TABISMAN LIR OU “FODE PERDI POU GAGNE”

©DEV VIRAHSAWMY AND ICJM

TABLO 1

Anba enn pie boukie banane. Saler lete pe dir: “Mwa ki la!”. Dammarro ek Kaspalto, de personaz istorik dan bitasion (koumsamem apel bann vilaz ki finn pouse otour Tabisman Lir) pe asize sakenn lor so ros prefere. Ni fey, ni petal pa pe bouze. Koumadir tou finn tas dan doldrom, enn trans letan bouz fix. Tanzantan Kaspalto mas so lipie, bese pou get so ledwa lipie.
DAMMARRO
To’nn tann dernie nouvel?
KASPALTO
Mo pa vey zafer lezot. Mo konn zis mo zafer.
DAMMARRO
Li nou devwar vey zafer nou prosen. Man is a social animal.
KASPALTO
Koz langaz dimoun do ta!
DAMMARRO
Be ki langaz mo’nn koze?
KASPALTO
Potis.
DAMMARRO
Ki potis?
KASPALTO
Potis zasar.
DAMMARRO
Be ki zasar, latet to fami?
KASPALTO
Zasar mang.
DAMMARRO
Zasar mang? Be ki mang, foutou?
KASPALTO
Mang lakord babou.
DAMMARRO
Babou, babou, babou! Pe dimann twa ki lakord?
KASPALTO
Lakord pandi.
DAMMARRO
Pou kisannla?
KASPALTO
Pou twa. … Pou mwa. … Pou tou bann nenport kouma nou.
DAMMARRO
Nou nenport, nou?
KASPALTO
Plis ki nenport.
DAMMARRO
Kifer?
KASPALTO
Kifer? Kifer? Kifer? Parski. Parski. Parski. … Bourzwa la pran desizion e twa to la pou asiz lor ros pou fer palab. Fer ler. Ala kifer!
DAMMARRO
Kaspalto, to pe fer bezer la. To bwar, to gagn egrer lestoma akoz diven bilenbi. E ki to fer? To vinn tir lay ar mwa.
KASPALTO
Dammarro, tais twa. Kan to koze to prouve ki Bondie parfwa fer erer.
DAMMARRO
Blasfem!
KASPALTO
Be wi ta! Li’nn fer gopia gran kouma twa e boutey piti-piti. Li ti bizen fer twa groser enn fiol. Lerla to ti pou vinn enn ti gopia, groser enn fiol.
DAMMARRO
Twa sef boutey ki koz koumsa?
KASPALTO
To konn bien. Mwa mo enn king dan boutey. Samazeste Larak Premie. Mo’le to fer reverans divan mo prezans. (Li tir enn tay zong.) … Mo kwar mo bizen aprann mars lor mo lame.
DAMMARRO
Mars lor lame? Kifer?
KASPALTO
Mo lipie finn modi. Mo zong lipie finn vinn kouma grif; mo ena krapros … kor dan mo ti ledwa, klos par anba. … Mo papa pa ti konn tousa. So semel ti natirel. Zame li ti met soulie. … Swadizan sivilize. Lergete mo zis salisan … pa salisan … kouma dir sa? samem … koumadir feb-feb, lakagn, bisagn …
DAMMARRO
Frazil? Sansib? Frel?
KASPALTO
Samem! Frel-frel. Flas, las! Koumadir enn larou ki ena fit. … Mo vant gro, pa kapav verse pou koup mo zong lipie. To pa’le koup sa pou mwa.
DAMMARRO
Mwa Dammarro, fils de son père, koup zong enn gonaz. Ena so zans ki bondie finn kre pou fer sa kalite louvraz la.
KASPALTO
Matenva! To kwar dan kars aster. … Be ki to pou fer ler mo dir twa seki mo ena pou dir twa?
DAMMARRO
Ki to ena pou dir mwa ki mo pa deza kone?
KASPALTO
Trap bien to ros. Tansion to tonbe. … Pare? Rayto! Go, go, go! (Silans. …)
DAMMARRO
Ki arive? To fizib finn sote?
KASPALTO
Pare?
DAMMARRO
Pare, rayto, go, go, go …
KASPALTO
Radika pe vinn res ar nou.
DAMMARRO
Pare, rayto, go, go, go.
KASPALTO
Radika pe vinn RES ar nou.
DAMMARRO
Pare, ray … Ki to pe dir? To latet pa bon?
KASPALTO
To latet pa bon.
DAMMARRO
Isi se teritwar zom. Taler to pou gagn revolision lor to latet. Tou bann klosar pou fer lagrev. Latet pa bon matlo.
KASPALTO
Pa tomem ki kontan dir ki zom ek fam bizen egal?
DAMMARRO
Dan lakaz. … Pa anba pon, amba pie. Dan danbwa.
KASPALTO
Dan danbwa ki ena dibwa! … Mo kone to bien kontan Radika. Kifer to pa’le li vinn res ar nou?
DAMMARRO
Pa pou ena ase mas pou de.
KASPALTO
(Silans.)
DAMMARRO
Gete Kaspalto, nou’nn swazir liberte; nou’nn ranz nou nik kot bon dimoun pa frekante. Aster to’le fer nou nik vinn kouma yer. Efase, refer?
KASPALTO
Korek sa!
DAMMARRO
Aret fer lagel.
KASPALTO
Korek sa! … Fer so foutou!
DAMMARRO
Enn fey pa bouze. Petal flanbwayan kol lor pie.
KASPALTO
Priye Bondie labriz pa soufle … sankwa dife lor nou. Alala!
Enn ti labriz koumans soufle. Detrwa petal rouz grene. Labriz vinn pli for. Petal rouz vinn gri, vinn nwar. Kaspalto ek Dammarro atas mouswar lor nene ek labous. Enn pake dimoun ( fam, zom, zanfan) galoupe travers lasenn. Zot tou finn swa atas mouswar lor nene, swa met mask.
DAMMARRO
Nou bizen tir. Sinon lasann tabisman pou touf nou.
KASPALTO
Be Radika? Ki nou fer?
DAMMARRO
Pa kapav abandonn dimoun dan garrbarr.
Labriz finn vinn ankor pli for e enn niaz nwar epe finn anvlop tabisman. Blakaout.

TABLO 2

Lalimier realime. Dan rezidans prensie Komandan Lir. Laport, lafnet bien ferme; rido bien tire. Lir pe koz ar so trwa tifi, Goneril, Regann ek Kordelia. So de zann rantre. Zot abiye kouma saser, zot fizi anbandoulier. Risar li mari Goneril e Edmon li mari Regann. Klerman de zann la pa dakor ar seki zot kwar zot finn tande ler zot rantre.
RISAR
Pa dakor Komandan! Kouma divan kalme tou revinn normal. Personn pa plengne. Finn fini abitie. … Les roulman deroule kouma abitie.
EDMON
Pa ekout dimoun plengne. Zot memwar kourt. Nek donn zot enpe maja, fer zot bouz waya. Dir ou lerla bel tamasa. Tou rant dan lord.
LIR
Mo pe dir sa bann zanfan la ki finn ariv ler pou mo tir fardo lor mo zepol. Pa fasil sa, okip enn tabisman. Arpanter finn diviz tabisman antrwa parti egal. Egal pou egal. Pa enn seve anplis ousa anmwens. Aster bann zanfan pou dirize pandan ki mwa mo zwir mo vieyes. … Normal ki toulemwa mo al res kot enn zanfan. Ki zot dir?
RISAR EK GONERIL
( zot sant ade vwa)
Normal Komandan. Nou panse ki ou ti bizen sanz lakaz toulezan. Enn mwa tro tigit pou plezir ki ou prezans done. Nou propoz enn-an.
EDMON EK REGANN
( zot sant ade vwa)
Enn-an? Aret badine! Pa mwens ki senk-an. Nou propoz senk-an.
LIR
Bann bon zanfan! Bondie beni zot. Mo pa pou viv sa kantite letan la. Mo finn desid lor enn mwa. Mo pa pou aksepte okenn sanzman. Kan mo dir enn mwa se enn mwa. … Me ena kikenn ki pa finn koze. Ki mo gate pouri ena pou dir? Mo Kordelia siro-siro-siro.
KORDELIA
(Silans…..)
LIR
Kordelia, beti, to finn vinn goungi? Koze pou to merit enn tier plis meyer. … Koze Kordelia. … Ki to ena pou dir?
KORDELIA
(Silans …)
LIR
Kordelia, mo donn twa lord koze. Ki to ena pou dir?
KORDELIA
Nanye.
LIR
Nanye?
KORDELIA
Nanye.
LIR
Lalang peyna lezo. Reflesi Kordelia. Met nanye ar nanye gagn nanye; miltipliye ar nanye donn nanye; azoute, retire, divize donn nanye mem. Ki to ena pou dir? Reflesi bien avan to koze. Ki … to … ena … pou … dir?
KORDELIA
Nanye.
LIR
Pran nanye. Mo donn twa nanye. To merit nanye. … Apartir zordi to mwens ki nanye ditou. Kaka ena plis valer ki twa. Kaka enn fertilizan … Twa to nanye, plis kaka ki kaka. Apel arpanter. Bizen diviz mo tabisman ande.
LAVWA
Pa fer sa Lir! Tansion to regrete!
LIR
Komandan Lir zame regrete.
KORDELIA
Papa, to ena problem?
RISAR, GONERIL, EDMON EK REGANN
( zot sant akat vwa)
Sal ipokrit!
Pa fer sanblan, fer vadire
Dan leker ros ena dilo.
Nimakarram!
To finn ase fer li soufer;
Aster pa rod zwe rol granker.

Nou papa dou!
Nou papa dou!
KORDELIA
Paps, kifer to tris?
LIR
Twa, pa koze. Mo zorey ankoler refiz tann twa. Serpan!
KORDELIA
Donn mwa drwa Komandan, koz ar twa enn dernie fwa.
LIR
Dernie fwa! Dernie, dernie fwa. Koze! San detour, san fer ler.
KORDELIA
To rapel Komandan, mo ti dir twa ki tabisman dan pens …
RISAR, GONERIL, EDMON EK REGANN
( zot sant akat vwa)
Ki li pe radote?
So latet pa bon.
Tabisman dan pens?
Ha! Ha! Ha! Ha! Ha! Ha!
Trap vant nou riye.
Profi pe monte,
Dividenn epe;
Ki gonaz li dir?
Tabisman dan pens.
Ha! Ha! Ha! Ha! Ha! Ha!
LIR
Mo kat zoli zanfan
Les li koz-koz-koze.
Samem so terminis. … Koze serpan!
KORDELIA
Ar to permision mo finn al andeor Grannkaz pou gete ki pe pase. Seki mo finn trouve, pa zoli-zoli. Mo ti dir twa. … Profi for; dividenn for me partou-partou dimoun mizer. Dilo finn koumans manke; letan finn vinn toke; kan letan lapli vini, soley dir mwa ki la; kan letan soley neseser pou fri gagn matirite, ala debordman partou. Lespri finn vinn kokom Komandan. Lasemine lizinn pe ponp pwazon dan ler; karo pe aroz larivier ar pwazon; larivier anpwazone pe touy lagon …
RISAR, GONERIL, EDMON EK REGANN
( zot sant akat vwa)
Giji-giji, giji-giji, alala bel-bel teori!
Giji-giji, giji-giji, alala bel-bel teori!
Giji-giji, giji-giji, alala bel-bel teori!
Giji-giji, giji-giji, alala bel-bel teori!
Manti tousa! Manti!
KORDELIA
Nou kapav aret tousa Komandan. Bizen fer li. Pa gagn drwa touy travay Bondie. Nou pe pers trou dan lesiel, kabos larkansiel; pwason pe korde lor disab; zwazo pe perdi tou zot plim; seni nepli pe vinn papiyon … Dan balizaz tabisman nou zanfan pe plore … malad … fen. Kapav aret tousa Komandan.
GONERIL
Komandan Lir! Les mwa, to gran tifi, to premie zanfan, dir twa ki vremem pe pase. Kordelia ena enn pwenter. Zot finn fer pak avan karem. Pwenter la ki sarye pwazon. Li finn anpwazonn Kordelia so lespri ek so … lekor. … Dir papa Kordelia: eski wi ou non to seropozitif. … Pa zwe sove. Poz to lame lor Labib. Koze! Dir laverite.
KORDELIA
Ki sa vinn fer dan seki mo ti pe dir?
REGANN
Foul relevent. Li montre to veritab vizaz ipokrik. To zwe sent divan lizie papa pou tronp li. Lergete to vang-vang. Enn laryaz. Goneril ek mwa nou finn swiv koutim. Gran dimoun finn deside, finn swazir. Nou finn gard loner fami. Nou pa koz bel-bel koze pou kasiet pianter anba-anba. Pianter lili malsen.
RISAR EK EDMON
( zot sant ade vwa)
Komandan, ou pretan zann …
LIR
Pretan zann? Sa zame!
RISAR EK EDMON
( zot sant ade vwa)
Samem, galan ou ti tifi
Pe met choula ar travayer,
Fer madam lager ar mari,
Zelev kritik so profeser,
Fer sakristen pran plas Monper,
Ou pretan zann …
LIR
Pretan zann? Sa zame!
RISAR EK EDMON
( zot sant ade vwa)
Samem, galan ou ti tifi
Sem zizani, sem lapipi,
Ar laservel fer satini,
Brouye lespri bann ti lespri,
Plant sibversion dan tabisman,
Ou pretan zan.
LIR
Pretan zann? Sa zame!
GONERIL EK REGANN
( zot sant ade vwa)
Eh papa, ayo papa!
Ou ti tifi, ou ti Luxmi
Finn met malang kot sanbrani,
Gard parrsadi dan lekiri …
Loner fami pe santi pi …
Ou ti Luxmi …
LIR
Pa Luxmi me serpan! … Kordelia, reponn! To seropozitif? Reponn foutou!
KORDELIA
Wi, mo seropozitif. Enn swar mwa ek mo bieneme nou ti fer neglizans … pa ti pran prekosion …
LIR
To trouve ki to finn fer. Dan nou site barikade, kadnase, barble, kontrole par elektronik nou bien prop, nou proteze. To finn al andeor. Salte deor finn polie twa. To plas nepli isi.
KORDELIA
Depi lontan mo plas nepli isi. Mo plas laba ar Ti-Rajou, Baldeo, Maniel ek Bay Abou.
LIR
Tou sa galan la to’ena?
RISAR, GONERIL, REGANN EK EDMON
(Zot sant akat vwa)
Dan so kafe peyna triyaz;
Limem larenn laryaz.
Dan so kafe peyna triyaz;
Limem larenn laryaz.
Dan so kafe peyna triyaz;
Limem larenn laryaz. …
KORDELIA
Mo pa ena galan. Mo ena enn bieneme ek boukou kamarad. Mo bieneme apel Mathikenamak me nou tou apel li Jaysee, so nom gate. Nou viv lavi okler. Nou pa bizen barikad, kadna ousa barble.
LIR
Move serpan. To pa rekonesan mo finn donn twa lavi? Nimakarram! Ale, pran to pake ale. Fonn depi isi. Mo bani e modi twa. Al viv an-ekzil.
KORDELIA
Non, to pa pe bani mwa. Mo pe retourn mo vre lakaz kot lamour pa enn lakok san pistas. Isi ki mo ti an-ekzil. Papa, kot balizaz e lot kote balizaz ena difikilte, mo dakor, me ena osi plis lamour ek liberte. Isi, nou finn vinn prizonie nou prop fortinn. … Mo pe ale san regre. Goneril, Regann pa less papa soufer.
RISAR, GONERIL, REGANN EK EDMON
(Zot sant akat vwa)
Get so lagel do!
Al donn konsey zans kouma twa
Viv dan pese.
To pa trouve koler bondie
Finn modi twa. Ale! Ale!
Pey to pese.

(Kordelia sorti)
LIR
Bann bon zanfan,
Aster finn ler pou nou met lord,
Efas diskord, organize,
Nek get divan, pa get deryer.
Tabisman Lir, tabisman Lir
Pou prospere, pou fer profi
Parski, parski enn tabisman
Aster vinn de. Miltipliye!
Bann bon zanfan …
… Malsans … Miltipliye, miltipliye!

TABLO 3

Dan biro Minis Anvironnman. Minis pe koz ar so sekreter permanan, enn fam anviron senkant-an. Tou dimoun apel li Mamzel Marie.
MINIS
Ena bidze. Pa per pou depanse. Nou bizen fer pei vinn enn zarden. Plant fler partou; anlev plastik. Fer lizie gidji-gidji. Dimoun kontan. Eleksion pe vini. Dan tou kwen fer met lanpader; ras lerb, met fler. Bare ar balistrad, met ban dibwa for-for; fer lavil vinn lakanpagn. Met for-for ekzotik, ristik. Samem elekter kontan. Donn li ki li ‘le.
MAMZEL MARIE
Dakor Misie Minis. … Nou ena osi pou sign Lakor Sirvi.
MINIS
Lakor Sirvi? Mo pa rapel. Rifres mo memwar, Mamzel Marie.
MAMZEL MARIE
Apre dernie katastof ki ti tom lor nou …
MINIS
Katastrof natirel?
MAMZEL MARIE
Pa vreman. … Tou bann siyantis finn tom dakor pou dir ki nou ki responsab parski …
MINIS
Nou responsab?
MAMZEL MARIE
Anfen, wi. Manier nou pe servi resours. Nou pe tro bouskil lanatir.
MINIS
Okontrer, nou pe fer lanatir vinn pli zoli. Bann siyantis zot latet pa bon. Zot lir tro boukou liv.
MAMZEL MARIE
Misie Minis, nou ti donn nou parol pou sign sa lakor la. Rapel ti ena enn manifestasion mons pou proteste kont degradasion ekolozik apre ki enn niaz nwar imans ti fer lizour vinn aswar. Lasann ti kouver partou. Boukou zanfan ek vie ti mor. …
MINIS
Nou ti les panik vwal nou vizion. … Sitiasion nepli parey.
MAMZEL MARIE
Nepli parey?
MINIS
Komandan Lir finn abdike. Aster Risar ek Edmon ki finn pran labar. Sitiasion nepli parey.
MAMZEL MARIE
Mo pa konpran. Tou finn res parey kouma avan. Zis pilot ki finn sanze.
MINIS
Pa dir sa Mamzel Marie. Ena de fam dan kokpit. Goneril ek Regann. … Premie Minis finn konsey mwa tini-tini. Li pe konsilte bann administrater Rigann-Gomon regilierman.
MAMZEL MARIE
Rigomon …?
MINIS
Rigann-Gomon. Risar, Regann, Goneril, Edmon. Enn pwisan holding ki kontrol pei ek kontinan. Bizen res bien ar zot, Mamzel Marie. Pa kapav depler zot.
MAMZEL MARIE
Bann lagazet pou tir lor nou.
MINIS
Pa per ou. Zot finn aste 51% aksion dan tou lagazet, radio ek televizion. Piblik pou tann zis seki bizen tande.
MAMZEL MARIE
Bann ONG, bann sendika?
MINIS
Les sa dan nou lame. Ou nek fer seki mo dir. Plant fler e organiz jalsa.
MAMZEL MARIE
Samem tou, Misie Minis?
MINIS
Samem tou.

TABLO 4

Mem plas ki premie tablo. Pie boukie banane touni, apart detrwa tas ver tann parsi-parla. Trwa dimoun, Kaspalto, Dammarro ek Radika, sakenn lor so ros.
DAMMARRO
To’nn tann dernie nouvel?
KASPALTO
Radika ansent?
DAMMARRO
Kouma to kone?
KASPALTO
Pa dir mwa!
DAMMARRO
Ki zafer?
KASPALTO
Radika ansent.
DAMMARRO
Ki to kwar mo dilo tro kler?
RADIKA
Manti! Pa li sa, twa sa.
KASPALTO
Mwa?
DAMMARRO
Eta koson!
KASPALTO
Manti, pa mwa sa.
RADIKA
To’nn krake, Kaspalto.
KASPALTO
Eh! Pa bon zwe koumsa. Kapav fer mo leker arete.
RADIKA
Bon! Pou bizen trouv enn plas pou baba la ne. Li pa kapav ne anba pon. Ni anba pie boukie banane. Ale mo de zom, bouze sa waya la.
DAMMARRO
Bez sa dalon!
KASPALTO
Bez sa dalon!

Enn siklis lor so bisiklet touteren rantre. Li bien ekipe (elmet, seviyer, zenouyer, protez koud; lor so portbagaz ena enn laptop; lor so leren enn mobayl … ). Ler li ariv divan nou trwa kamarad lor ros, so mobayl sone. Li aret sek, met so bisiklet lor stenn e koumans koze lor so mobayl. Li apel Nomad Zordi.
NOMAD ZORDI
Wi, momem sa. Wi, Nomad. Wi koko, Nomad Zordi. Mo lavwa drol? Kikfwa enterferans. … Mo anplen dan Lapropriyete Rigann-Gomon, korporasion miltinasional … Wi taler mo pou poste tou lenformasion ki mo ena lor sayt www.soufletronpet. … To’le vinn zwenn mwa? Kouma to pou fer? Kisannla pou okip nou baba? … To mama ek to papa? … Zot dakor? … Non, mo pa kont. … Donn mwa enpe letan pou mo organiz sa. … Mo pou repran kontak. … Mo’si mo kontan twa. Salam koko.
( Li get otour li. Li remark nou trwa kamarad lor zot ros. )
Bonzour! Zot res isi?
KASPALTO
Non, nou pa res isi. Nou pe zis asiz isi Misie … Misie?
NOMAD ZORDI
Nomad. … Nomad Zordi.
DAMMARRO
Pa Yer, pa Dime?
NOMAD ZORDI
Non. … Zordi.
RADIKA
Pa pran zot kont misie Zordi. De manzer krann sa. … Vinn asiz la. Ena ros pou tou dimoun.
NOMAD ZORDI
Mamzel …
RADIKA
Apel mwa Radika. Misie Zordi …
NOMAD ZORDI
Nomad.
RADIKA
Hen!
NOMAD ZORDI
Mo apel Nomad. Nomad … Nomad Zordi. Mo sort dan fami Zordi.
Li pran so laptop, al asiz lor enn ros koste ar Radika.
RADIKA
Ki ete sa?
NOMAD ZORDI
Enn laptop.
RADIKA
Han! … Laptop. Ki … Ki fer ar sa? To kone twa Dammarro? Twa Kaspalto?
NOMAD ZORDI
Kaspalto … Dammarro? Zotmem mo ti pe rode.
DAMMARRO EK KASPALTO
Ou konn nou?
NOMAD ZORDI
Jaysee finn dir mwa … Anba pie boukie banane … Zot pou montre mwa sime pou al kot li.
RADIKA
Nou Jaysee? Bieneme Kordelia?
NOMAD ZORDI
Wi.
RADIKA
Vinn ar mwa. Mo amenn ou.
NOMAD ZORDI
Pa deswit. Mo ena pou met enpe nouvo data lor www.soufletronpet. … Mo kapav vinn asiz kot zot? Pa pou deranz zot?
KASPALTO
No problem.
DAMMARRO
Nomad, kouma ou konn Jaysee ek Kordelia?
NOMAD ZORDI
Kordelia, Jaysee, mwa … kouma nou ena dimoun par milie ki pe anpes miltinasional kouma Rigann-Gomon menas lavi e kraz travay Bondie. … Kordelia ek Jaysee finn dimann nou tou groupe isi dan ansien Tabisman Lir kot garrbarr la finn fini vinn maha. Depi partou bann militan lamour pe pedale for-for pou vinn isi. Enn bisiklet, enn portab, enn laptop ek enn sit enternet permet nou trap lame atraver lemonn.
RADIKA
Mari sa!

Nomad Zordi vinn asiz kot zot ar so laptop. Li enstal so lekipman e koumans avoy so mesaz. Amizir li tip so mesaz, mesaz la pas par enn sentetizer lavwa.
SENTETIZER LAVWA
“Tabisman Lir. Nivo polision: 8 lor lesel Soufle Tronpet (maximem 12). Kontrol finansie ek administratif: Rigann-Gomon li enn miltinasional siper-pwisan avek kontrol mazoriter dan 50 pli gran korporasion lor planet. De dirizan prisipal se Risar ek Edmon ki manej fortinn Goneril ek Regann.

Depi enpe letan pa pe gagn nouvel Komandan Lir. Ena panse ki li regrete ki dan enn moman koler li ti dezerit so tifi Kordelia. Ena lezot ki prefer panse ki li pa tro bien.

Mo pe al zwenn Kordelia ek Jaysee ki, kouma zot kone, zot kordinater komite Militan Lamour pou rezion Tabisman Lir.
( Nomad Zordi )
RADIKA
Mo get enn kou. Mo pa konpran. Kouma fer li marse?
NOMAD ZORDI
Senp. Pez sa bouton la, klik isi e lerla swazir lor enn meni.
RADIKA
Bizen konn lir pou servi sa …
NOMAD ZORDI
Wi. … Kifer ou tris? Kifer enn kou soley dan ou lizie finn tengn? Mo’nn ofans ou?
RADIKA
Non! … Mo pa konn lir.
NOMAD ZORDI
Pa fer nanye. Mo pou montre ou. Pa difisil.
RADIKA
Ar enn ti baba?
NOMAD ZORDI
Nou va montre ou ek ou ti baba anmemtan.

Zot tou riye. Dammarro vinn may Radika, anbras li.
KASPALTO
Bon nou’al kot Jaysee ek so ladou-soupi.
NOMAD ZORDI
Lwen depi isi?
DAMMARRO
De golet.
RADIKA
Pa ekout li. Ena enn bon tibout pou marse.
NOMAD ZORDI
Ou’le mo sarye ou lor mo bisiklet.
RADIKA
Non, mo fer plis konfians mo lipie.

TABLO 5

Dan lakaz Regann. Regann, Edmon, Risar ek Goneril pe koze ansantan. Goneril paret bien ankoler.
GONERIL
Pa kapav les sa kontinie!
Li fer nou lavi kosmar;
So sofer enn gran soular;
So sekreter enn gran laryaz.
Zot fer garrbarr dan lakaz.
RISAR, REGANN EK EDMON (atrwa vwa)
Kontinie baba, kontinie,
Kontinie baba, kontinie,
Kontinie baba, kontinie,
Kontinie ramas lamone.
GONERIL
Pa kapav les sa kontinie!
Limouzinn san roul lizinn;
Divertisman san routinn;
Enn semenn Samdi-Dimans
San bizen trous so lamans;
Enn kofor ranpli ar lor
San ki bizen fer zefor.
RISAR, REGANN EK EDMON (atrwa vwa)
Kontinie baba, kontinie,
Kontinie baba, kontinie,
Kontinie baba, kontinie,
Kontinie ramas lamone.
GONERIL
Pa kapav les sa kontinie!
Enn mwa kot mwa, lerla kot twa;
Lerla kot mwa, lerla kot twa.
Mo finn sarye mo lakrwa,
Ala li revinn kot mwa.
Gard li ankor enn mwa, bap!
REGANN
Ayo! Ayo! Bel-bel loyo!
Mo fek fini bayant li,
Aster to’le li revini?
Sa bonom la fer mwa vinn fol!
Bizen donn li enn kamizol.
RISAR EK EDMON (ade vwa)
Anou ferm tou laport, lafnet,
Pran nou avion, agrram-bagrram,
Al pas vakans lwen-lwen laba.
Alala nisa, alala nisa,
Alala bel-bel nisa.
Alala nisa, alala nisa,
Alala bel-bel nisa.

TABLO 6

Divan enn laport lantouraz kadnase, Lir pe koz ar gardien ki bien provokan.
LIR
Ou pa kone kisannla mwa? Ou pa konn mo nom? Latet ou fami, taler mo fer ou rapel ar koutpie. Mo donn ou lord ouver sa laport la e les mo loto pase. Sinon ou ki pou pas enn move karder.
GARDIEN
Mo patron finn donn lord pa ouver sa laport la pou personn.
LIR
Kisannla ou patron?
GARDIEN
Sa pa regard ou!
LIR
Pa regard mwa? … Bondie lao, ki pe arive? Sirman mo pe reve. … Arzou! Arzou, vinn koz ar sa enbesil la.

Arzou, sofer Lir, rantre.
ARZOU
Wi Komandan.
LIR
Arzou, koz ar sa gran misie la, dir li ouver sa laport la pou les mo loto pase. Li pa pou ekout mo sekreter, li pa pou ekout mwa. Kikfwa li pou ekout twa.
ARZOU
Eta gopia, ki ariv twa? To pa konn komandan Lir? Ouver sa laport la si to pa’le mo grenn to ledan.

Gardien soufle enn kou. Enn geng gro lebra rantre, bat Arzou enn bate bef, sarye li ale. Lir tousel lor lasenn. Li soke e tris. So sekreter, Sannta, vinn trap so lame.
SANNTA
Avoy zot promne Komandan.
LIR
Telefonn mo tifi Regann. Dir li ki mo pe retourn kot li. … Ale Sannta, telefonn sel tifi ki mo reste. Dir li so papa pe soufer. Dir li mo larm pe koule. … To res anplas? Ki ariv twa pagli? To pa’nn tande? Telefonn mo tifi Regann! Pa fer toke, mo tifi.
SANNTA
Pert-tan Komandan!
LIR
Pert-tan?
SANNTA
Mo finn telefone. Personn pa la. …
LIR
Personn pa la? Kouma to kone?
SANNTA
Avoy promne Komandan. Pa pran kont. Ou pou al malad pou nanye.
LIR
Sannta, kouma to kone lakaz Regann vid?
SANNTA
Mo kouzinn resepsionis laba. … Madam, so misie, Madam Goneril ek so misie, toule-kat, finn al anvakans, personn pa kone ki kote.
LIR
Zot abandonn zot papa, zot al anvakans? Mwa ki’nn donn zot tou!
SANNTA
Samem problem la.
LIR
Ki to’le dir?
SANNTA
Nanye.
LIR
Si to ena repros pou fer, koze Sannta.
SANNTA
Pa mo zafer sa Komandan.
LIR
Li to zafer aster. To tousel finn reste.
SANNTA
Bliye lepase. Nou koz zordi, dime … Nou’al kot mwa. Mo bonom pou kontan. Li kontan zwe ches kouma ou. Sel zafer mo de zanfan pou fatig ou. Kan zot dimann mwa kifer zot pa ena granper, pou gagn lape mo dir zot enn zour zot granper pou vinn get zot. … Mo pa finn konn mo papa. Mo’si mo reve ki enn zour li pou vinn get mwa. Mo mama finn gard so sekre. Mo pa kone kisannla sa. … Nou’al ar mwa Komandan.
LIR
To konn kondire Sannta?
SANNTA
Wi. Kifer?
LIR
Mo donn twa mo loto. Mo pa konn kondire. Mo nepli bizen loto. Mo sir to fami pou kontan.
SANNTA
Mersi Komandan … me nou pa pou kapav roul li.
LIR
Kifer?
SANNTA
Kout ser pou roul enn loto. … Apre … pa ankoler … mo bonom ek mwa … nou … nou ar bann militan lamour.
LIR
To finn les sa sekt la may twa?
SANNTA
Pa enn sekt sa Komandan. Pa relizion sa. Enn mouvman politik.
LIR
Sannta, to finn vinn pagli.
SANNTA
Wi, Komandan. … Ou aksepte vinn kot mwa? Ena plas.
LIR
Pa toutswit. Pli tar. … Pli tar mo pou vinn kot twa. Kan mo retrouv Arzou, mo va vinn sers loto la. Gard li kot twa ziska mo revini. To pa mayn?
SANNTA
Non. Be ou ki ou pou fer?
LIR
Mo mars-marse, met enpe lord dan mo vie latet kokom la.
SANNTA
Pa koz koumsa.
LIR
Si ti koz koumsa ar mwa, mo pa ti pou fane. … Pa traka. Mo pou vinn get twa avan mo dernie vwayaz.
SANNTA
Komandan!
LIR
Wi.
SANNTA
Mo kapav anbras ou?
LIR
Enn loner pou mwa.

Sannta anbras li de kote lazou. Lir may li for. Ler zot separe Sannta koz ar sanglo dan so lavwa.
SANNTA
Salam Komandan.
LIR
Hen!
SANNTA
Salam!
LIR
Sori. … Salam!
SANNTA
Ou sir ou pa’le vinn ar mwa?
LIR
Korek sa! ( Sannta sorti )
… Fer sa ar mwa? Mwa ki finn donn zot tou!
Serpan ena plis santiman ki sa.
Donn zot lavi ek tabisman;
Donn zot trezor, donn zot pouvwar;
Donn zot paysa koul dan dalo;
Konte fini, donn zot, donn zot.

… Fer sa ar mwa? Mwa ki finn donn zot tou!
Serpan ena plis santiman ki sa.

Mo vanzans li pou san pitie.
Bondie tann mwa: zot pou pey ser.
Marke, garde: mo pou fer zot
Regret zot sor. … Mo fini zot!

… Fer sa ar mwa? Mwa ki finn donn zot tou!
Serpan ena plis santiman ki sa.

Be … si koumadir! … Non, non, non!
Pa gagn drwa fer sa ar mwa!
Mwa ki finn donn zot tou.
Bann serpan! Bann saytann!

… Fer sa ar mwa? Mwa ki finn donn zot tou!
Serpan ena plis santiman ki sa.
Vanzaaaaaaaans!

TABLO 7

Divan lakaz Jaysee ek Kordelia. Jaysee pe fer meinntenenns so bisiklet. Kordelia dan enn fotey lavwal pe lir.
KORDELIA
Pa zordi ki Nomad ti dir li pou vini?
JAYSEE
Zordi pa’nkor fini. Zordi pou vini zordi.
KORDELIA
Hen! Bien malen! To ti pou kontan twa si dimoun fer jok ar to nom?
JAYSEE
Eh matlo! Badine ‘si pa gagn drwa. Ki ariv twa? To’nn gagn to reg?
KORDELIA
Kifer?
JAYSEE
Sak fwa to gagn to reg koumadir to finn aval mous-zonn.
KORDELIA
Vre? Mo pa’nn remarke.
JAYSEE
Normal. Akoz samem to bizen lizie to bieneme pou ouver to lizie … mo gate-pouri.
KORDELIA
Vantar Misie Mathikenamak, vantar!
JAYSEE
Soit on peut, soit on ne peut pas.
KORDELIA
E to koz Sanskrit lorla. Pa fasil! Dan danbwa ki ena dibwa! …
JAYSEE
… Kord, mo’nn gagn nouvel Komandan.
KORDELIA
Li bien?
JAYSEE
Non, pa sa.
KORDELIA
Li malad?
JAYSEE
To ti ena rezon. Zot finn dam so pion. Li’nn perdi partou.
KORDELIA
Be ki to pe atann. Anou al sers li, Jay.
JAYSEE
So lamour-prop blese. Li pa pou aksepte okenn led, sirtou nou led. Sannta finn ofer li ospitalite e li finn refize. Li extra manga kot li ete.
KORDELIA
To kone Meteo finn anons ki ena enn siklonn ki kapav vinn dan nou paraz. … Li ankor lwen me si li akselere, si li vinn direk lor nou?
JAYSEE
Mo kone. … Siklonn la li pa enn menas direk. Mo finn avoy Pagla al res ar li, akonpagn li, ed li.
KORDELIA
Pagla? To latet pa bon. Li pou fer li vinn fou ar so koze nenport.
JAYSEE
Non koko. Kwar mwa, li bizen kikenn ki fer li bliye, fer li riye.
KORDELIA
Akoz mwa tousa pe arive. Mo ti kone bannla ti pe trik papa. Olie zwe lakomedi pou anpes li rant dan latrap, mo finn pous li dan trou akoz mo fierte. Li ti anvi mo flat li, mo ti bizen flat li olie fer mo fanor.
JAYSEE
To finn fer seki ti bizen fer. Nou tou nou pou travers siklonn me apre nou pou trouv pli kler. … Mo fer Pagla konfians. To gete, Pagla pou amenn li isi. … Zot pa pou tarde pou vini.
KORDELIA
Kisannla?
JAYSEE
Nomad ek bann lezot.
KORDELIA
Komie pou ena antou.
JAYSEE
Enn santenn apepre.
KORDELIA
Enn santenn? Mo pa finn prepar nanye.
JAYSEE
To peyna pou prepar nanye. Sakenn pou amenn seki li bizen pou manze ek pou dormi. Apre lasanble pou ena enn fet kiltirel. Dime louvraz la koumanse.
KORDELIA
Les mo prepar enn pons zanana-bigarad pou akey zot.
JAYSEE
Pa enn move lide. … Ala Nomad pe vini. Anbonn konpagni!
Nomad, Kaspalto, Radika ek Dammarro rantre.

TABLO 8

Dan enn landrwa dezerte. Ti lapli pe tonbe. Pagla, lor enn ros pe soufle so armonika.
PAGLA ( sante)
Enn gravie rant dan mo soulie,
marse pa pe kapav marse;
dilo pe rant dan mo sapo,
mo lespri pe koul dan dalo.

Kan mo ti zenn mo ti kriye;
kriye for pou lesiel tande:
“Rann mwa mo lamer! Degaze;
rann mwa mo later!”
Zordi mo’nn konpran do matlo,
zordi mo’nn konpran:
“Gard tou, me donn enn pitay!
Si to’le plis, mo donn twa plis.
Mo donn twa tou, nek donn pitay!
Mo donn twa tou, nek donn pitay!
Mo donn twa tou, nek donn pitay!”
Enn gravie rant dan mo soulie,
marse pa pe kapav marse;
dilo pe rant dan mo sapo,
mo lespri pe koul dan dalo.

Lontan-lontan, ler mo ti zenn
-pa kwar mo ti pe fer enn senn –
mo ti kritik kapitalis
ki ti pe fer mari,
ti pe fer mari do matlo
ar mo bann dalon.
Aster mo konpran do matlo!
Bizen al dodo ar Dodo.
Les mo dodo ar mo Dodo!
Les mo dodo ar mo Dodo!
Les mo dodo ar mo Dodo!
Enn gravie rant dan mo soulie,
marse pa pe kapav marse;
dilo pe rant dan mo sapo,
mo lespri pe koul dan dalo.

Ena mil-an kan mo ti zenn
– pa kwar mo ti pe kas enn yenn –
mo dir bann zenn koz natirel,
aret koz barok.
Aret koz nenport do matlo,
aret koz barok.
Aster mo konpran, bizen koz
Esperannto ek Volapouk,
Esperannto ek Volapouk,
Esperannto ek Volapouk
Esperannto ek Volapouk …….

Lir rantre. Li pe bwate enpe. Li paret fatige.
LIR
Eta pagla, ki to pe rabase koumsa? … Kouma to apele?
PAGLA
Pagla.
LIR
Mo kone to enn pagla me kouma to apele?
PAGLA
Pagla. Mo pa fek dir ou?
LIR
To pagla e to apel Pagla. Bel lekonomi. De dan enn!
PAGLA
Ou’si ou pagla.
LIR
To dir mo pagla. To kone ar kisannla to pe koze?
PAGLA
Ou plis ki pagla. Olie gard roten bazar dan ou lame pou rakle tonken zanfan malelve, ou ki ou fer? Ou met roten dan lame zanfan malelve e desann ou kalson. Aster ou plengne ou deryer pe brile. Ki saiz pantalon ou mete, patron?
LIR
To enn tayer twa?
PAGLA
Non, sef. Mo donn ou enn deziem kalson. Koumsa ou pa tro santi ler zanfan gate rotinn ou.
LIR
To pagla plen ar egrer.
PAGLA
Akoz ou, lemonn finn vinn eg.
LIR
Akoz mwa? Kouma sa? Koze bourrbak!
PAGLA
Montre mwa enn pagla, mwa mo montre ou enn mahapagla.
LIR
Mo pou met enn tax lor koze. Seki koz tro met dan kaso.
PAGLA
Initil sef.
LIR
Kifer?
PAGLA
Pou fer sa ou bizen pouvwar. Ou ti ena pouvwar, ou finn zet li dan pit latrinn. Rapel?
LIR
Pa koz sa! Sant enn sante. Pa sante tris. Sant enn sante ge.
PAGLA
Tou sante ge finn emigre
Depi Kordelia finn ale.
LIR
Pagla, Pagla pa fer enn vie bonom plore.
PAGLA
Patron, nou zwe enn zwe. Pagla poz kestion, bon latet reponn.
LIR
Peyna difamasion ladan?
PAGLA
Patron ou pe koz nenport. Hen, pran mo plas. … Ou pli pagla ki mwa.
LIR
Kifer Pagla?
PAGLA
Kifer Pagla? Eski kapav difam nanye ditou?
(lapli tom pli for.)
LIR
Letan pe gate.
PAGLA
Depi lontan letan finn gate, Sef, me ou pa ti anvi gete. Fode vinn touni pou trouv kler. … Vini, nou’al kasiet dan sa lakav la e atann movetan pase.
LIR
Si koumsa les movetan donn mwa enn rens … ki mo merite.
PAGLA
Aret fer pagla sef!
(Li ris li amenn li kasiet lapli.)

TABLO 9

Divan lakaz Jaysee ek Kordelia. Ena boukou animasion. Bann koup amoure pe monte desann; koup heterosexiel, gay ek lesbienn sosialize san problem. Enn santer koumans sante, lezot danse.

Lisou, soufler, gro pima ver,
zariko tann, ti pima ver,
margoz, lalo, patol, zwagnon,
poul vakabon samem ki bon.
Poul vakabon, poul liberte.
Poul vakabon, poul liberte.

Globalisons, globalisez
global, global partou donn bal.
Ouver laport, lafnet, lenpos
les paysa globaliz to pos;
mont lor lili, tengn lalimier
les globalwala bwar to labier;
aprann to nouvo rol par ker,
sirtou pa sant vie sante yer.
Lisou, soufler, gro pima ver,
zariko tann, ti pima ver,
margoz, lalo, patol, zwagnon,
poul vakabon samem ki bon.
Poul vakabon, poul liberte.
Poul vakabon, poul liberte.

Bazar mondial mondialize,
bazar global globalize.
Nou tou egal divan marse
mondialize, globalize.
Bliye to vie tonel sousou,
mo dir twa li pa vo enn sou;
aprann to nouvo rol par ker,
sirtou pa sant vie sante yer.
Lisou, soufler, gro pima ver,
zariko tann, ti pima ver,
margoz, lalo, patol, zwagnon,
poul vakabon samem ki bon.
Poul vakabon, poul liberte.
Poul vakabon, poul liberte.

Pa kwar mo lespri aryere!
Mo kontan rok ek jaz osi,
Mo gourou li Noam Chomsky.
Olie nou tou viv mem parey
mo prefer net diversite,
pa’le dime kouma lavey.
Mo pa pou aprann rol par ker,
me mo pou sant vie sante yer.
Lisou, soufler, gro pima ver,
zariko tann, ti pima ver,
margoz, lalo, patol, zwagnon,
poul vakabon samem ki bon.
Poul vakabon, poul liberte.
Poul vakabon, poul liberte.

Tou lalimier tengn. Tou dimoun al dormi.

TABLO 10

Dan enn biro extra-lix, Risar ek Rigann pe anbrase ar pasion.
RISAR
Holding Rigann-Gomon bizen sanz nom. Kifer pa apel li Rigann Inc.
RIGANN
Ki pou ariv so ‘go’ ek so ‘mon’?
RISAR
Ki to fatig to latet ar ‘go’ ‘mon’?
Zot riye for-for.
REGANN
Mo mari ek to fam pre pou vini. Nou bizen tom dakor lor enn parad.
RISAR
Pa bizen parad. Nou lwayal, senser. Mo kontan mo fam, to kontan to mari pou lizie dimoun. Mwa mo kontan mo belser e mo belser kontan mwa. Nou pli mari ki bann militan lamour. Nou fer lamour olie fer lager. Regann mo lagren longann, les tousa dan mo lame. Zwir, zwir, zwir ziska to rans.
REGANN
To pa pou fer marday ar mwa twa. Fer holding la vinn zis Ri. Koup ‘gann’ ek lezot.
RISAR
Ri … gann! Mo soke. Ala to mefian la!
Enterkom sone. Risar reponn. So sekreter: “Madam Goneril ek Misie Edmon pe dimande pou vinn zwenn zot.” Dir zot rantre. Nou frer-ser ennmi pe vini. Nou ploy zot nou met dan pos.

Goneril ek Edmon rantre. Anbrasad, akolad vadire pli bon dos ki sa pa ekziste.
EDMON
Zot finn gagn nouvel vie siko?
RISAR
Tann dir li viv kouma hippy. Fim mas, tres kolie fler, sant sante erotik.
GONERIL
Pa vre!
REGANN
Mo dir twa.
GONERIL
To’si to’nn tann sa?
REGANN
We! Li’nn donn so loto so sekreter ki pe nouri poul ladan.
EDMON
Enn kazot delix. … Ki program lor azanda bord?
RISAR
To pa’nn lir memoranndom mo finn avoy twa?
EDMON
Pa’nn gagn letan. Donn mwa enn rezime.
RISAR
Nou rival dan distribision dilo ek rezo telekom, Dilokom inc., pe rod lape. Zot dispoze vann 49% aksion ar nou.
GONERIL
Nou pa pou kapav kontrol zot.
REGANN
Ena enn ti aksioner ki finn preske fini fer enn lalians ar nou.
GONERIL
Kouma to kone.
REGANN
Lenformasion la dan memoranndom.
GONERIL
Mo pa gagn letan lir tousa.
EDMON
Be peyna pou diskite. Al delavan.
RISAR
Ena enn ti desizion pirman administratif pou pran. Bizen de direkter Rigann-Gomon pou siez dan bord Dilokom inc. Antan ki prezidan mo oblize parmi. Goneril, to ti’a … Non, pa bon. To mo fam. Twa Edmon?
EDMON
Mwa mo zis enterese ar dividenn. Pa fatig mwa ar administrasion. Ale twa Regann.
GONERIL
Mo ‘si mo propoz Regann. To kontan vwayaze e mwa mo kontan res lakaz. Souvan to pou bizen parti Risar?
RISAR
Wi, malerezman. Ena de gro bwat pou dirize. E nou fer biznes dan preske tou pei lor later.
EDMON
Mo’si mo propoz Regann.
RISAR
Mo aksepte desizion mazorite.

TABLO 11

Enn landrwa dezer, tris kot nanye pa pouse. Agos net, enn tifi dan le 14-15 an pe diboute, get dan vid; adrwat net enn ti garson mem laz pe asiz anba e ar enn ti bout dibwa li pe desinn nenport lor later sek. Sak kou li fer enn desen divan soufle e desen la anvole. Sakfwa-sakfwa tifi la ouver so labous, vadire li ena kiksoz pou dir me okenn parol pa sorti. Sel kiksoz pozitif se ki dousma-dousma, koumadir enn lema pe atir zot, zot raprose ziska ki zot lame touse. Zot trap lame e la kouma enn mirak parol koumans revini.
TIFI
Y … Yyyyyyyee … Yer … Yer
Yer zot ti bril enn lafore,
Touy pie, bourzon, zwazo, papyon,
Met lavi plat pou fer sarbon.
Enn lasann nwar ti rant partou
E zordi soley gagn febles.
TIGARSON
Y … Yyyyyyyee … Yer … Yer
Yer zot ti souk tou larivier,
Kanal, basen ek rezervwar,
Souse ziska so dernie gout.
Enn milion tibaba finn mor
E zordi soley pe plore.
TIFI EK TI GASON
Y … Yyyyyyyee … Yer … Yer
Yer enn gran larme dominer
Ti anvair enn ti vilaz,
Met partou plat pou fer zot vwar.
Lapousier ti rant dan poumon;
Zordi soley gagn konvilsion.

De zenes la, sakenn may zepol so kamarad. Zot bes latet, asiz anplas. Blokout lor lasenn.

TABLO 12

Dan salon enn gran sato. Risar, Prezidan Repiblik San Frontier, antoure ar Zeneral Larme San Frontie, Manejer Labank San Frontier ek Sef Mafia San Frontier.
RISAR
Antan ki Prezidan Repiblik San Frontier, mo finn konvok sa renion la pou finaliz tou detay Program Santener Planet Ter. Nou bizen fer vit parski bann teknisien pe atann pou poste program la entegralman lor sit inik www.San Frontier. Goud gouvernans dan trasparans! Samem nou deviz. Dabor les mo prezant zot bann koleg dan Administrasion Milener San Frontier. Premie dabor Komiser Responsab Expansion Teritoryal ek Sekirite Repiblik San Frontier, General Chesforwed-Fesbakwed. Apel li Zeneral. … Deziem dabor: Komiser Responsab Pitay-Tranzak-Marday, PDZ Labank Trousanfon San Frontier, Lonorab Manejer Taye-Raze. Apel li Manejer. Trwaziem dabor: Ar boukou emosion, admirasion ek eksitasion mo prezant zot …. Apel li Sef. … Katriyem dabor: Nou program.
SEF
(Li tir enn mitrayet) Mo propoze ki nou aksepte program la telkel. ( Tou dimoun dan sok )
ZENERAL EK MANEJER
Kapav kone ki ena ladan?
SEF
Kifer bizen kone?
ZENERAL EK MANEJER
Li bon kone.
SEF
Sa program la finn ekrir pou anbet lizie, kouyonn zorey, viol inosans. Kouma tou program li zis dir seki dimoun anvi tande. Gidji-gidji lapeti gourman lamone fasil. Nou fer dimoun reve. Me nou, anou plen kofor … nou kofor.

Aster anou koz vre program. Risar fer vit. Pa les personn koz nenport. Giyotine si bizen! Zeneral prezant ou bilan.
ZENERAL
Be … Hum! … Mo remersie zot pou … Haham! Li enn loner pou … (Li touse pou dres so lagorz) …
SEF
Bliye dantel zipon. Montre zafer la.
ZENERAL
Hen!
SEF
Koup entrodiksion. Sot lantre. Donn meni prensipal. Vit! Mo peyna letan pou perdi ar seki fer ler.
ZENERAL
Partou kot ena rezis … lopo … samem dimoun kont. Nou met plat.
SEF
Pourtan bann militan lamour pe kontinie fann zot pikan.
ZENERAL
Ena detrwa ti group parsi-parla … mo pa dir non … me laplipar andeor sirkwi. Larme finn kas zot leren.
SEF
Les mo dir twa ki zot bien aktif. Partou zot pe met baton dan larou e larme pa pe kapav kas zot baton. Zot pe blok prodiksion koka ek popi e zot pe ankouraz bann peizan partou plant manze ek fer lelvaz. Mo bann zom partou pe bizen organiz kanpagn: Pou sak lagren douri, senk kout bal. Si pa fer sa lekonomi pou dan pens. Letansa larme pe organiz bal dan kazern. Dan bann mezon bann fam pe form korperativ; zot pe farous mo bann zom; zot pe refiz pey komision. Zot pe fer depozision kont biznes. Enn sans lapolis dan mo lame. Letan piten pe koz demokrasi, ki larme pe fer? Hen! Ki li pe fer? Wi, li pe organiz bal dan kazern. Nou sivilizasion menase. Bann sibversif partou pe rod detrir. Bann nwar touni pe koz bel-bel koze. Letansa ki larme pe fer? Hen, dir mwa!
RISAR, MANEJER
Li pe organiz bal dan kazern.
SEF
Non! Li pe grate santi. … Bann agwa lamour …
RISAR
Militan … bann militan lamour …
SEF
Mem zafer! … Ki zot pe fer? Dekouraz konsomasion lapoud ek sereng. Zot pe rod touy lekonomi. Ena profeser – erezman pa tou – olie montre zanfan bon manier, pe fer propagann kont nou; ena pret ‘si, olie okip nam dimoun apre lamor, pe fou zot nene dan zafer ki pa regard zot, pe koz teolozi sipa kiete …
RISAR
Liberasion, teolozi liberasion.
SEF
Mem zafer! … To pa pou aret enteronp mwa twa?
RISAR
Sori Sef!
SEF
Mo sori twa! … Ki mo ti pe dir? Ki mo ti pe dir, foutou? … Ah, wi! Fouter dezord partou. Letansa ki larme pe fer? Hen, ki li pe fer?
MANEJER
Grate santi.
SEF
Fel!
MANEJER
Mersi Sef.
SEF
Twa Risar?
RISAR
Santi avan, grate apre?
SEF
Fel. … Twa Zeneral?
ZENERAL
Organiz bal dan kazern?
SEF
100 lor 100. … Aster ki bizen fer?
ZENERAL
Ou dir, nou nou fer.
SEF
Bravo! 100 lor 100. Note bien. Lekol bizen fer zanfan respekte grandimoun, tradision, tradision gran dimoun, lord dan disiplinn, disiplinn dan lord. Profeser ki pa fer so travay? Ki bizen fer?
ZENERAL
Taye-raze. Chak-chak!
SEF
Bravo! 100 lor 100! Relizion bizen fer dimoun vinn obeisan, fer lapriyer, les dirizan dirize, les patron patrone. Bann pret ki fane, okip zafer pa regard zot? Ki bizen fer ar zot? Koze Zeneral.
ZENERAL
Taye-raze. Chak-chak!
SEF
Bravo! 100 lor 100! … Sendikalis? Ki bizen fer ar zot?
ZENERAL
Taye-raze. Chak-chak!
SEF
Poet?
ZENERAL
Taye-raze. Chak-chak!
SEF
Bankie ki fane?
ZENERAL
Taye-raze. Chak-chak!
SEF
Dirizan ki fane?
ZENERAL
Taye-raze. Chak-chak!
SEF
Zeneral, to finn pas tou tes. Ki to bizen fer?
ZENERAL
Taye-raze. Chak-chak!
SEF
Non! Vinn asiz kot mwa, anba mo latant, parmi bann spesial … bann ki mo finn beni. … Twa manejer!
MANEJER
Wi Sef!
SEF
Dir mwa twa, … eski to merit vinn anba mo latant parmi bann spesial?
MANEJER
Seki ou dir samem, Sef.
SEF
Mo dir to enn tant, … enn touk, … enn touk perse, … enn toutouk!
MANEJER
Seki ou dir samem, Sef.
SEF
Get sa zar do. Kisannla finn refiz pran dolar, sanse so lorizinn pa kler? Ki lorizinn to koze, gopia. Dolar se dolar.
MANEJER
Wi, Sef
SEF
Lamone bom to pran; lamone lefwa to pran; lamone gandia to refize. Kot lazistis? To kone bizen nouri lever politisien toule lafendimwa. Politisien konn bien ki lamone peyna loder. Twa ki lafam to fer. To’le mo retourn twa lakaz dan ti sak plastik?
MANEJER
Pardon Gran Sef. Oumem papa, oumem mama; avan bondie oumem pli gran.
SEF
Alor aret fane. Koka, popi; bal, fizi; paysa, pitay, foulous, fizon! Tousa sinonim. Samem lesans ki fer lavi marse. Samem ki met lakle ar zeneral, manejer ek prezidan. … Risar, mo bizen donn twa roten bazar pou sof tonken bann rekalsitran.
RISAR
Wi Sef.
SEF
Bon, mo azourn renion pou enn dat sekre ki mo tousel kone.
RISAR, ZENERAL EK MANEJER
Wi Sef.

TABLO 13

Divan lakav. Pagla pe alonze. Lir pe marse for-for kouma enn zenes.
PAGLA
He tonton! Aret marse, vire for-for. Tansion gagn vertiz.
LIR
Tonton? Tonton? … Kan mo ti marye ar to tantinn?
PAGLA
Tou manier, ou pa ti pou kapav reponn lapel.
LIR
Kwar samem twa. … To kone monwar, mo santi koumadir mo leze kouma enn papiyon. Bizen kas palto pou vinn leze.
PAGLA
Tonton, ser lipie for lor later. Tansion labriz sarye ou kouma patang ki kas lalinn. Pa bon tro leze.
LIR
Non, mo garson. Plis nou leze, plis li bon. Bondie finn kre nou leze. Nou ki mete mem pwa lor nou ziska nou zenou kabose. Kostim, zile, kravat … mete mem … miliar lor miliar … mete mem … zame ase … mete mem …
PAGLA
Baprrebap tonton! Mo ti kwar mwa ki pagla. Ou manz mwa enn may.
LIR
Bizen efase refer.
PAGLA
Be tonton, donn mwa ou tabisman, mwa mo donn ou mo kabann.
LIR
Mo tro kontan twa pou pini twa.
PAGLA
Pini mwa?
LIR
Pli gran pinision se asiz deryer enn latab, konte, konte, konte. … Konte fini kas reste.
PAGLA
Tonton, lor mo de zenou mo sipliy ou, … pini mwa.
LIR
Non, mo tro kontan twa. …
PAGLA
… … Bizen al rod chaw-chaw.
LIR
Chaw-chaw?
PAGLA
Wi chaw-chaw, sefann, miam-miam.
LIR
To fen?
PAGLA
Depi yer pa finn manz nanye. Zis bwar dilo lapli.
LIR
Get sa bwat la! Akoz mo pa fen, mo pa’nn pans manze. Mo’nn bliye twa. Pardonn mwa beta. La ki nou pou fer la?
PAGLA
“La ki nou pou fer la,
Ki nou pou fer la?
Nou pou bwar diven.
La ki nou pou fer la,
Ki nou pou fer la?
Nou pou bwar diven.”
LIR
To bien ge, mo garson?
PAGLA
Non, tonton. Kan mo fen e peyna nana, mo sante pou ki mo vant pa sante. Lerla gaz sorti. ( Li rote. )
LIR
Pov Pagla! Kouma twa par milion ena bann vant vid, ki rote, pete al dormi vant vid. … Mo konn kikenn ki ti pou donn twa enn bouse manze … me mo pa kone kot li reste.
PAGLA
Kisannla?
LIR
To pa konn li.
PAGLA
Kouma ou kone?
LIR
Mo kone parski mo kone.
PAGLA
Ze konn, ti konn, il konn, nou konon, vou kone, il konn.
LIR
Ki to pe rabase?
PAGLA
Rabase, sef? Ou ki exper dan rabase.
LIR
Ala to revinn eg!
PAGLA
Mo tro fen tonton. Dir mwa kisannla.
LIR
Sannta.
PAGLA
Sannta? Sannta! Sannta Maria, Sannta Klos;
Sannta, Sannta, Sannta Fos.
LIR
Non pa fos.
PAGLA
Nou ale alor.
LIR
Kotsa?
PAGLA
Kot Sannta.
LIR
To kone kotsa?
PAGLA
Normo beta! Ou kwar mo pagla, mwa? (Li trap lame Lir, zot sorti.)

TABLO 14

Dan enn lari dan kapital. Mamzel Marie ek Sannta. Anplen zour ena enn brouyar kouler lafime. Tou dimoun met mask pou kapav respire. Bann batiman delabre, kouver ar dinwar.
MAMZEL MARIE
Si mo pa ti ena mo garson, lontan mo’nn fini kite.
SANNTA
Li bien?
MAMZEL MARIE
Edgar? Li plis ki bien, kouyon la. Me li pou fer mwa vinn fol.
SANNTA
Ki pe arive?
MAMZEL MARIE
To rapel kouma li ti pe travay bien. Swa premie, swa segon. Depi enn tan so fouka finn pran li. Kouma enn jab li pa’le travay. Pert-tan li dir.
SANNTA
Boukou paran pe plengne. Mwa, mo pa’nkor konn problem la. Mo de zanfan ankor tann. Me mo tour pou dans tig pou vini. Sa mo kone.
MAMZEL MARIE
Pa bon nek blam sa bann zanfan la. Nepli ena model pou donn zot. Kikfwa nou ki antor.
SANNTA
Bizen koumans ar bann avan nou. Depi enn bon bout letan masak la finn koumanse. Ennde rar dimoun ti santi lay me personn pa ti pe ekout zot. …
Enn geng zenes maske rantre, kraz vitrinn magazen, pran seki zot trouve, souk sak bann vie bonnfam, devier bann poubel, disparet. Ler lapolis arive, li tro tar.
MAMZEL MARIE
Ala zoli travay ki nou finn fer! … Tantinn Janegi ki manier?
SANNTA
Touzour so rematis. Apart sa li debrouye.
MAMZEL MARIE
Sak fwa mo dir li lor telefonn ki mo pou vinn get li … me …
SANNTA
Lavi pa fasil. … He! Kifer to pa vinn lakaz Dimans?
MAMZEL MARIE
Ena kiksoz spesial?
SANNTA
Nou pe fer enn ti fet pou ti bonom. … Vini, apre to reste pou dine.
MAMZEL MARIE
Zordi ki zour? Merkredi. … O.K. … Mersi. … To’nn gagn nouvel bonom?
SANNTA
Wi, Pagla pe okip li, manz so krann, konsol li.
MAMZEL MARIE
Tris sa! Li touzour refiz al res kot dimoun? Drol. Koumadir li pe rod pini limem. Tris non?
SANNTA
Lemonn finn vinn bien tris.
MAMZEL MARIE
Kordelia?
SANNTA
Sa enn tifi extra sa.
MAMZEL MARIE
Li ena enn bon partner. Sa’osi enportan. … Nou ti pe koz model. Ala bon model.
SANNTA
Lagazet pa pou koz zot; bann gran stasion rajo ek t.v pa enteres ar zot. Erezman bann ti rajo lokal donn zot laparol tanzantan malgre presion gouvernman. … Lamone diriz tou. Kan kas, politik ek media marye pike tou dimoun tann enn sel son.
MAMZEL MARIE
Mo temwen zot tranzaksion. Dan minister lanvironnman ki mo get zot sinema. Malsans mo pa kapav koze. Enn zour kikfwa. … Mo lame anba ros pou lemoman.
SANNTA
Zot kone ki Jaysee fami ar twa?
MAMZEL MARIE
Sirman! Mous plen partou.
SANNTA
To pa per?
MAMZEL MARIE
Lontan wi, aster non. Ki ena pou per. Tou pe kraze partou. Lamor finn vinn delivrans. Mo zis sagren mo garson. Dan ki lanfer mo pou kit li. … Finn ler pou retourn biro. Salam!
SANNTA
Dimans nou zwenn. Baay! … Jaysee ek Kordelia pou la. Enn bon korom.

TABLO 15

Dan enn lale borde ar pie mang dofine, lakord, mamzel ek mezon-rouz. Dimoun apel li lale mang. Malgre ki li sezon mang peyna enn sel fri lor pie e bann fey rar e malad-malad. Bann pie la preske touni. Lir finn alonz lor lerb sek anba pie; li pe dormi. Pagla ledo kont enn pie, pe sante.

Odek,
Lalinn laba pe zigzage, enn gro zetwal pe aval li;
soley pe perdi so petal ki grene kouma vit kraze;
larkansiel ki finn gagn enn fit pe pandi ar lakord enn wit.

Gro zero manz ti zero, samem nou takdir mo bayo.
Bliye to tanbour tanbourye!
Ramas to ravann ravanie!
Lapli finn mouy lapo bouk.

Odek,
Laflam pe griye Makabe e so soufrans pe touf lesiel;
lasid pe ekrir ar lank rouz lor ros lagal Montagn Signo;
lasann pe anvole partou, ranpli poumon ar lamor gri.

Gro zero manz ti zero, nou dal pa pe kwi do matlo.
Bliye to tanbour tanbourye!
Ramas to ravann ravanie!
Lapli finn mouy lapo bouk.

Odek,
Disel finn fini bwar lamer, leponz pe bronze lor disab;
niaz lao gagn lafiev karant, pe rod meksinn dan koray mor;
enn dernie dofen pe kriye, peyna zorey pou ekout li.

Gro zero manz ti zero, dife dan langka mo frero.
Bliye to tanbour tanbourye!
Ramas to ravann ravanie!
Lapli finn mouy lapo bouk.

Odek,
Nou bann zanfan pa rapel yer, zot viv dan zordi permanan
e zot refiz get pli divan – pou zot dime pa ekziste.
Ayo ki erer nou finn fer? Nou finn fer lavi vinn lanfer.

Gro zero manz ti zero, tou finn vinn golmal mo dalon.
Bliye to tanbour tanbourye!
Ramas to ravann ravanie!
Lapli finn mouy lapo bouk.
LIR
( So somey kase. ) To ankor pe fer mofinn. To sante fer Satan kas pikan.
PAGLA
Ou trouv mo Lale Mang Kapitenn?
LIR
Komandan.
PAGLA
Matenva! So kalson pa pou li me misie la anpandan ar so tit. Tonton, ki mang ou prefer? Dofine? Lakord? Mamzel? Mezon-rouz? Pie enn ta, fri nayba. Lasid finn manz rasinn mo pie, mo fey fletri, mo fri faypat. Tonton, tonton ki bizen fer?
LIR
Fou mwa lape, les mo dormi.
PAGLA
Vant vid?
LIR
Kan vant vid latet plen. Lontan mo vant ti plen me mo latet ti vid.
PAGLA
Tonton! Sa enn mari parol sa! Enn bon zanfan ronfle so prop tonken ar so prop roten. Felisitasion Grandimoun!
LIR
Aret radote Pagla.
PAGLA
Mo enn pagla, ki ou’le mo fer? … He! Get kisannla pe vini laba? Anvlope kouma’enn momi Ezipsien. E kat pat lor la. De lapat dan plat, de lapat dibwa. … Me se Misie Arzou. Bizen donn li meday kouyon.
LIR
Kifer Pagla?
PAGLA
Li pa konn tire kan bizen tire. Li fer so fanor, li tas dan dekor. … Bienveni parmi pagla, Misie Arzou.
Arzou, bandaz lor latet, lipie dan plat, lor beki, rantre.
LIR
Twa sa Arzou?
PAGLA
Non, so nam ki finn rene dan lekor enn piaw.
LIR
Be kouma to pou kondir mo loto?
PAGLA
So loto finn vinn kazot poul, li pa kone.
LIR
Pa fer nanye. Nou va marse ansam. Mo pou tini twa.
PAGLA
Arzou, donn mwa to beki, mo donn twa enn bourik.
ARZOU
Kot to bourik, Pagla?
PAGLA
Donn mwa en laglas, mo montre twa li.
ARZOU
Sala koutta!
PAGLA
Pa zoure divan Lerwa Pagla.
ARZOU
Patron, ki nou fer?
LIR
Pa apel mwa patron, Arzou.
ARZOU
Kouma pou apel ou, Sef?
LIR
Pa apel mwa Sef.
PAGLA
Apel li fes. … Non, apel li tonton pagla … kikfwa meyer pagla tonton. Toumanier limem Lerwa Pagla. Pa vre Tonton.
LIR
To manz krann, Pagla. Pa pran li kont Arzou.
PAGLA
Pa pran mwa kont. Kontinie fane. Mo kapav pagla me mo pa fou. Kisannla ole enn mang fletri? Nek samem ki ena zordi.

TABLO 16

Dan enn sanbdotel. Goneril ek Edmon antenileze. Zot pe bwar sanpagn.
GONERIL
To enn jak, Edmon. Mo pa rapel kan dernie fwa … Divors ar mo ser. Marye ar mwa. Nou de ansam, nou kapav fer soley galoupe otour later, fer letan retresi. … Vinn anbras mwa, nou rekoumanse. Kifer to trankil koumsa?
EDMON
Pa kapav kontinie zwenn ankasiet … koumadir nou relasion li enn pese. … To bizen fer kiksoz.
GONERIL
To fer koumsa ar to ledwa, mo kit Risar, mo vinn viv ar twa.
EDMON
Pa osi senp. Ena Regann. Apre, pa bliye nou finn donn Risar prokirasion. Si li soupsonn kiksoz, li kapav fini nou net. Apart sa, se li ki ena tou kontak ar Sef Fraternite Souteren.
GONERIL
Ki to propoze?
EDMON
Pa kone. Kikfwa pou bizen … Non, enn tro gran pese sa.
GONERIL
Ki zafer?
EDMON
Enn lide fou. Bliye.
GONERIL
Dir mwa touzour.
EDMON
Si koumadir Risar ek Regann fer enn gran aksidan. Nou otomatikman pran kontrol. … Non! Bliye seki mo’nn dir.
GONERIL
Kifer bliye. To lide zenial. Les sa dan mo lame. Mo ranz zot kari.
EDMON
Bizen fer atansion. Pa les okenn tras. Sinon bel treboul. … Apart aksidan?
GONERIL
Ki zafer?
EDMON
Pwazon?
GONERIL
Risar pa manze … okenn manze … lakaz. Li nepli dormi lakaz. Li antoure ar bodigard. Aksidan. Pa lot. Kwar mwa. To pe pans pwazon pou mo ser?
EDMON
Difisil. Li bien mefian. Tou manier li anretret. Mo mem pa kone kot li ete. Douk sa!
GONERIL
Les sa dan mo lame. Mo konn enn lom dan Fraternite Souteren ki pe manga parski li zalou pouvwar ek lenflians ki Risar ena e sirtou so relasion spesial ar Latet.
EDMON
Latet?
GONERIL
Nom gate sef Fraternite, samem … mafia.
EDMON
Kouma pou zwenn li?
GONERIL
Mo kone kouma pou zwenn li. Mo zwenn li kan mo anvi.
EDMON
Li’si?
GONERIL
Ki arive? To zalou. Si ena pou donn li ki li ‘le, nou donn li ki li ‘le. Pourvi louvraz la fer.
EDMON
Twa ki ti bizen Prezidan.
GONERIL
Kan so ler vini, nou va gete.

TABLO 17

Divan lakaz Jaysee ek Kordelia. Enn siklis lor so bisiklet travers oditoryom, mont lor lasenn, aret sek, poz so bisiklet, galoup agos, adrwat, kriye for-for “Jaysee, Kordelia”, “Kordelia, Jaysee”. Kordelia ek Jaysee rantre.
JAYSEE
He Tamrrou, ena dife dan to lake?
TAMRROU
Hen!
KORDELIA
Jaysee, to pe abriti sa pov piti la. Ki problem, Tamrrou?
TAMRROU
Mamzel Marie … Ou konn li? … Li dir zot fer atansion. … Ena plan pou asasinn tou bann militan lamour enn par enn. Zot pe koumans ar bann latet. Dan nou rezion se zot de ki plis andanze. … Mamzel Marie panse ki zot bizen al kasiet.
KORDELIA
To esoufle. Mo al prepar enn goble panakon pou twa. Asiz lor sa ban la, regagn to lesouf. Jaysee pou okip twa. ( Kordelia sorti. )
JAYSEE
Drol! Mo ti zwenn li Dimans dan laniverser, li pa ti dir mwa nanye. Enn devlopman resan?
TAMRROU
Nou pe gagn move niouz sorti enpe partou. Enn masak finn koumanse. Ena plizier komando ki pe fer ravaz.
JAYSEE
Mo ti prevwar sa pou arive me pa aster.
TAMRROU
Sitiasion finn pouri boukou pli vit. Dimoun ki ti pe manz zot kou, res trankil, finn koumans kriye. … Kouma vag, dezer pe aval later fertil; trwa kar popilasion pa pe gagn dilo; ena landrwa, lapli pa aret tonbe e inondasion pe nway tou; lekor zanimo mor pe fann lepidemi partou. Dimoun nepli pe per lapolis ek larme. Sef Mafia ek Prezidan Risar panse ki si koumans sot likou militan lamour sa pou fer dimoun per. Jaysee, aster nou pou konn enn represion napa badine. ( Kordelia rantre ar enn goble dan so lame. )
KORDELIA
Jaysee, ena telefonn pou twa. ( Jaysee sorti. ) To’le manz kiksoz Tamrrou?
TAMRROU
Si mo manze mo pou vinn lour e lerla mo pou rale pou pedale.
KORDELIA
Ki nouvel laba?
TAMRROU
Pa bon Kordelia. Tirani partou. Dimoun per. E lot kote maladi pe fer piyaz. Ena landrwa kot dilo pou bwar peyna; kot ler malsen pe anpwazonn poumon. Nepli kone ki pou fer. Kot nou bouze nou manz feyaz.
KORDELIA
Mo de ser?
TAMRROU
Ki zafer?
KORDELIA
Gagn nouvel Goneril ek Regann?
TAMRROU
Wiii!
KORDELIA
Kifer to paret misterye koumsa?
TAMRROU
Pa tro zoli.
KORDELIA
Ki zafer?
TAMRROU
Zot grimas.
KORDELIA
Grimas?
TAMRROU
To kone, … zot bizar … lamone ek pouvwar pe fer zot tourdi. Regann dan lili Risar … Goneril dan lili Edmon. Oh pardon!
KORDELIA
Koripsion finn rant partou.
TAMRROU
Samem mo ti ole dir.
KORDELIA
Ala Jaysee pe retourne. Li paret tris. … Move nouvel Jaysee?
JAYSEE
Tirani finn kidnap Edgar … Mamzel Marie dan prizon Spesial Tortir. Li ti pe santi lay. Akoz samem li ti dir twa vinn warning nou.
TAMRROU
Ki zot pou fer?
JAYSEE
….. ( silans )
TAMRROU
To paret trakase, Jaysee. To nepli koul. Kiksoz pe fatig twa, pa vre? Mo kapav fer kiksoz?
KORDELIA
Mo gate, pa les traka fer twa pil anplas. Dir mwa ki to kwar bon pou nou.
JAYSEE
Kordelia … Kordelia … ( Li soupire. )
KORDELIA
To pe soufer mo koko? (Li kares so bieneme ar boukou tandres.)
JAYSEE
Kordi, nou bizen separe pou to prop dibien.
KORDELIA
No way!
JAYSEE
To pa pe konpran. Ekout mwa bien. Isi nou expoze e twa to andanze parski to ar mwa. Zot pe rod mo latet e mo lantouraz pou pey ser … pou pas dan pake. Si …
KORDELIA
Nou pa ti dir ki vre lamour se kan nou ed nou bieneme sarye so lakrwa? Desten finn met nou ansam e ansam nou fer fas nou desten.
JAYSEE
To ena rezon koko me la mo kwar nou bizen sanz taktik. Pa kapav les bann destrikter may nou par grap. Al ar Tamrrou. Dan lavil to pou kouma pwason dan dilo. Lasenn lamitie pou garanti to sekirite.
KORDELIA
To sekirite, kot to mete?
JAYSEE
Mo pe mazinn mo sekirite ‘si. Mo bizen lib, mobil. Zordi isi, dime laba. Ade pli difisil pou zwe kouk ar adverser. … Ena enn lot rezon enportan. … Pagla finn fer dir nou ki to papa malad. Pou bizen trouv enn landrwa pou swagn li ankasiet. Isi enposib. Les tou to bann zafer anplas; pran mo bisiklet, al ar Tamrrou. … Tamrrou, okip mo Kordelia.
TAMRROU
Korek sa mo frer!

Kordelia may so bieneme, anbras li. Zot separe dousma. Toule-de zot latet bese pou kasiet zot larm. Kordelia ek Tamrrou mont zot bisiklet, desann depi lasenn, travers oditoryom, disparet. Enn silwet tris get zot ale.

TABLO 18

Kot Sannta. Sannta pe koz ar so mama, Janegi.
SANNTA
Aret fatig twa, Ma! Kordelia finn abitie ar enn lavi senp.
JANEGI
Mo anvi zis aranz lasam la enpe. Pov tifi!
SANNTA
Kifer to dir “pov tifi”?
JANEGI
So de ser finn gagn tou. Li li peyna nanye. So latet dir finn fer li perdi tou. Pov jab la!
SANNTA
Mo pa kwar li’nn perdi, Ma’. Mo pli sir se li ki finn gagn plis. Li’nn gagn lamour, lamitie, respe, admirasion …
JANEGI
Pa plen vant tousa.
SANNTA
Mamman ‘Ma! To koz kouma bann dirizan San Frontier.
JANEGI
Mo bien kontan zot. Zot bann bon zanfan. Me mo pa sir mo bien konpran seki zot pe rode. Lesiel pou res lesiel, later pou res later.
SANNTA
Oke ‘Ma pran gagne. Aster al repoz twa. Taler pou bizen apel dokter.
JANEGI
Ki ler li pe vini?
SANNTA
Kisannla?
JANEGI
Kisannla? Kisannla? … Kordelia, koko!
SANNTA
Pou rezon sekirite personn pa kone. ‘Ma, to finn bien konpran ki fale pa to koz koze Kordelia ar personn. Fer koumadir to pa konn nanye.
JANEGI
Wi beti, mo pa pagli.
SANNTA
Aster mo’nn konpran kifer to pa finn marye. Tou pwenter sove telman to manz koko. Fouffff!
JANEGI
Sove? Ki to kone dan lamour, twa? Personn pa finn sove. Mwa ki finn refiz les zot koste.
SANNTA
Me mo papa ti koste net, li?
JANEGI
Li, li ti spesial.
SANNTA
‘Ma, to pa pou dir mwa kisannla sa? Se mo drwa kone kisannla finn donn mwa lavi.
JANEGI
Kan so ler vini, mo pou dir twa mo koko. La, mo lalev sele par enn promes.
SANNTA
To’ankor kontan li?
JANEGI
Ki to kwar, kouma zot sa? Sanz partner kouma sanz soulie.
SANNTA
Pa fasil ar twa ‘Ma! … Ale al repoze dan to lasam. … Ale Ma-Ge-Ma!
JANEGI
To koz kouma zans bitasion aster!
SANNTA
Normal Ma-Ge-Ma. Mo finn ne, grandi dan Tabisman Lir; mo finn gagn mo premie travay mem plas. Mem mo finn marye andeor, mo finn retourn travay laba ziska tabisman tom lor lapay. To trouve kifer mo pou res toultan tifi Ma-Ge-Ma?
JANEGI
To sir mo pa kapav ed twa?
SANNTA
Ala to manz krann la. Ale, al dan lakwizinn, fer detrwa farata. To pou fer Kordelia bien plezir. ( Janegi sorti. … Telefonn sone. Sannta al reponn. )
… Wi Kordi, to kapav vini. Mo mama pe fer farata pou twa. Non, ditou … peyna problem mo dir twa … Ler ki to anvi. Salam! … Taler nou zwenn.

TABLO 19

Dan enn kanpman delix lor enn ti lil lwen ar lakot. Edmon ek Goneril atab.
EDMON
Mo finn dir bann travayer retourn ater. Koumsa nou de, zis nou de, fer soley galoupe ek lanwit transpire. Chirz!
GONERIL
Chirz! … Domaz Regann pa kapav get nou de ansam. …
EDMON
Kikfwa li pe get nou ar laraz depi so kazot dan lanfer. ( Kas enn gran riye. )
… Ankor enpe sanpagn? … Mo devid sa dan to ver. … Mo’al debous enn lot. Ki li dir twa avan li mor?
GONERIL
( Pa kapav tini so riye. ) San… Sanpagn la bon! …. (Trap so vant riye. ) Sanpagn la mari bon. … Dan mo leker mo panse: pwazon la mari bon. (Toulede korde ar riye.) … Ase, to pou fer mwa toufe.
EDMON
Bizen donn Risar mem meksinn. Donn li so daway!
GONERIL
Difisil! … Kifer to pa seye? … Ant zom … pli fasil … mo kwar. Mwa, li pa’le get mo figir. Prezidan Repiblik San Frontier aster prefer ti garson. … Mo pe bwar tro. … Li perse sa ver la. Kouma to ranpli, li devide. … Li bon sa sanpagn la. … Kifer to get mwa ar sourir foutan. … Vinn anbras mwa koko. … Li bon sssssaaaaa … Edmon? … Salte! Verminn! Makro! ( So latet tom lor latab. )
EDMON
Li bon sa sanpagn la! (Enn riye jabolik.)
GONERIL
( Fer enn dernie zefor. Get Edmon ar laenn. Enn son degou sorti dan so labous. ) Houuun! … Mo sir sanpagn la bon … Regann ti … dir … mwa. (Li mor.)
EDMON
… To’nn trik mwa? Atann, to gete! ( Li leve, maye tonbe, koumans kime … ) AHHH! Kordelia, twa ki for. ( Li mor.)

TABLO 20

Kot Sannta. Lafen repa aswar. Tou dimoun atab. Ena Janegi, Sannta, mari Sannta ( Ti-Zak), ek Kordelia.
KORDELIA
Mersi tantinn. Farata la ti bien bon. … Si tou dimoun finn fini manze, les mo deservi, met lord dan lakwizinn.
SANNTA
Zordi non, kikfwa dime. … Ti-Zak, al get enn kou ki sa de ti jab la pe fer. Mo kwar mo’nn tann enn tapaz lao. ( Ti-Zak sorti.) … Ala zot kontan twa Kordelia. Fer atansion, zot pou kol ar twa kouma lakol zak. Bann tirer plan sa.
KORDELIA
Mo konn debrouye ar zot. … Si mo kapav ede, pa ezite dir mwa. … Tantinn, kifer ou trankil koumsa?
JANEGI
Enpe fatige, beti. … Pagla pe donn nouvel lor to papa?
KORDELIA
Wi. Li touzour refiz koudme.
JANEGI
Enn latet dir sa!
KORDELIA
Ou konn li bien, non Tantinn?
JANEGI
Kifer to dir sa?
KORDELIA
Ou ti travay kot nou enn bon bout letan.
JANEGI
Mo ti zis enn servant. ( Ti-Zak rantre. )
TI-ZAK
Zot dan profon somey. … Finn bliye ferm lafnet; divan finn anvol rido; bat ar enn biblo … pa grav! … Kordelia, Rachel resanble twa, to kone. Drol sa!
JANEGI
Zanfan sa, zot figir sanz-sanze. Timama koumsa, timama lot manier. … Gagn nouvel Jaysee? … Enn bon garson sa! Mo ti konn so mama. Bon dimoun!
SANNTA
Aret fatig latet Kordelia, Ma-Ge-Ma!
JANEGI
Mo pa kontan kan li koz manier bitasion.
SANNTA
Mo finn dir twa. Zanfan bitasion koz manier bitasion.
KORDELIA
Jaysee ‘si koz koumsa. Li fier so aksan bitasion.
SANNTA
Dan sa douk kot tou dimoun ete bann tipti zafer vinn enportan. Enn pie dan enn lakrwaze, enn fler sezon ki fleri, enn zwazo ki revini …
KORDELIA
… enn aksan ki anpes nou bliye nou lorizinn …
SANNTA
Samem.
KORDELIA
Tantinn, mo bizen dir ou enn gran bravo ek enn gran mersi. Ou finn reysi kot bann gran koko finn fel. Ou’nn konstrir enn fami ere. … E zordi ou fami pe donn mwa sekirite ek konsolasion.
JANEGI
To’si to mo fami, beti. … Nou tou ki dan douk, nou dan mem fami.
Kikenn tap laport.
TI-ZAK
Salerla! Kisannla sa kapavet?
Kikenn tap laport pli for.
Pasians! Mo vini la.
Ti-Zak al ouver laport. Pagla rantre.
Pagla? … Kot Bonom?
PAGLA
Li deor. Li malad, li bizen swen irzan.

Ti-Zak ek Pagla sorti.

TABLO 21

Dan enn gran orl vid ena enn tronn imans omilie. Lor tronn la Risar, Prezidan Ripiblik San Frontier, li kouma enn nen ridikil dan lemonn zean. Li met kankrela (redengot) e sapo-oform. Dan so likou ena enn lasenn an-nor telman gro ek lour ki li kabose pou sarye li.
RISAR (sante stil rap)
Momem Zorro;
Mera nam Rambo.
Romeo mo ti kouzen,
Mo papa enn zigolo,
Mo granper enn zigoto.
Alala bel-bel loyo!
Alala bel-bel loyo!
Alala bel-bel loyo!

Mo’nn plen ar sapo-oform,
Eta Gran Sef donn mwa’enn kouronn.
Mo’nn fatige ar redengot,
Ar redengot ek kankrela,
Ar kankrela ek redengot.
Silvouple, silvouple Gran Sef
Donn mwa manto lerwa, larenn;
Sipa manto, sipa palto.

Momem Zorro;
Mera nam Rambo.
Romeo mo ti kouzen,
Mo papa enn zigolo,
Mo granper enn zigoto.
Alala bel-bel loyo!
Alala bel-bel loyo!
Alala bel-bel loyo!

Mo gagn vomi ar repiblik;
Mo’le pouvwar eternel.
Sipa lanpir, sipa pli pir,
Sipa rwayom, sipa lagom.
Kifer mo pa vinn imortel,
Eternel ek imortel.
Silvouple, silvouple Gran Sef
Met mwa lor tronn Faraon.
Mo fer gate ar Kleopat,
Sipa Kleopat, sipa Kordelia.
Kordelia!
We!
Met Kordelia dan mo arem,
Met Kordelia dan mo arem.

Momem Zorro;
Mera nam Rambo.
Romeo mo ti kouzen,
Mo papa enn zigolo,
Mo granper enn zigoto.
Alala bel-bel loyo!
Alala bel-bel loyo!
Alala bel-bel loyo!

Pouvwar, pouvwar li fatigan.
Silvouple, silvouple Gran Sef
Fer mwa vinn
Anperer san lanpir;
Monark san size;
Pedeze san biznes …
Pede, pede san so ze,
Pede, pede san so ze.

Enn kreatir diform rantre.

Kouma to apele?
KREATIR
Moutatismoutanndis.
RISAR
Kifer to’nn deranz mwa?
KREATIR
Gran Sef Siprem dir ou li bizen ou. Degaze, li dir. Pa fer li perdi letan. Nou zom finn may lennmi nimero 1 … samem ki dir lamour pli for .. mo kwar Jayday so nom …
RISAR
Jaysee.
KREATIR
Samen. … Gran Sef Siprem dir ki bizen montre li ki lamour enn envansion malsen pou fer dimoun bliye zot lentere. Li dan prizon. Bizen fer li konpran. Si li pa’le konpran … fer li bliye so datdenesans. … Degaze, degaze, li dir.
RISAR
Al touzour, mo vini la!

Promosion, promosion!
Ala bel-bel rekonpans.
Ala mo vinn eternel ek imortel.
Mo fer gate ar Kleopat,
Sipa Kleopat, sipa Kordelia.
Kordelia!
We!
Met Kordelia dan mo arem,
Met Kordelia dan mo arem.

Li fer bann zes obsenn, li sorti.

TABLO 22

Dan lakaz Sannta.
SANNTA
‘Maa! Al dormi enpe. Mo pou vey li. Tansion to’si to tom malad. … Enn lanwit to’nn vey li. Peyna nanye to kapav fer. Bizen les meksinn la azir.
JANEGI
Pov jab la! Get ki so zanfan finn fer li devini. Dimoun pli ris finn vinn pli mizer.
SANNTA
Pa koz koumsa ‘Maa! Li ena boner. Otan dimoun pe okip li. … Kordelia ki plis dan pens. … Pa kone kot sa bann salte la finn kasiet Jaysee. Ki zot pe fer li? Pov Kordelia! Enn kote so papa bien fay; lot kote so bieneme anba kouto. … Lor la li seropozitif. Li bizen pran so meksinn rekta. Dan ki kalite lemonn nou pe viv?
JANEGI
Pov Gawtama!
SANNTA
Gawtama! To apel li par so tinom?
JANEGI
Lontan li ti Komandan … aster … li … li zis … Gawtama.
SANNTA
Ale, al repoz enpe. Mo kwar to latet finn tro fatige.
JANEGI
To ena rezon mo kwar. … Ler li leve, vinn apel mwa.
SANNTA
Dakor.

TABLO 23

Enn plas piblik. Enn dimoun lor bisiklet rantre. Li kriye for, “Zot finn touy Jaysee!” Kouma zekler, enn trale dimoun lor bisiklet rantre dan tou direksion. Zot tou kriye ar laraz ek soufrans, “Zot finn touy Jaysee! Ayo Bondie, zot finn touy Jaysee.” Bann siklis la okip lasenn ek oditoryom. Laklos bisiklet sone.

TABLO 24

Dan enn lasam dan lakaz Sannta. Lir lor lili, pe dormi drwat, so lizie ferme. Janegi akote li pe fer lapriyer. Apre enpe letan, Lir bouz so latet dousman, ouver so lizie, referm li … reouver li. Ar enn lavwa feb ek tranble-tranble li sey dir detrwa mo.
LIR
Savedir mo’nn mor.
JANEGI
Eta pagla, aret radote!
LIR
Mo ti kone to ti pou dan paradi me mwa? Kouma dan Awara, to finn fer Bondie donn mwa enn seke.
JANEGI
To pli pagla ki pagla.
LIR
Savedir mo pa’nn mor?
JANEGI
To trouv verminn kreve twa!
LIR
Jany … Sajani Koko. … Mo kwar tomem sa, Jany … mo Janegi.
JANEGI
Kouma to kone pa enn lot sa?
LIR
Peyna de kouma twa mo Jany. … Kot mo ete alor? Si mo pa dan paradi, kot mo ete?
JANEGI
Dan lakaz mo … to tifi. Tifi to pa kone.
LIR
Mo tifi? … Akoz sa ki to ti fonn san les okenn tras? … Mo konn li?
JANEGI
To konn li me to pa konn li. Li konn twa me li pa konn twa.
LIR
To koze misterye. … Kisannla sa?
JANEGI
Pli tar mo dir twa. … To’ankor feb. … Hen, bwar sa e dormi. ( Li fer li bwar so meksinn) … Mo pa pou les twa sape, mo bonom. Mo met twa krent lor to lipie pou to amenn mwa legliz.
LIR
To finn pardonn mwa?
JANEGI
Non!
LIR
Kifer?
JANEGI
Kifer dimann pardon? … Lamour pa enn pese, mo zokris.
LIR
Ayo mo Janegi. … Tou sa soufrans la akoz mwa? Akoz mwa nou’nn perdi tou.
JANEGI
Fode perdi pou gagne. Ale, repoz twa, mo fouka. Dormi!

TABLO 25

Mem plas ki Tablo 1 me pie boukie banane finn sek net. Nek res zis enn bout so tron ki diboute kouma enn vie siko. Ler get bien pou trouv enn-de ti bourzon ki pe tir latet malgre detres toutotour. Lemonn finn vinn gri ek sek. Anplis enn freser anormal pe kay lapo dimoun. Lor de ros Radika ek Kaspalto pe asize. Toule-de ramas lame, lipie pou sey sof zot lekor.
RADIKA
Sa freser la pa’le ale mem. … Bann vie ek zanfan nepli pe kapav tini. Finn bizen ferm tou lekol. … Ki pou ariv nou, Kaspalto?
KASPALTO
Zot bizen pran mo sofaz.
RADIKA
Telman to pran sofaz, to lefwa finn vinn konpot. … Tou finn kraze. … Nou finn gagn sans. … Kikfwa pa sans.
KASPALTO
Ki zafer?
RADIKA
To kwar nou’nn gagn sans?
KASPALTO
Kikfwa sans … kikfwa malsans.
RADIKA
Pa sa do ta. … Parfwa bann zafer arive … nou pa gagn enn konpran. … kifer? … kifer? … koumadir … koumadir enn lame envizib pe tras sime.
KASPALTO
To trouve Radika, mwa mo pran de gorze daway … tou vinn normal. Tou vinn kler. Peyna mister.
RADIKA
To vinn ar mwa?
KASPALTO
Kotsa?
RADIKA
Lakrwa Kordelia. … Poz enn fler, enn ti brans, enn bren lerb … seki gagne … kot so lipie.
KASPALTO
Kiserti.
RADIKA
Bizen rapel … Ler ti koulout enn inosan lor lakrwa … akoz li ti enn militan lamour … larm ek disan ti melanze. Mama later ti revolte.
KASPALTO
Yer sa, Radika. Nou get zordi.
RADIKA
San yer pa pou ena bon dime.

Enn tifi set-an rantre. Li apel Kordelia.
KORDELIA
Ma-Ge-Ma …
RADIKA
Wi, mo koko Kordelia dou-dou-dou-siro.
KORDELIA
Papa dir twa ek Tonton vinn vit. Manze finn pare. Tansion li fre.

RIDO

AVRIL 2003

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.