Od lor Melankoli
Non, non. non, pa fer sa, napa tir zi
Lagign dan lasos sanpiyon deler;
Non matlo, napa les pianter fleri
Kares to latet ar fri simitier;
Napa ranz to saple ar lagrin diab,
Napa les kankrela, ousa karya
Manz to krann, ousa les lamous moutouk
Fer gate ar nam tristes insodab;
Mosad ris mosad, bouz-bouz so waya,
Lerla, enn kout sek, boukou-boukou douk.
Ler melankoli grenn lor twa antret
Kouma niaz lapli ki devid so larm,
Fer bann fler timid redres zot latet
Me fer kolinn laba perdi so sarm
Nek plonz to sagrin dan laroze roz,
Dan lapli sale disel larkansiel,
Dan divan velour kouler ibiskis;
Mem si to bougres finn manz mous margoz
Trap so lame lis, les li larg so fiel,
Dan so lizie fier nouri to nam tris.
Li viv ar Bote – Bote efemer;
Ar lazwa ki toultan prepar lalev
Pou dir nou salam; e plezir amer,
Kan lagam tamam, fer kosmar ar rev.
Wey do matlo, laba dan tanp zwisans
Melankoli ena so stati;
Pou trouv li fale nou kapav exploz
Lagrin jos dan labous ki sous so zi;
Lerla to pou gout sagrin so pwisans
Letan to anpandan dan fon so loz.
(Keats)
Laplaz Dover
Lamer bien kalm seswar.
Lamare ot, lalinn peper
Lor Chanel; – lor lakot Franse enn far
Alim feb-feb, lerla tingn; bann falez Angle dibout krint
Som-som me imans lor labe trankil.
Vinn kot lafnet gout lanwit so douser!
Sel zafer, lor long bar lekim
Kot dilo zwenn disab liner
Ekout bien! to pou tann grinsman kri-kri
Bann gale ki bann vag balote, sakouye,
Ale-vini, monte-desann,
Efase-refer, tranble-tranble
Dan enn mouvman lant, fer nou rapel
Mirmir tristes eternel.
Sofok bien lontan
Ti tann mem son dan lesid e
Li ti mazinn destin amer ki toultan
Vire-tourne, tourne-vire; aster
Dan mem son nou pe tann enn panse
Mem nou pli lao kot lamer dan lenor.
Losean lafwa
Lontan foul-foul ti tres enn sintir sekirite
Otour later kouma enn bwe briyan
Me aster mo tann zis
Enn long ronfleman tris ki lantman kile, rekile,
Sarye par lesouf
Divan lanwit ziska dan bor presipis
E bann nwar touni dan lemonn.
Mo gate anou fer serman
Nou pou viv sinser! Lemonn ki zordi
Pe tale divan nou kouma zardin fleri
Telman zoli, telman nef, telman diferan,
Anverite pa konn ni lazwa, ni lamour, ni lespwar
Ni lesperans, ni lape, ni soulazman;
E nou finn tas dan marenwar,
May dan konfizion san kone ki bizin fer
Ler bann larme fouka dan lanwit sem terer.
( Matthew Arnold )
Ala Kouma Li Zoli
Li zoli kouma lanwit kler
Kan lesiel garni ar zetwal;
Lesans aswar, zi lalimier
Vinn enn dan so regar san vwal:
Se lekilib ant de kontrer
Ki plonz flafla dan bakanal.
Inpe mwins kler, inpe plis nwar
Ti pou preske gat elegans
Ki tenn sak bouk ar ton aswar
Ou lor so fron poz enn kadans;
Santiman dou, kalite rar
Admir plas kot zot pran nesans.
Lor so lazou e lor so fron
Bien dou, tankil, me transparan
Sourir vinker, kouler sanpion
Rakont zistwar enn lavi fran,
Lespri ranpli ar konpasion,
Leker ar lamour inosan.
( Lord Byron )
Pou Selia
Vini Selia, anou vit-vit
Tank nou kapav fer koustik brit;
Zegwi letan pa pou chombo,
Okontrer li tay nou palto.
Napa gaspiy letan presie.
Soley kouse li releve
Me si nou far bril so bobes
Lalimier net ris so kales.
Kifer pa zwir maja bel-bel?
Repitasion enn bagatel.
Difisil sa kouyonn lizie,
Anbet gardien fidelite?
Pa fasil sa trik so zorey,
Fer dime vinn kouma lavey?
Pa pese sa, souk fri lamour,
Li vinn pese kan tap tanbour;
Les zot kone, les zot may nou,
Sa li enn krim pli pir ki tou.
( Ben Jonson )
Ozimanndias
Mo ti zwenn enn lom sort pei lontan
Ki ti dir : De lipie imans anpier
Dibout tousel dan dezer … Pa tro lwin
Dan disab, enn fas kas-kase fezer,
So lalev traver ar pouvwar foutan
Montre artis la ti bien kapte tou
Bann foli, grav zot lor materyo mor
Ki ankor la, mem li li finn kit nou.
Lor so sokl kapav lir mesaz grave:
“Mwa Ozimanndias, mo pli for ki for;
Get mo pwisans, twa ki Gran, e tranble.”
Apart sa peyna nanye. Otour debri
Sa maha rwinn la, kot lizie bate
Disab touni tal partou so mepri.
( P.B. Shelley )
Direksion Lepor Bizantiom
Isi peyna plas pou bann vie. Zenes
Kole kouma zwit, bann zwazo lor brans
– Fer, refer amor – nek repet mem zes,
Makro-makrel fer piti san zot rans,
Zozo, lapo, krapo ignor leres,
Konn zis semans, nesans ek delivrans
Belo dan sawal nisa, zot bliye
Konstrir moniman ki zame vinn vie.
Enn vie bonom li enn soz san valer,
Enn palto kas-kase lor enn banbou,
Amwin Nam tap lame, sante, pa per
Sant for pou sak trou dan so gran boubou;
Pou aprann sante peyna profeser
Me enn ta exper sef lor pas bagou;
Alors mo finn travers lamer pou vinn
Bizantiom, kot sakre netway mofinn.
O bann gran lespri dan Dife Pirte
Kouma mozaik dore lor miray,
Kit laflam sakre vini, tirbine,
Vinn montre mo nam sant lakor mitay.
Bril mo leker – ar dezir li’nn gate –
Kouma dan kadav zanizo bien fay
Li pou konn so valer! E ramas mwa
Dan rwayom kot lar limem nou lerwa.
Kan mo mor pa kont lor mwa pou rant dan
Lekor grosie enn ninport lanatir;
Prefer kreasion enn lorfev talan
Ki manigans lor, fer souvrin sedwir
Traka Anperer, efas so tourman;
Sedev ki sant lor brans an-nor pou dir
Bann gran dimoun dan Bizantiom sakre
Seki ti, pe, ousa pou arive.
( W. B. Yeats )
Mo Dernie Madam
Get lor miray, mo madam so portre,
Vadire li’ankor vivan. Mo panse
Tablo la enn sedev: Frer Pandolf ti
Travay bien dir lor la; aster get li.
Nou’asize, nou admir li? Mo’nn mansionn
Frer Pandolf expre pou dimoun ki konn,
Kouma ou, lir profonder enn regar,
Ar ki bann sekre figir pa gagn bar,
Kontan tourn ver mwa (parski se zis mwa
Ki ouver ousa ferm sa rido la)
Andire zot pe rod kone kifer
So regar koumsa; pa bizin ou per,
Lezot avan ou ti dimande. Non,
Pa kwar prezans so misie ti met ton
Lazwa lor lazou Madam la: dwatet
Frer Pandolf ti dir : “Ou manto kasiet,
Madam, ou pwagne inpe tro;” ou bien
“Inposib kouler reprodwir enn tin
Dan demi-ton enn ti soupir.” Pou li,
Enn ti konpliman, me ase fleri
Pou fer lazwa tenn so lazou. Toultan
Madam la – kouma pou dir sa? – kontan
Fer leker kontan; dan so lizie tou
Korek e so lizie vwayaz partou.
Peyna triyaz! Mo lamour konzigal,
Lalimier lizour tas dan foupamal,
Enn brans seriz ki enn pov bachara
Kas dan verze donn li, enn gran gopia
Ki fer kadadak ansam – mem parey,
Dan so zizman, nou merit mem lakey,
Mem delikates. Lor rekonpans zom
Li sort premie – me vadire – kolom
Ek Gran Patron ena mem ran, mem grad.
Eski mo pa pou tom andeor kad
Lev lavwa lor bagatel? Si kikenn
Ki konn koze – mwa mo pas – pran lapenn
Pou fer li konpran: “Sa, li pa korek,
Ou pe plin mwa; si ou pa aret sek
Ou pou depas born”- si li ekoute,
Aprann so leson, me pa rezinbe,
Deklar pli mari, invant mil eskiz
– Be, mo pou andeor kad. Mo refiz
Tom andeor kad. Wi, li fer so zes
Ar mwa ‘si, parey kouma ar leres,
Peyna zes! Li depas born, mo donn lord;
Zes tign net. Aster get li. Pa rikord?
Vadire li vivan! Nou’ale. Bannla
Pe atann anba. Papa tifi la,
Nou konn so leker, pa pou rod tir lay
Lor sa zafer dot, diminie total?
Mo’le zis mo drwa dapre mo merit
Me se so tifi, les mo dir toutswit,
Ki mo kontan. Non, ansam nou desann
Ou ek mwa. Get kouma Neptinn pe fann
Ar sevaldemer. Bote anbronz rar
Claus Innsbruck ti kre pou amater lar.
( Robert Browning )
Romans J. Alfred Prufrock
“If I thought that my reply would be to someone who would ever return to earth this flame would remain without further movement; but as no one has ever returned alive from this gulf, if what I hear is true,I can answer you with no fear of infamy.”
Dante Alighieri:”Inferno” Canto 27
Be twa ek mwa, les nou ale.
Kan labrim lor lesiel pe tale
Kouma enn malad lor latab operasion;
Anou mars-marse dan bann sime demi-vid,
Bann kwin preske lib
Pou pas lanwit exitan dan lasam san lafnet,
Dan labivet korn-frir ek lasann sigaret:
Bann sime ki deroule kouma enn long palab
Fite kouma enn sab
E finalman kestchon tom kouma enn bom …
Eta, pa sey kone, “Ki ete sa ?”
Anou ale, nou’al zwenn bannla.
Dan salon laba bann madam piso
Pe koz-koz Michelangelo.
Brouyar zonn ki frot-frot so ledo lor vit lafnet,
Lafime zonn ki frot-frot mizo lor vit lafnet,
Pas so lalang dan bann zwin tanto
Kas poz lor dilo sal dan kanal,
Les dinwar lasemine tom lor so ledo,
Glis dan lavarang, pran lelan, sote
E ler Ii trouv lanbians douser Oktob
Ploy lakaz la dan so lebra, ferm lizie, dormi.
Sirman pou ena letan
Pou lafime zonn ki glis lor sime
Frot-frot so ledo lor vit laflnet;
Pou ena letan, pou ena letan
Pou aranz figir pou fer fas ar seki ete;
Pou ena letan pou touye, pou ranze,
Letan pou tou travay ek lazourne bann seki
Lev ek larg enn kestion dan to manze;
Letan pou twa, letan pou mwa
E letan reste pou san fwa tike,
Pou san vize ek revize
Avan manz dipin ek bwar dite kikfwa.
Dan salon laba bann madam piso
Pe koz-koz Michelangelo.
Sirman pou ena letan
Pou gete sipa “Eski mo bizin” ou “Eski mo kapav?”
Letan pou kas kontour al fonn dan lakav,
Mo koko pe vinn sov –
[Zot pou dir :’Get kouma so seve pe grene!” ]
Mo palto, mo fokol ki tini manton kanze,
Zoli kravat pa tro ser tini par zeping bomarse –
[Zot pou dir : “Get kouma so lame-lipie pe koule!”]
Eski mo kapav
Deranz liniver?
Dan enn minit ena letan
Pou pran ek sanz desizion ki dan enn minit pou lekontrer.
Akoz mo finn fini konn zot tou, konn tou mofinn
Finn konn bann gramatin-tanto, bann zordi-yer,
Mo finn mizir mo lavi ar ti kouyer.
Mo konn bann lavwa ki mor ansourdinn
Toufe par lamizik ki sorti dan lot lasam anler.
Kimanier mo pou fer mo fezer?
E mo finn fini konn ban lizie, konn zot tou –
Bann lizie ki koulout ou ar fraz pretaporte,
Kan mo tase, anpandan dan ler,
Kan finn koulout mwa e mo zigile lor koulou,
Lerla kimanier
Mo pou kras bout par bout gonaz mo lavi gaspiyaz?
Kimanier mo pou seye?
E mo finn fini konn bann lebra, konn zot pa mal –
Lebra ar brasle, lebra blan, fezer
[Me dan lalimier, orne ar dive maron kler!]
Eski se parfin enn rob
Ki fer mwa bliye mo job?
Lebra apiye lor latab, lebra dan saler enn sal.
Eski rno kapav seye?
Kimanier pou koumans sa?
………………..
Eski mo pou dir, mo finn mars dan tar dan sime sere,
Mo finn get lafime sorti dan pip
Bann zom tousel ki pe louk deor par lafnet?
Mo ti bizin ne enn per lapat krab
Ki boure lor disab lamer silansie.
………………..
Tanto, aswar dormi trankil
Drese par bann long ledwa,
Dormi … fatige … ousa li fane,
Tale lor sali, la kot twa ek mwa.
Eski mo bizin, apre dite ek gato ek sokola
Gagn lafors apiye ziska ki tou devire?
Mem mo finn plore ek fer karem, plore ek priye.
Mem mo finn trouv mo latet [koumans vinn sov] lor plato,
Mo pa enn profet – pa bizin kas koko;
Mo finn trouv mo gran moman tas lor poto
E mo finn trouv anz lamor trap mo palto, fer jabolo
E pa koze, mo ti pet dan kalson.
Eski li pou neseser apre tou
Apre bann tas, jam, sokola
Parmi porslenn, parmi koze lor twa ek mwa,
Eski Ii pou vremem neseser
Enn kout sek, sourir lor lalev, chombo lamatier,
Ploy liniver, fer enn boul
Roul li, avoy li reponn kestion difisil,
Dir: “Momem Lazar, mo finn reviv,
Mo retoune pou dir zot tou, mo pou dir tou” –
Me si enn ladan, dres enn kousin kot so latet,
Vinn dir: “Mo pa ti’le dir sa ditou,
Non, pa sa ditou.”
Eski li pou neseser, apre tou,
Eski li pou vremem neseser
Apre bann kousedsoley, bann pors ek bann lari tranpe,
Apre bann roman, bann tas dite, apre bann zip ki balye koridor –
Sa ek ankor plis ankor? –
Pa fouti dir seki mo konpran!
Me koumadir enn lantern mazik pe desinn mo bann ner lor lekran:
Eski li pou vremem neseser
Si li, dres kousin, anlev so sal,
Nek get kot lafnet e dir :
“Non, pa sa ditou,
Mo pa ti’le dir sa.”
…………………
Non! Mo pa Prins Hamlet, pa mo program;
Preske enn figiran, enn ti bout rol
Parsi-parla, parsi-parla enn ti parol,
Konsey prins la; samem, enn instriman,
Montre respe, fer plezir,
Vey tonbaz, fer atansion, pran prekosion;
Koz bel-bel koze, selman inpe gopia,
Parfwa mem mari bachara –
Preske, parfwa, Boufon lerwa .
Mo pe vinn vie … Mo pe vinn vie .
Mo pou bizin konn abiye.
Si mo met enn perik? Eski gagn drwa manz enn vanienn?
Mo pou met enn bermida anfler, lor laplaz kas enn yenn.
Mo finn tann bann sirenn sante sakenn pou sakenn.
Mo sir zot pa pou sant pou mwa .
Mo finn trouv zot mont dadak lor vag kot brizan,
Tres seve blan bann vag ki flote dan divan
Kan dilo voltize blan e nwar, nwar e blan.
Nou finn tini-tini dan bann lespas marinn
Kot bann sirenn met kouronn alg rouz ek maron
Me ler lavwa kas nou konte, nou koul dan fon.
( T.S. Eliot )
Pa Perdi Letan
Kas gouyav baba, pa tini-tini
Letan pa atann personn:
Samem sa fler ki pe riye zordi
Dime, dime pou riy zonn.
Lerwa soley, lalanp parasol ble
Amizir li mont lao
So dife refrwadi, so ler vinn pre
Pou tranp lasann dan dilo.
Kan bann zenes zot dife ankor for
Lavi nisa, jos partou;
Me ler laz rantre, laflam pe al mor
Freser liver bous bann trou.
Pa fer to timid baba, chom lavi;
Tank to kapav, gout enn gous
Parski baba, kan to fri finn fletri
Fini! Pa pou’ena repous.
([Robert Herrick (To the virgins)]