NANYE PA BOUZFIX APART …

ROUND AND ROUND / ҪA TOURNE

                    1
Depi koumansman do ta
Nanye pa bouzfix, teter:
Lalinn tourn otour later;
Later tourn otour soley;
Soley otour galaxi;
Galaxi otour? Bez sa!

Nanye pa bouzfix apart
Lamor. Ki to kwar?
Kan toupi aret tourne,
Li tonbe, monwar.

                    2
To’le enn lemonn parfe
Kot nanye pa pou sanze?
To’le ki tou pil anplas,
Koumsa to kontrol lespas?
Sel plas kot sa ekziste
Se kot nanye pa pouse.

Nanye pa bouzfix apart
Lamor. Ki to kwar?
Kan toupi aret tourne,
Li tonbe, monwar.

                    3
Twa to kwar dan enn lemonn
Kot maler finn fini fonn;
Kot tou dimoun bien ere;
Kot pa ena malere.
Si sa anpes twa sagren,
Pa vedir nou tou dan bien.

Nanye pa bouzfix apart
Lamor. Ki to kwar?
Kan toupi aret tourne,
Li tonbe, monwar.

                    4
Pa bliye ki Gita dir!
Pa vinn fer to latet dir!
Lavi enn kontradiksion;
Partou aksion, reaksion.
Problem ek so solision
De kontrer donn lavenir.

Nanye pa bouzfix apart
Lamor. Ki to kwar?
Kan toupi aret tourne,
Li tonbe, monwar.

09.05.20

LASENN CHAWCHAW

EAT OR BE EATEN / MANGER OU ÊTRE MANGÉ / MANZE OU ET MANZE



THE FOOD CHAIN / LA CHAÎNE ALIMENTAIRE

                    1
Ayo mo bayo! Kifer to fer sa?
Tou bann kreatir ki dan lanatir
Ki zot animal, ki zot vezetal
Kone ki zot tou mayon dan lasenn
Chawchaw, food chain, la chaîne alimentaire.
Me twa gran fezer to koleksioner.

Kreatir Bondie, nou tou nou kone
Pou nou res vivan nou bizen manze
Me twa frer fezer twa to pa manze
Parski to gagn fen me pou posede;
Foto dan albem, lor miray trofe,
Spesimenn rar ki met dan mize.

To touye pou montre twa ki mari;
To koupe-transe zis pou fer roupi;
Devaste later, devaste lamer
Pa parski to fen. Pou vinn miliarder.
                    2
Ayo mo bayo! Kifer to fer sa?
Zanimo, zwazo, pwason dan lamer
Dan lespri malad zot zis enn zafer
Neseser pou ranz lanpir milioner.
Plant, pie, lafore, Bondie finn donn twa
Pou fer tranzaksion, ranpli to kofor.

To pa’nvi kone lemonn vezetal
Li ‘si li sansib. Mazinn sansitiv!
To pa bizen biyodiversite!
Betone, goudrone, sivilize?
Animal, vezetal pa konn lir liv,
Peyna plas pou zot dan to gran mahal.

To touye pou montre twa ki mari;
To koupe-transe zis pou fer roupi;
Devaste later, devaste lamer
Pa parski to fen. Pou vinn miliarder.
                    3
Ayo mo bayo! Kan to pou konpran?
Komie Korona ankor to bizen
Pou ki anfen to gagn enpe zenzen?
Lanatir li enn gran lasenn chawchaw
Kot to gagn manze ek to donn manze.
Sa de la toultan bizen balanse.

Eat and be eaten! Manze, et manze!
Manger, être mangé! Aret pran, pran, pran!
To bizen aprann done, partaze!
Olie rod lager, met tor lor lezot,
Ouver lizie tang, realiz erer.
Nou Mama-Later bien-bien ankoler!

To touye pou montre twa ki mari;
To koupe-transe zis pou fer roupi;
Devaste later, devaste lamer
Pa parski to fen. Pou vinn miliarder.


ENN TI REFLEXION

Malgre ki form pasif ekziste dan nou lang, nou pa tro servi li. Par ekzanp mo kapav dir, “Mo pe kwi manze.” (form aktif). Ousa mo kapav osi dir, “Manze pe kwi par mwa.” (form pasif).
Depi enn bon bout letan mo tann itilizasion enn kopil (‘copula’ an Angle ek ‘copule’ an Franse) me avek problem saniter ki nou pe traverse ki finn fer lang Morisien vinn zouti kominikasion fondamantal, sa kopil la pe itilize ar enn pli gran frekans. Kopil ‘et’ – enn devlopman sentax enteresan – pe fer form pasif vinn plis frekan: lapolis finn aret li / li finn et arete par lapolis; finn elir li spiker / li finn et eli spiker; tes finn detekte li pozitif / li finn et detekte pozitif ets.
Ena plizier lang dan lemonn ki pa servi kopil:

“Zero copula is a linguistic phenomenon whereby the subject is joined to the predicate without overt marking of this relationship (like the copula “to be” in English). One can distinguish languages that simply do not have a copula and languages that have a copula that is optional in some contexts.
Many languages exhibit this in some contexts, including Assamese, Bengali, Kannada, Malay/Indonesian, Turkish, Japanese, Ukrainian, Russian, Hungarian, Hebrew, Arabic, Berber, Ganda, Hawaiian, Sinhala, and American Sign Language.” (Wikipedia)

ENN DEVLOPMAN ENTERESAN DAN EVOLISION NOU LANG NASIONAL.

08.05.20