Par
LEPAP FRANÇOIS
ENN KONVERSASION AR ANDREA TORNIELLI
VERSION ANGLE PAR OONAGH STRANSKY
VERSION MORISIEN PAR DEV VIRAHSAWMY
©INSITUT CARDINAL JEAN MARGEOT, 1 CELICOURT ANTELME STREET, ROSE HILL.
NB Dev finn donn so drwadoter ICJM
TEX SOURS: THE NAME OF GOD IS MERCY
BY POPE FRANCIS
bluebird books for life
EPIGRAF
E li ti osi dir sa parabol ar detrwa dimoun vantar ki ti panse ki zot bann sanfot e ki ti mepriz lezot dimoun: “De misie ti rant dan tanp pou priye; enn ti enn Farizien e lotla ti enn kolekter tax. Farizien la ti dibout e ti dir so lapriyer koumsa: ‘Bondie, mersi ou pa finn fer mwa kouma lezot dimoun; kouma sa bann triyanger-voler, bann malonet, bann sanpider; kouma sa kolekter tax
la. Mo fer karem de fwa par semenn; mo donn 10% mo reveni pou dimoun dan lebezwen.” Me kolekter tax ki ti dan enn ti kwen pa ti pe lev lizie ver lesiel me ti pe tap so lestoma ar regre: ‘Bondie pardonn mwa; mo enn pov peser!’ Les mo dir ou sa misie la ti retourn kot li anpe. Pa lotla. Seki bat so prop tanbour pou zwenn tase; seki pa fer grannwar pou rekonpanse.” (Levanzil dapre Lik,
18:9-14)
SAPIT 1
LER MIZERIKORD FINN VINI
Sen Per, eski ou kapav dir kouma dezir pou proklam Lane Sakre Mizerikord ti ne? Kot sa enspirasion la ti sorti?
Pa kapav dir ena enn moman presi. Bann zafer vini par zotmem. Bondie ena so prop tayming. Se lapriyer ki ouver laport-lafnet. Anprensip mo reziste bann lide ki tom lor mwa brit-brit. Mo per zot parski erer bien posib. Mo finn aprann pran pasians, fer konfians Lesenier pou ki mo gagn enn bon konpran e resevwar so lalimier. Mo kapav dir ki mizerikord ki konbinn pardon ar lamour pwisan samem ki pli gran mesaz Zezi Krist finn devlope dousman-dousman dan mo lespri ek leker atraver travay pret. Li rezilta seki mo finn viv kouma konfeser sirtou atraver bann zoli zistwar pozitif ki lavi finn montre mwa.
An Zwiye 2013, dan koumansman mem, detrwa mwa apre ki ou finn vinn Lepap, ler ou ti pe retourne depi Rio de Janeiro kot ti finn selebre Zourne Mondial Lazenes, ou ti dir ki nou lepok se lepok mizerikord.
Wi mo kwar lepok mizerikord finn vini.Legliz pe montre so kote maternel, so lamour maternel pwisan pou limanite ki finn blese. Li pa atann ki bann blese vinn tap laport Legliz; li prefer sorti, al ver zot; li rasanble zot, anvlop zot ar so lamour, okip zot e fer zot konpran ki li kontan zot. Akoz sa mo dir nou dan lepok ‘kairos’, lepok kot nou kapav exprim nou lamour-pardon, kot nou gagn sans fer seki bizen. Kan Lepap Jean XXIII ti deklar ouver Segon Konsey Ekimenik
Vatican, li ti dir, “Epouz Zezi Krist prefer servi mexinn lamour-pardon dan plas enstriman riger, ki zis entelizans lespri.” Dan so meditasion “Bann panse lor Lamor” Lepap beni Paul VI ti revel esansiel so spiritialite atraver sentez propoze par Sen Augustin: povrete ek lamour-pardon. Lepap Montini (Paul VI) ti ekrir, “Mo povrete samem lamour-pardon Bondie. Koumsa mo kapav onor seki ou ete, Bondie zenerozite san limit; mo envok, axepte ek selebre ou lamour-pardon plen ar bonte.” Sen Jean Paul II ti devlop sa konsep la plis an profonder dan so ansiklik Dives In Misericordia (Plen Lamour-Pardon Partou) dan lekel li afirme ki Legliz li viv enn lavi vreman otantik kan li dir san anbigwite ki lamour-pardon samem pli gran kalite nou Kreater ek Sover e kan li gid limanite ver lasours lamour-pardon. Lor la li ti kre Festival Mizerikord Divinn, li ti soutenir beatifikasion ek kanonizasion Sent Faustina Kowalska e li ti konsantre lor parol ki Zezi Krist ti dir lor lamour-pardon. Lepap Benedict XVI ti osi koz sa dan so bann ansengnman: “Mizerikord samem mesaz esansiel Levanzil; samem nom Bondie; samem vizaz ki li montre nou dan Ansien Testaman e plis klerman dan Zezi Krist, enkarnasion lamour kreater ek redanpter. Lamour-pardon li ekler vizaz Legliz e li prezan dan bann Sakreman, sirtou Sakreman Rekonsiliasion; li osi prezan dan travay sarite, ki li personel, ki li kolektif. Tou seki Legliz dir ek fer montre ki Bondie ena boukou lamour-pardon pou limanite.” Mo osi rapel bann experyans personel ki mo finn kone. Par egzanp, avan mo vinn isi, kan mo ti dan Buenos Aires, mo rapel spesialman enn diskision tabronn ar bann teolozien. Ti pe diskite ki enn Lepap kapav fer pou ki dimoun viv ansam dan armoni; ti ena telman problem ki pa ti pe kapav trouv
lizour. Enn kou, san atann, enn partisipan ti kriye: kifer nou pa selebre “ enn Lane Sakre Mizerikord”? Lide la ti kol dan mo memwar. Pou reponn ou kestion, mo kwar ki desizion la ti pran atraver lapriyer, atraver meditasion lor bann ansengnman ek reflexion ki bann Lepap ti fer avan mwa; atraver konvixion ki Legliz li koumadir enn lopital lor sandbatay ki swagn bann ki finn bien
blese – enn Legliz ki resof leker dimoun parski li la e li pran kont.
Ki mizerikord vedir pou ou?
Mo ‘mizerikord’ li sorti depi ‘misericordis’ ki vedir ‘ouver leker ar lamour pwisan pou ed dimoun dan pens’. Sa amenn nou direkteman ver Bondie: lamour-pardon li enn reflex Bondie ki akeyir nou; lamour-pardon vedir ki Bondie ouver so leker pou aksepte nou e li fer tou pou pardonn nou. Zezi Krist ti dir ki li pa ti finn vini pou bon dimoun me pou seki finn fer pese. Li pa ti finn vini pou seki bien me pou seki malad e ki bizen led enn dokter. Akoz sa nou kapav dir ki mizerikord li kart idantite Bondie. Bondie lamour-pardon ki pardone. Samem pou mwa idantite Bondie. Zistwar Zerizalem toultan enpresionn mwa. Mo lir li dan sapit 16 dan liv Ezekiel. Dapre sa zistwar la Zerizalem ti enn tifi fek ne; so lonbri pa ti koupe; li ti abandone kouver ar disan. Kan Bondie ti trouv li pe bengn dan disan, li ti donn li enn ben, li ti frot li ar dilwil sakre, li ti abiy
li; kan li ti vinn gran, li ti donn li lenz laswa ek bizou. Me Zerizalem ti koumans gagn foli grander; li ti vinn vantar; li ti vinn enn laryaz pa pou lamone parski li ti pe pey so kliyan. Me Bondie pa bliye so kontra moral; li plas li pli lao ki so bann ser pou ki li rapel e ki li gagn onte (Ezekiel 16:63) kan li gagn lamour-pardon pou tou seki li’nn fer. Sa pou mwa enn bann pli gran revelasion: to pou kontinie res ‘pep swazi’ e to pese pou lave, to blesir pou sikatrize. Donk lamour-pardon li konekte anprofonder ar fidelite Bondie. Bondie li fidel parski li pa kapav
refize ousa nie seki li ete. Sen Paul explik sa bien dan so deziem let pou Timote: Si nou nou enfidel, Bondie li li fidel parski li pa kapav nie seki li ete. Li toultan fidel.
Ki plas ek ki enportans lamour-pardon ena dan ou leker, dan ou lavi, dan ou istwar personel? Eski ou rapel ou premie experyans ar lamour-pardon kouma enn zanfan?
Mo kapav lir mo lavi atraver sapit 16 dan liv profet Ezekiel. Ler mo lir sa bann paz la mo santi ki tou seki mo pe lir zot koumadir finn ekrir pou mwa, zis pou mwa. Profet la koz lor laont e laont li kouma lagras; kan enn dimoun santi lamour-pardon Bondie li osi gagn bien onte pou seki li ete ek pou pese ki li’nn fer. Ena enn extra zoli ese par enn gran panser lor spiritialite ki apel Per Gaston Fessard. Dan so liv “Dialektik ‘Ekzersis Spiritiel’ Sen Ignace” li ekrir lor
laont. Laont se enn bann lagras ki Sen Ignace dimande kan li konfes so pese divan Zezi Krist krisifie. Sa tex dan Ezekiel ansengn nou laont; li montre nou kouma nou bizen resanti laont: parski nou dan soufrans ek pese, Bondie res fidel e li ed nou sorti. Ala ki mo santi. Mo pa ena okenn souvenir lamour-pardon kan mo ti zanfan me mo ena enn souvenir kler kan mo ti enn tinejer
Le 21 Septam 1953 – mo ti ena 17 an – mo ti zwenn Per Carlos Duarte Ibarra, konfeser dan legliz mo parwas. Ler mo ti pe konfes ar li mo ti santi prezans lamour-pardon Bondie. Per Ibarra ti pe viv dan Corrientes me li ti vinn Buenos Aires pou swiv tretman kont kanser disan. Li ti mor enn an apre. Mo ankor rapel kouma mo ti pe santi. Vadire mo ti finn abandone. Apre lanterman mo ti
bien tris e aswar mo ti plore kouma enn zanfan. Mo ti kasiet dan mo lasam. Kifer? Parski mo ti perdi sa dimoun ki ti fer mwa dekouver lamour-pardon Bondie; ti fer mwa konpran ‘miserando atque eligendo’ (malere me spesial). Sa lepok la mo pa ti konn so sinifikasion me pli tar samem pou vinn mo deviz episkopal. Mo ti gagn enn pli gran konpran atraver bann omeli enn mwann Angle, Venerab Bede. Kan li ti dekrir kimanier Matie ti vinn apot, li ti dir: Zezi Krist ti trouv enn kolekter tax; parski ti ena lamour-pardon dan so leker li ti swazir li kouma so apot e li ti dir li, “Swiv mwa”. Samem tradiksion ofisiel parol Sen Bede me mwa mo prefer enn lot expresion: ‘misericorcando’ (donn lamour-pardon). Pardone e swazir. Zezi Krist pardone, swazir e fer li swiv.
Kan ou pans bann pret ki pardone ki ou finn zwenn ou ki finn enspir ou, kisannla ou panse?
Ena boukou. Mo finn fek koz lor Per Duarte. Mo kapav osi mansionn Enrico Pozzoli, enn Salezien ki ti batiz mwa e ki ti marye mo paran. Li ti enn konfeser ki donn lamour-pardon. Tou dimoun ti pe rod li; e li ti al get tou bann Salezien. Mo finn gagn sans zwenn bann gran konfeser. Ti ena enn pret Kapisen ki ti pli zenn ki mwa e ki ti ena so minister dan Buenos Aires. Enn zour li ti vinn get mwa parski li ti bizen koze. Li ti dir mwa, “Mo bizen to led. Boukou dimoun vinn konfese ar mwa; toutsort kalite dimoun; dimoun ordiner, mwens ordiner; ena mem bann pret … mo pardone boukou; parfwa mo gagn dout. Eski mo pa pe pardone brit-brit?” Nou ti gagn enn long konversasion lor lamour-pardon e mo ti dimann li ki li ti fer kan li ti pe doute. Ala seki li ti dir mwa: “Mo al dan lasapel, dibout divan tabernak e mo dir Zezi Krist: Senier pardonn mwa si mo pardone
bonavini; ou’si ou antor parski ou finn donn mwa move manier.” Zame mo pou bliye sa! Kan enn pret santi ki li finn resevwar boukou lamour-pardon, li dan so tour kapav donn boukou lamour-pardon. Enn fwa mo ti lir enn omili par Kardinal Albino Luciani avan li vinn Lepap Jean Paul I, lor Per Leopold Mandic ki ti finn fek beatifie par Lepap Paul VI. Li ti dekrir enn zafer ki resanble seki
mo fek dir. “Ou kone nou tou nou bann peser”, Luciano ti dir. “Per Leopold ti konn sa bien. Sa form parti nou realite. Parsonn pa kapav evit pese, ki li tipti, ki li gran, pandan lontan. ‘Me’, kouma Sen Francois de Sales ti dir, ‘si ou ena enn ti bourik ki finn may dan grabo, tonbe, ki ou fer?’ Ou pa fons lor li ar enn dibwa pou bat sa pov jab la. Li deza bien malere. May li par so arne e ed li pou leve. Dir li, ‘nou manz ar li baba! Fer atansion prosenn fwa’. Per Leopold ti bien konpran sa. Enn pret ki mo kamarad ti al konfese ar li e ti dir li, ‘Mon per, ou tro bon, ou
tro zenere. Mo kontan mo pe konfese ar ou me ou tro bon, tro zenere.’ Per Leopold ti reponn: ‘Mo garson, pa bliye kisannla plis zenere. Kisannla ti axepte mor pou lav nou pese, pou geri blesir ki nou pese finn donn nou? Li finn pardonn voler, bann ki dan bafon. Eski kapav plis zenere ki sa? Sa ti omili Kardinal Luciano lor Leopold Mandic ki ti kanonize pli tar par Lepap Jean Paul
II.
Enn lot gran dimoun pou mwa se Per Jose Ramon Aristi, enn Sakramanten. Mo ti mansionn li pli boner ler mo ti zwenn bann pret dan parwas Rome. Ler li ti mor an 1996, li ti ena plis ki 90 banane. Li’si li ti enn gran konfeser; boukou dimoun, anpartikilier bann pret ti al konfese ar li. Apre konfesion li ti met lakrwa ki ti dan so saple dan zot lame; li ti servi sa pou donn zot absolision; apre li ti dir zot anbras lakrwa la. Kan li ti mor, mo ti enn levek oxilier dan Buenos Aires. Sa ti arive tanto Samdi Sen. Dimans Pak, apre lench, mo ti al rann li omaz. Dan
kript legliz ti ena so serkey e mo ti dekouver ki pa ti ena fler ditou. Mo ti al aste flet ki mo ti plase enpe partou. So saple ti antour so lame. Mo ti tir lakrwa la e mo ti dir li, ‘Donn mwa lamwatie to lamour-pardon’. Depi sa zour la sa lakrwa la zame pa finn kit mwa. Li toultan lor mo ches. Sak fwa mo ena enn move panse lor kikenn, mo tous lakrwa la. Sa fer mwa boukou dibien. Ala enn lot egzanp enn pret mizerikordie. Li ti toultan pros ar dimoun e li ti swagn zot blesir
atraver lamour-pardon.
Kifer dapre ou, limanite bizen lamour-pardon?
Parski limanite finn blese, gravman blese. Swa nou pa kone kouma pou swagn nou blesir, swa nou kwar ki pa ena gerizon. Tansion! Li pa zis enn kestion problem sosial kouma blesir provoke par povrete ousa exklizion. Pa konfonn li ar esklavaz modern dan lavi zordi. Relativism ‘si pe bles dimoun: tou pe paret egal; to pe paret parey. Limanite bizen lamour-pardon ek konpasion. Lepap
Pie XII, plis ki 50 an desela ti dir ki nou gran trazedi se ki nou finn perdi nosion ek konsians pese. Aster nou sitiasion pe vinn ankor pli grav parski nou kwar ki nou maladi, nou pese peyna gerizon. Peyna ni gerizon, ni lamour-pardon. Nou nepli ena lafwa dan lamour-pardon. Tou finn vinn frazil; nou nepli kwar dan redanpsion; nou pa kwar ki ena enn lame pou lev nou; enn lamour ki kapav sov nou, pardonn nou; tir nou dan pens; aroz nou lavi ar pasians enfini; ar lamour-
konpasion ki remet nou lor nou lipie. Nou bizen lamour-pardon. Enn kestion. Kifer zordi otan dimoun – zom, fam, zenn, vie ki sorti depi diferan klas sosial – al get longanis, dokter san soulie? Kardinal Giacomo Biffi ti kontan sit ekriven G. K. Chesterton: “Kan dimoun aret priye Bondie, li pa vedir ki zot pa vener nanye; plito zot vener tou kiksoz.” Enn fwa mo ti tann kikenn dir: “Lepok mo granmer, enn konfeser ti tou seki nou ti bizen; aster boukou dimoun al konsilte astrolog. Dimoun rod solision zot problem dan siperstision.”
Toultan ti ena sa, pa vre?
Wi bien sir, toultan finn ena geriser, astrolog, longanis me zame avan ti ena otan dimoun ki ti pe rod gerizon spiritiel dan sa kalite aktivite la. Dimoun rod kikenn ki pou ekout zot. Kikenn ki pran letan pou ekout zot dan zot lapenn, zot boulversman, zot dram, zot difikilte. Samem ki mo apel “apostola zorey”. Li enportan; bien enportan. Mo santi ki mo oblize dir bann konfeser: koze,
ekoute ar pasians; me sirtou dir dimoun ki Bondie kontan zot. Si enn konfeser pa kapav donn absolision enn peser, li bizen explik li kifer; omwen li bizen donn li enn benediksion mem si li andeor sakreman Legliz. Lamour Bondie li la, mem pou dimoun ki pa dispoze resevwar li. Ki li zom, ki li fam, ki li garson, ki li tifi, Bondie kontan zot tou; li al ver zot; zot bizen benedixion. Pa maltret dimoun. Pa repous zot. Zot pe soufer. Bann konfeser ena enn gran responsabilite parski zot bizen diil ar mouton egare ki Bondie kontan. Si nou pa donn zot lamour ek pardon Bondie, nou pou repous zot e nou kapav perdi zot pou toultan. Donn zot lamitie, lamour ek konpasion mem si pa kapav donn zot absolision. Pa refiz beni zot. Mo ena enn nies ki ti marye sivil ar enn divorse ki pa ti ankor gagn anilasion so premie maryaz. Zot ti amoure; zot ti anvi marye dan legliz; zot ti anvi zanfan e zot ti ena trwa. Ziz ankour ti donn misie la drwa pou gard bann zanfan so premie maryaz. Misie la ti bien relizie; li ti al lames toule-Dimans e li ti al dan konfesional pou dir pret la: “Mo kone ou pa kapav donn mwa absolision; mo finn fer boukou pese. Silvouple, donn mwa ou benediksion.” Sa misie la ti posed enn lespri relizie bien devlope.
