POEZI 2005

©DEV VIRAHSAWMYAND ICJM

ZANFAN PREVOK

Zanfan PREVOK napa bet, zot lekol ki bet;
Zanfan PREVOK pa finn fel, zot lekol ki’nn fel.
Paran, profeser, pret, panndit ek pousari
Finn marye pike pou fer zanfan lalimier
Tourdi lor labrez dan kavern lerwa fer nwar;
Sef dorkes elektoral swagn so biltin vot
Dan kofor Pitay-Pitay-Nou-Maja-Karro,
Ferm laport, lafnet, linpos zanfan dan kazot.
Zanfan PREVOK napa bet, zot lekol ki bet;
Zanfan PREVOK pa finn fel, zot lekol ki’nn fel.

PA PER PITI

Trap to kreyon, fit to kreyon, pa per piti;
Ekrir to nom, eple prop-prop seki to’ete;
Aprann to tab, mizir distans ek profonder
Seki ti yer, seki dime. Pa per piti.
Servi lareg, piedrwa, konpa ek protrakter
Tras to sime, desinn kontour to lekzistans;
Dan to kiltir ena matier pou mont letaz
Lor soubasman ki koul rasinn dan rok bazalt.
Pa per piti.

Pa les maya dideor angourdi to nam,
May to lizie, zorey, lalang ek to lespri
Dan rev kolorye, lapoud ki fer nam rousi,
Promes dan vid, zwisans fizet. Tansion piti!

Tansion piti! Pa pran zot kont ler zot dir twa
Twa to zis bon pou peple landrwa malfame;
Zot fer twa kwar ki to katar; ki to pares;
Ki to finn tas deryer midi; ki to soley
Ti al dormi avan li gagn letan leve.
Tousa palab.

Trap to kreyon, fit to kreyon, pa per piti!
Get bien dan les. To barlizour ar parol kler
Aster pe fer zoli ver ar langaz sinser,
Ar parol onet, ar mo natirel …
Pa per piti!

ZOZEFINN, DEVI EK BIBI

Tou dimoun pe dir Zozefinn malang,
Inbesil, katar; laba dan lekol
So plas anba ban.
Touleswar kot li, li gard enn kouto
Anba so lorye. Konsey so mama:
Atansion boper!

Zot tou rakonte Devi li pagli;
So latet pa bon, so lespri kokom;
Li’nn fel CPE.
Enn zour gramatin ler kok ti sante
So lekor ti fre lor payas pianter.
Latet so papa!

Zot tou kontan dir Bibi santi pi;
So lespri lagli, enn lalo fletri.
So latet bien feb!
Enn swar dan danbwa, dilo debordman
Ti revey lemor. Lezo enn tifi
Ti fane partou.

Zozefinn, Devi, Bibi ek lezot
Ni malang, ni pagli, ni santi pi.
Mwa ek twa fatra, noumem ki pagla,
Malang, santi pi.
Mari bachara!

Nou konsom zanfan, detrir inosans.
Lapeti rachas briz zot lavenir;
Tranp lespri bebet dan larm ti-zanfan.
Lerla ki nou dir?
Nou sivilize.

MO FANFAN

Kan mwa mo ti zanfan, mo fanfan,
Mo paran, granparan ti dir mwa
Fer tansion; laba kot lakrwaze
Ena bolom loulou, move nam
Mesanste, san pitie ki devor
Bann zanfan ki finn perdi sime.
Me pou ki nou pa vinn bann kapon
Zot ti kontan rakont nou zistwar
Ti-Zan ki ti trik bolom loulou,
Avoy li manz feyaz dan ganndol.

Zordi ‘si, fanfan, ena boukou douk
Pe louk partou, pa zis dan lakrwaze.
Me paran zordi nepli konn rakont
Kouma Ti-Zan Yer vir bolom loulou
Ambalao, avoy li dan ganndol.

Ayo zoli fanfan! Fim HollyBollywood
Finn kokin zot lespri, finn dezarm zot defans.
Zot finn perdi pie dan zot prop basin;
Zot pe rant dan trou dan zot prop lakour.
Bolom Loulou finn vinn bien vantar;
Aster li pa atann aswar dan nwar.

MIS EK SIR

Ayo mo fanfan! To mis ek to sir,
Malsans, finn rant dan trou ziska likou.
Zot zis trouv labou divan zot nene;
Zot pa pe kapav lev lizie pli ot
Pou get zwazo set kouler dan lesiel;
Zot zorey bouse; zot pa pe kapav
Tann sante mazik zwazo Samarel.

Ayo mo fanfan! Seki ti bizin
Al lekol zordi, pe diriz lekol;
Seki ti bizin enn gid pou gid li,
Zordi finn vinn gid. Seki fek aprann,
Pa’nkor bien konpran, detrwa premie pa
Pe deklar exper. Ala met dan zar!

Pardonn mwa fanfan! Pa kwar mo pli bon.
Mo ‘si kouma zot, mo’nn tas dan labou.
Me kwar mwa baba, mo pe sey trouv kler.
Parfwa dan enn rev mo kwar mo pe tann
Sante kolorye zwazo set kouler.

Kan somey kase mo anvi plore.

SHOBA DEVI

Jayde, jayde Shoba Devi, jayde, jayde!
Pa fer nanye, Shoba Devi,
Si to mama ti gagn bate
Parski to ti ne.
Pa fer nanye, Shoba Devi,
Si to ti frer ti gagn gate
Parski li enn kok.
Pa fer nanye, Shoba Devi,
Si to tonton … Fer koumadir
Pa finn arive.

Jayde, jayde Shoba Devi, jayde, jayde!
Pa fer nanye, Shoba Devi,
Si lekol dir to enn katar;
Pa fer nanye, kan to marye to pou dan bien.
Pa fer nanye, Shoba Devi,
Si to belmer finn anonse
Ki marsandiz la pa bon.
Pa fer nanye, Shoba Devi,
Si lizinn kot to travay
Finn ferme;
Pa fer nanye, Shoba Devi,
Si to resiklaz deroul dan feyaz.
Pa fer nanye si to pa konn eple to nom;
To pa kone ki to ete;
To pa rapel.
Pa fer nanye.
Jayde, jayde Shoba Devi, jayde, jayde!

ZANFAN TI-RAJOU

Kouma so papa, li ‘si li fatra:
Li pa apresie bote papiyon,
Ni serin safran, ni fler flanbwayan;
Ler rod dans sega, lipie may-maye;
Ler rod zwe foutborl, rey so prop gorli.
Me li enn oustad lor repet par ker.

Kouma so papa li ‘si li fatra:
Li konn alfabet, li pa konn ekrir;
Li konn tab par ker – li rapel so ler,
Li’nn bliye parol – li pa konn konte;
Pannditji eple so idantite.
Me li enn oustad lor fer vadire.

Kouma so papa li ‘si li fatra:
Li pa konn rode, li bizin agwa;
Kan bizin vote li swazir sinbol;
Pou enn doz nisa, dir ou mons manti,
Ti-Rajou jinior kouma so papa
Defons linosans.

SO PAPA, SO MAMA

So papa panse piti la bizin
Swa vinn enn dokter, swa enn avoka;
Mama la panse seki papa dir.
Papa la panse piti la bizin
Fer loner fami, marye dan enn gran
Fami renome ki mizir loner
Ar pwa portmone.

Personn pa’nn dimann piti la si li
Dakor ar tousa.

Piti la kontan zwe so lagitar –
Jimi Hendrix manti;
Ar mo natirel li konpoz sante;
Ar so bieneme parey kouma li
Li finn deside pou viv so lavi
Mem lalwa defann e bann bon dimoun
Krase, dir chichi.

So papa panse piti la bizin
Swa vinn enn dokter, swa enn avoka;
Mama la panse seki papa dir.
Piti la? Piti la panse
Enn lot manier.

PARADI DAN REV

Mo lot momem finn swazir
Enn metie bien difisil
Me kouma li enn gran jak
Fabrik rev enn bagatel,
Peyna nanye pli fasil.
Pa zis fabrik rev,
Limem sef-selsmenn rev,
Kalite lor kouler:
Rev Siberaylenn, Joutifriaylenn,
Fer Vadireaylenn, Fermliziepouvivaylenn,
Plinposaylenn, Gropitayaylenn …

Malsans pou mwa, mo tro gourman.
Mo rod ankor rev: Rev Lazistisaylenn,
Paferdomineraylenn, Prankontaylenn,
Anoupartazeaylenn …
Mo tro gourman.
Akoz samem mo malere.
Bondie pini mwa.

KI DIMOUN POU DIR!

Touleswar, matlo, avan zot dormi;
Toulegramatin kouma zot leve
Parol brital, koze gra voltize;
Koutpwin, koutpie valse ar grosierte.
Zanfan, dan zot kwin, tranble.
Pa koz separe, pa koz divorse.
Ki dimoun pou dir!

Garson la fer pipi lor lili;
Tifi la, sezisman chombo li;
Dan lekol zot lespri lor lalinn.

Profeser fer rapor metdekol;
Metdekol avoy let bann paran.
Mama-papa pran rotin
Pou koriz zanfan.

Touleswar, matlo, avan zot dormi …

KI MODEL POU SWIV?

Bann gran dimoun dir zanfan azordi
Zot pa kontan lir, pa kontan aprann;
Zot lespri dan fet pa fer lapriyer;
Zot pa al lames, zot pa konfese,
Zot pa kominie, pa respe imam,
Ni ekout swami ousa gourrouji.

Enn ti gringale, move malelve,
Kontan rezinbe, fann ar mwa yer swar.
” Ki to dir … (oblize sansire)
Mo pa kontan lir? Dir mwa ki pou lir:
Lagazet palab? Zistwar koz manti?
Poem pas siro? Parol pa konpran?
Pa kontan aprann? Ki bizin aprann?
Pas bagou? Koz manti? Maja karro?
Pa fer lapriyer? Zot ena toupe!
Toulezour pe met Zezi lor lakrwa;
Toulezour pe viol zanfan Ti-Marie;
Toulezour pitay fer manti vinn vre;
Toulezour pe plant maler dan zardin …
Zot dir mo move? Mwa mo move mwa?

Dir mwa ki model mwa mo bizin swiv.
Dir mwa … (Biip-biip, Pipon-pipon, Pinkpinkou-pinkpinkou …)”

Pa fasil baba, pa fasil ditou.

TWA, KI TO ROL?

To dir zanfan la pares,
Li pa fer devwar;
To dir zanfan la malang,
Pa kontan bingne;
To dir zanfan la katar,
Li’nn fel CPE;
To dir zanfan la move,
Pa respe lalwa;
To dir zanfan la felonn,
Bizin sot likou, pirifie later;
To dir …

Kifer to pa dir so mama tousel
Bizin zwenn de bout?
Kifer to pa dir so papa somer?
Kifer to pa dir patron so papa
Finn ferm so lizinn pou ouver enn lot
Lot kote dilo kot profi mari?
Kifer to pa dir ki gran patron la
Ena tabisman, lotel sink zetwal?
Kifer to pa dir
Ki dan sak roupi ki angres roulman
Trwa kar dan so pos?
Kifer to pa dir
Ki gran misie la pe touf dinite
Pou fer roupi bouldoz karo Bondie?

Twa to kontan dir zanfan la sesi,
Zanfan la sela. Me …
Les mwa mo dir twa akoz to gourman
Fer roupi kare, zanfan nou pei
Pa pe respire.

SPESIALIS BRONS EK DOKTER LAPO

Yasminn, Ashvin, Madeline ek Kevin
Bien malad.
Ekzema ek lasm pe ferm zot kavo.
Spesialis brons ek Dokter lapo
Ek zot bon kopin, lwayal serviter,
Trafikan meksinn, balans kont sourir.

Yasminn, Ashvin, Madeline ek Kevin
Finn mor.
Biznes lanterman balans kont sourir;
Gardien simitier ar so larozwar
Balans kont sourir.
Minis finans balans kont sourir:
“Lavi enn bazar. Samem regleman.
L’offre et la demande.
Lavi joutifri. So is death. “

ALA PAREY REVINI

35 an pli tar ler mo get par lafnet
ki mo trouve? Parey revini.
Mwa ki pa’nn sanze? Mo lizie ki fos?
Trouv seki pa ete?
Les mo sey detrwa gonaz,
sanse poezi.
Apre mo zet mo plim dan baydoum.
Ki mo pou dir?
Pez nene, bwar dilwil!

KLEOMATARI

li ti zoli, li ti sexi
me so lespri ti kabose
kleomatari

ler li ti al lekol primer
li ti premie dan tou size
exepte zwe
titbours, grannbours li met dan pos
so papa fier e so mama
fer lapriyer

li ti zoli, li ti sexi
me so lespri ti kabose
kleomatari

dan kolez ‘si li fer parey
li chom toultan tou premie pri
apart pi i
li ti ena gran anbision
vinn for, vinn ferm, trap gouvernay
kouma papi

li ti zoli, li ti sexi
me so lespri ti kabose
kleomatari

li ti premie partou kote
fers dan lakour, fers dan karo
apart souy larm
dan so sistem napeyna plas
pou santiman, met kataplas
pou tingn douler

li ti zoli, li ti sexi
me so lespri ti kabose
kleomatari

napeyna plas konsolasion
napeyna plas pou seki feb
malad, fatige, diferan
pa pans parey, kontan reve
dimoun dakor sa tifi la
limem tifi so papi
kleomatari

li ti zoli, li ti sexi
me so lespri ti kabose
kleomatari

LIBERTE

Samem apel piti so’rpa;
Li konn so drwa, zis so prop drwa.
Pa koz ar li zafer zwazo,
zwazo lokal ek migrater,
zafer pie fler ki milener,
dan lafore kado Bondie,
zafer pwason anpwazone,
mangliye ki persekite …
Li konn zis so liberte:
liberte aste-vande,
liberte explwatasion,
liberte gagn komision,
liberte payason dan rwayom
paysa par tonn me lespri kokom.

CHORR

Mazeste Chorr gagn kongolo;
Prins eritie pe ganase.
Ayo mama, ki pou’arive
Si rwayom vir ambalao?
Ki pou ariv Latour Foulous
Ki ti pouse dan marekaz
Gousbouslabous?
Ki pou ariv bann kont fantom
Labank-Marday? Bann tranzaksion
Andeor kont, bann komision
Ferlabousdou?
Mazeste Chorr gagn kongolo;
Prins eritie pe ganase.
Ayo mama, ki pou’arive
Si rwayom vir ambalao?
Ki pou ariv lor ek diaman,
Sari laswa, soulie delix,
Aksion kado, dividenn fos?
Ayo Bondie!
Mil fwa mandian ki mordefin;
Bann malere zot bien ere.
Peyna traka.
Mazeste Chorr gagn kongolo;
Prins eritie pe ganase.
Ayo mama, ki pou’arive
Si rwayom vir ambalao?
Bann pov dan bien; zot pa ena
Pou fer kont, gard kont, regle kont.
Pa per lanket.
Ayo Bondie ki pou ariv
Trezor mo’nn pran san dimande,
Pitay kikfwa finn malgagne?
Ayo mofinn!
Mazeste Chorr gagn kongolo;
Prins eritie pe ganase.
Ayo mama, ki pou’arive
Si rwayom vir ambalao?

SIR KOUTATILESPRI

Sir Koutatilespri ena’nn moto

  • pa enn patpatwa roul lor de larou
    me enn fraz makacha extra siro:
    “Si bon pou mwa zats veri goud;
    so opozit zatiznogoud.”
    Ler li ti sartie, li ti kont seval;
    ler li vinn zoke, li kritik sofer;
    ler li gagn loto, li modi pilot;
    aster dan avion li mepriz pieton.
    Samem oustad-king nou lakomedi.
    Pa plito enn fars?
    Ler li ti mizer, li modi risar;
    aster li dormi zis ar miliarder.
    Yer enn nwar touni, zordi ler get li
    zame ou pou dir yer li ti’enn bweter.

Samem kalipa dan nou douniya.
Me li’nn res krever.

ZARDIN BALFOUR

zardin balfour nepli fleri
bann pie leksi nepli donn fri
fler goyavie finn vinn touni
e lekipman zardin zanfan
finn rouye net
liver fer so, lete kime
-vantilater pe rann lekor –
lapli pa pe aret tonbe
dilo rouz finn anserkle nou
kolinn monnron dan waterfront
so nene dan dilo sale
ler pa ena pou respire
pa trakase, pa trakase
telefone, telefone
ler pir dan bonbonn tou kouler
donn garanti leternite
ou aste douz nou donn ou trez

KONSOME

Pa per dalon, konsome, konsome!
Kan dime pe per pou ouver lizie;
kan zordi pe fer koustik par deryer
e kan yer onte kasiet so figir
napa kil parad, mo dalon,
napa kil parad.
Konsome, konsome! Pa pran traka!
Zero depo, bel-bel kado!
Tamasa zordi! Dime get dime!
Pa bizin to per dalon. Konsome!
Vadire dan rev, marsandiz delix
lor letazer ipersopingsennter
pe tap pil;
vadire dan rev, laba dan larad
lor ledo kargo komers fer parad;
vadire dan rev, prodwi dideor
pe fer so alert, giji lapeti,
fit anvi …

Laba dan gawn karo finn met
manto beton, soulie goudron.
Letansa tibaba pe fin.
Pa per dalon, konsome, konsome!

BLIYE MWA, MO LATET PA BON

dan mo zardin ena patol,
brinzel, lalo, kalbas, margoz,
bred malbar, martin, ziromon;
dan later arouy, maniok, pomdeter;
dan ler friyapin;
dan mo basin ena pwason;
poul vakabon samem pli bon …
Mo voizin finn vann terin, plantasion;
tou lezot parey.
Aster otour mwa beton pe pouse;
armatir vitre pe bar mo soley.
Pwason dan basin finn mor;
poul vakabon finn ale;
pie friyapin finn sek.
Non, mo pa pou vande!
Bliye mwa, pa pran mwa kont, mo latet pa bon!

MONPER FINN DIR

Yer dan so sermon, Monper nou parwas
ti dir ki Zezi ti kont dominer,
sakenn so sakenn, kont tap tou momem,
gourman lamone. Li ti pres lamour,
pran kont, pardone, lape, konpasion.
Pa kone kifer depite landrwa
ti mari manga. Administrater
lapropriyete ti vinn rouz kouma
enn pomdamour mir e li ti menas
pou koz ar Levek. Silefo, li dir
koup tou sibvansion. Lerla li’a konpran!
Mo tann dir Monper finn gagn so transfer
pou okip arsiv.

KOMERS LIBERE

Liberte O Liberte!
Dan ki lasos zot finn plonz twa?
Kavalri Koulou, Maresal Marto
ar pouvwar kanon, lib pou anvair,
konfiske parlman; bogi dan lipie
rant dan sivala.
Prezidan lanpir obliz koloni
respekte lalwa, nouvo regleman
liberalize ek privatize
me kan regleman pers trou dan so pos
ala lor vites li koz kloz sovgard,
efas regleman, re-ekrir lalwa.
Liberte O Liberte!
Dan ki lasos zot finn plonz twa?

Liberte O Liberte!
Dan ki lasos zot finn plonz twa?
Letoupwisan Komersial
dan so gran sazes mondial
finn anons orak mirak,
profesi pou nou milener:
“Komers, komers ek ankor komers,
gramatin, tanto, midi ek minwi.
Tranzaksion, tranzaksion ek ankor tranzaksion
dan karo, dan biro, lor lili.
Marsandaz, marday; marday, marsandaz!
Pa koz proteksion, koz konpetision
Sel solision liberalizasion,
-Tansion melanz son-
Pa liberasion.
Lib, libere, liberalizasion.
Liberte egal komers libere.
Liberte kraz kor;
liberte rint nam;
liberte polie, pers trou dan lesiel,
bril lafore vierz,desir fon lamer;
liberte efas tou tras diferans
e fer tou zanfan sant enn sel sante …
Liberte tir nana
dan labous tibaba. “
Liberte O Liberte!
Dan ki lasos zot finn plonz twa?
Liberte O Liberte!
Dan ki lasos zot finn plonz twa?
Aste-vande finn vinn lerwa;
liberte komers finn ranplas nou drwa,
marsandiz pe dikte so prop lalwa.
Aret fabrike, baba! Aret kiltive!
Ferm tou bann lizinn monwar, nou vinn boutikie!

ENN ZOLI DILO

Poster artistik montre fam klasik
Dan boutey plastik.
Pa fam santiman ousa politik;
Pa profesionel ousa domestik;
Pa fam maternel ousa artistik …
Non, non, non!
Fam boutey plastik; enn gorze dilo
Robine piblik.
Fam obze likid pou zom kas enn yenn.
Ala rezilta kiltir komersial
Kot aste vande ranplas dinite.
Pa fane do ta! Konn so vre valer.
Li pa enn dilo, enn zoli dilo;
Li ‘si li imin parey kouma twa.

LAMOUR LAPRIYER

Lamour li enn lapriyer kan nou dir mersi Lavi
parski dan lizie, dan sourir, dan lavwa, lor figir
dan labous, dan lekor bliye laz nou retrouv noumem
dan lotla;
parski dan lotla – parey, pa parey – nou disan dir nou
ena Lamour Koumansman kan nanye ditou vinn tou,
kan sak fraksion segonn vinn
Leternite Permanan.
Li enn lapriyer kan dan leker wi ena pardon ‘si
parski malgre ki nou lev nou latet ver lesiel lao
nou lespri bourik, nou reflex zako
pa finn larg nou net;
parski nou bieneme – parey pa parey – kan so larm koule
enn fraksion segonn soufrans vinn
enn leternite.
Lamour vinn enn lapriyer kan so nam apel Shannti
parski violans kreasion al tingn so dife
dan lasours lape
parski nou bieneme

  • parey pa parey;
    ki li Yoni, ki li Linga
    li osi yin-yang –
    li pran e li donn
    Lamour
    Pardon
    Lape

SANDYA

“Ou kone tonton, pa bizin ou tris …
Kan Sandya ti ne tou ti bien normal …
anfin ti paret ki tou ti normal,
ziska ki enn zour dokter ti dir nou
ki nou ti baba zame pa pou vinn
enn zanfan normal ki al tilekol,
apre, gran lekol, ki zwe lamarel,
konpoz CPE … pas so HSC,
vinn profesionel, donn nesans zanfan …

Kouma enn zekler li ti vinn kot nou,
ekler nou lavi, lor vites kit nou.
Nou ti per lerla ki fernwar partou
pou kas nou lelan. Non, non, non tonton!
Bondie ti pret nou Lalimier Sandya
pou enn timama pou fer nou konpran
Lamour Transparan, Lamour Permanan …”
Ler mo get li ale, li ek so bieneme,
enn kou mo trouv kler.

ROMANS?

Kifer to sourir kouma obsesion
finn swiv mwa partou, pe swiv mwa toultan;
kouma lakol fort, kifer to figir
kol dan fon mo lizie emerveye;
loder to labous kol dan mo nene,
obliz mo lespri rod nek to prezans?
Kifer letan ek distans pa finn kas resor;
finn fer nou lamour vinn ankor pli for?
Eski parski de nam-torsenn-kole
ti zwenn dan limansite eternel;
san bizin lizie rekonet lotla?
Eski se lasans, enn sinp aksidan
ki ti met de destin lor mem sime?
Eski parski nou simi ek nou biolozi
finn trouv meyer konbinezon pou nou sirvi?
Kikfwa romans!
Zistwar dan fim HollyBollywood?
Kikfwa tousa. Kikfwa plis ki tousa.
Kikfwa enn temwayaz ki sak difikilte
ek soufrans dan lavi li zis enn lapriyer
pou beni kreasion dan leker destriksion?
Kikfwa twa ek mwa gate nou’ena enn mision
pou dir bann zenerasion
ki Lamour pa konn defet
mem kan met li lor lakrwa.

LASOURS LAMOUR

Gate!
Pa posib!
Pa kapav kontan mo zanfan, zanfan mo zanfan
E pa kontan twa,
Mama mo zanfan.
Pa kapav kontan dilo lasours
San kontan lasours.
Pa kapav kontan twa san kontan
Zezikri, Bondie Lamour,
Lasours tou lamour.
Pa kapav kontan lamour nimakarram!

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.