lor lili ki tom san konesans.