LERWA LIR – WILLIAM SHAKESPEARE

(KING LEAR)

TEX-SOURS: PENGUIN SHAKESPEARE SERIES 2005

©DEV VIRAHSAWMY AND ICJM

BANN PERSONAZ DAN PIES

LIR, lerwa Briteyn

GONERIL, Lir so pli gran tifi

REGANN, Lir so deziem tifi

KORDELIA, Lir so trwaziem ek dernie tifi

DIK ALBANI, mari Goneril

DIK KORNWARL, mari Regann

LERWA LAFRANS

DIK BOURGOGN

ERL KENT, pli tar li degize an Kayous

ERL GLOSTER

EDGAR, garson Gloster, pli tar degize an Pov Tom

EDMON, garson ilezitim (batar) Gloster

OSWARLD, Serviter prinsipal Goneril

BOUFON LERWA LIR

TRWA SEVALIE

KOURANN, enn nob oservis Gloster

BANN NOB

TRWA SERVITER

VIE BONOM, meteye Gloster

TRWA MESAZE

DOKTER – Li okip Kordelia

KAPITENN, mars ar Edmon

SEF MESAZE

DE OFISIE

Sevalie dan laswit Lir, serviter, solda, nob

AK 1 SENN 1

KENT, GLOSTER EK EDMON RANTRE

KENT

Mo ti panse ki ant Dik Albani ek Dik Kornwarl, Lerwa ti prefer Albani.

GLOSTER

Se seki nou tou ti kwar. Me dan manier ki li finn diviz rwayom, pa paret ki li get ar de lizie parski zot par mem parey dan kantite ek kalite.

KENT

Pa ou garson sa Monsenier?

GLOSTER

Wi, mo’nn pran responsabilite pou elve li. Mo finn telman onte pou rekonet li ki mo onte finn gagn kor.

KENT

Pa kon…pran…

GLOSTER

Mo asir ou, sa zenes la so mama ti pran tou, net; … li ti vinn gro-vant. Laverite se ki li ti gagn enn batar dan ber avan enn mari lor lili. Ou pa santi loder bisagn?

KENT

Difisil pou koz pese kan fri pese li enn bote rar.

GLOSTER

Sir, mo ena osi enn garson lezitim, enpe pli vie ki sannla me pa kapav dir ki mo kontan li plis. Mem si sa kouyon la ti vini ankasiet san envitasion, bizen rekonet so mama ti enn bay bougres; so fabrikasion ti fer dan enn nisa apar. Bizen rekonet sa batar la. Edmon, eski to konn sa Misie la?

EDMON

Non, Monsenier.

GLOSTER

Mo prezant twa Erl Kent. Li enn ami onorab.

EDMON

Segner, mo pou toultan res ou serviter.

KENT

Mwa mo pou protez ou kouma mo zanfan e aprann pou pli konn ou.

EDMON

Mo pou fer tou pou merit ou lamour.

GLOSTER

Li ti absan pandan ne-van e biento li pe reparti. Atansion! Lerwa pe vini.

(Lamizik rwayal anons lantre Lerwa ek so laswit. Lerwa Lir, Kornwarl, Albani, Goneril, Regann, Kordelia ets. rantre)

LIR

Gloster, al sers Segner Lafrans ek Bourgogn.

GLOSTER

Toutswit Monsegner.

(Gloster ek Edmon sorti)

LIR

Letansa les nou larg sekre pli som.

Amenn sa map la. Nou’nn fini diviz

Nou rwayom antrwa; nou program li kler:

Pa pou’ena plas pou traka dan vie zour

Ler lamor koste; nou transfer problem

Lor zepol pli zenn. Nou garson Kornwarl

E ou Albani, pa kwar mwens presie,

Li nou lentansion zordi fer partaz

Patrimwann fami, donn sakenn so par

Pou anpes dime amenn tourdisman.

Ena osi Prens Lafrans ek Bourgogn,

De rival pou gagn lamour Kordelia;

Zot enpasian pou konn to desizion,

Mo Kordelia. Koze mo bann tifi!

Mo pe donn zot tou; dir mwa zot, aster,

Kisannla so lamour pli for ki tou?

Met for, gagn for. Goneril, to pli gran.

Tomem koz premie.

GONERIL

Papa, mo lamour, sitan li enorm,

Parol pa’nkor ne pou koz so koze.

Li pli gran ki gran, pli gran ki lespas,

Mem ki liberte; so valer pli gran

Ki lavi,lasante, bote, loner;

Pli for ki zame zanfan finn kontan

Enn papa seri; pli rar ki rar mem.

Lamour ki koup souf, fer parol gaga;

Santiman pli ot ki ‘samem pli ot’.

KORDELIA

(ar limem)

Ki pou fer Bondie? Kontan ansilans?

LIR

Get lor sa map la. Pran depi isi

Ziska lalign la, tou sa teritwar,

Ar so lafore, ar so savana,

Ar so larivier ek so vast laplenn

Aster zot pou twa, zot zanfan ziska

Leternite. Ki nou deziem tifi,

Nou Regann, fam Kornwarl ena pou dir?

REGANN

Mo parey kouma mo ser, Goneril

E mo pri pa mwens. Ler mo ekout li

Koumadir mo prop parol me selman

So koze mank kara; pou mwa, papa,

Pa ena okenn plezir dan lavi

Apart boner ki ou lamour donn mwa.

KORDELIA

(ar limem)

Ki to kapav dir, pov-pov Kordelia!

Pourtan mo pa pov. Mo lamour pli lour

Ki parol anler ki fonn dan divan.

LIR

Pou twa mo Regann ek tou zot zanfan

Mo pe donn enn tier mo rwayom

Osi ris, osi fertil ki dibien

Goneril. Aster mo trezor, koze!

To kapav dernie me to pa lake.

Pou gagn to lamour, karo pie rezen

Mazeste Lafrans ek gran patiraz

Dik Bourgogn finn rant an konpetision.

Ki to’ena pou dir pou gagn pli gro bout?

Koze mo tifi. Ki to’ena pou dir?

KORDELIA

Nanye, Gran Segner!

LIR

Nanye?

KORDELIA

Nanye.

LIR

Nanye pa akous nanye. Deziem sans.

KORDELIA

Ayo mo Bondie! Mo pa pe kapav

Fer mo lalang dir profon mo leker.

Mo kontan ou Sir dapre mo devwar.

Pa plis, pa mwens.

LIR

Kordelia, refer to devwar mafi,

Tansion bann erer brouy to lavenir.

KORDELIA

Mo bon Segner, ou finn donn mwa lavi,

Elve mwa, okip mwa, donn mwa lamour.

Anretour, dapre mo devwar, bizen

Obeir ou, kontan ou, respe ou.

Mo de ser pe dir zot lamour pou ou

Pli gran ki lamour pou zot prop mari.

Mwa kan mo marye, mo mari pou gagn

Lamwatie mo lamour ek mo devwar.

Difisil donn mo papa tou.

LIR

Samem to dernie pri?

KORDELIA

Wi, mo Segner.

LIR

Zenn me san leker!

KORDELIA

Zenn me fran, Segner!

LIR

Oke! Fer fransiz vinn to leritaz!

Mo fer serman lor bann reyon soley,

Movezer lalinn, sorselri fernwar;

Lor mouvman soley, zetwal ek lalinn

Ki fer lavi ne e lerla tengn li;

Apartir aster mo sizay bann lien,

Lien disan, lien parante, tou bann lien;

Pou mwa to finn vinn plis ki’enn etranze.

Sovaz primitif – telman li voras,

Li manz so paran – pou ena enn plas

Dan mo leker tris; li pou pran to plas,

Twa mo zanfan yer.

KENT

Mo gran Lerwa Lir …

LIR

Pa met to ledwa ant dragon feros

Ek so lakoler. Mo ti prefer li

E dapre mo plan se li ki ti pou

Okip mo vie zour. (Ar Kordelia) Sorti divan mwa!

We! Mo lape va fleri dan mo tom,

Ler mo donn lamour paran ar lezot.

Apel Lerwa Lafrans; Dik Bourgogn ‘si;

Degaze! Vit! Kornwarl ek Albani

Partaz trwaziem par ar mo de tifi.

Les so vantardiz – li apel fransiz –

Al dormi ar li. La mo pe donn zot

Kolektivman pouvwar ek privilez

Rwayote. Dan nou kote toule-mwa

Ar enn laswit san sevalie fidel

Ki atourderol zot bizen meinnteinn,

Nou pou sezourne dan zot domisil.

Nou pou zis ena tit Samazeste

E faver rwayal; bann obligasion,

Responsabilite kouma devwar

Pou dan zot lame, mo bann bon garson.

Pou konfirm zot rol, ala mo kouronn.

KENT

Lir, mo gran lerwa ki mo onore

Kouma mo papa, kouma mo Patron;

Ki prezan toultan dan mo lapriyer …

LIR

Zouti lamor finn arme. Avanse!

KENT

Viz drwat mo leker! Kent bliye manier

Kan Lerwa finn fou. Ki’ariv twa kouyon?

To kwar onette pou per pou koze

Parski pouvwar pe desann so kalson

Divan jos flatri? Loner koz direk

Kan lerwa pagla. Pa zet to pouvwar,

Pa glis lor diber; met fren ar foli.

Latet lor biyo, les mwa mo dir twa

To dernie tifi pa kontan twa mwens.

Pa bliye, barik vid ki fer tapaz;

Ta tapaz dan vid.

LIR

Kent, mo warning twa!

Pa zwe ar lavi!

KENT

Mo lavi li la

Pou manz ar ennmi, pa pou per lamor

Ler to andanze.

LIR

Sorti divan mwa!

KENT

Aprann gete Lir! Servi mo lizie

Si bizen trouv pli kler.

LIR

Par Apolo …

KENT

Lir, to pe envok to bondie dan vid.

LIR

Ki to dir move sovaz? (Li fons lor li pou bat li)

ALBANI ek KORNWARL

Pasians, Sir!

KENT

Sot likou dokter! Rekonpans malad!

Kannsel tou to desizion Lir. Kannsel!

Tank to pa fer sa mo pou kriye for

To pe fer erer.

LIR

Twa tret, ekout mwa.

Pou to prop dibien ekout mwa.

To finn sey ranvers nou parol sakre;

To finn oze; vantardiz depas kad

Fer twa chalenj nou santans, nou pouvwar –

Sa nou pa pou tolere. Prepar twa

Aster pou gout nou pouvwar san lapel:

Apartir zordi, to ena senk zour

Pou tou preparasion ek prekosion;

Lor siziem zour to pran sime lekzil;

Si lor diziem zour to kadav lamem,

Samem to dernie. Fonn depi isi.

Zipiter ekout mwa. Lor la nou ferm.

KENT

Bonn rout Mazeste! Aster li bien kler

Liberte laba, Briteyn enn prizon.

(Ar Kordelia)

Bann sen dan lesiel protez ou mamzel

Parski ou tousel finn dir seki vre.

(Ar Goneril ek Regann)

Fer ki zot axion swiv zoli parol;

Ki koze dimiel pa gagn gou lasid.

Kent dir zot salam, nouvo dirizan;

Dan nouvo pei mo swiv mo larout. (Li sorti)

(Tronpet. Gloster rantre ar Lerwa Lafrans ek Dik Bourgogn)

GLOSTER

Mazeste, Lerwa Lafrans, Dik Bourgogn!

LIR

Mo bon Segner Bourgogn,

Mo tourn ver ou anpremie pou kone

Ki dot ou’le pou ramas mo tifi.

BOURGOGN

Mazeste rwayal, nou ti tom dakor.

Enn diil se enn diil. Ni anplis, ni mwens.

LIR

Mo bon e nob Segner Bourgogn! Bliye

Lepase kan so valer ti frengan.

Bann pri pe grene. Get li bien Bourgogn,

– Pa kwar li fer zes – li enn etranzer;

Peyna okenn dot. Ramas li touni

Ou les li anplan.

BOURGOGN

Ou finn koup mo souf.

LIR

Fer lalis konple so bann andikap:

Li peyna personn; laenn so sel dot

E anplis nou maledixion tap pil

Lor so latet modi. Nepli ena

Okenn lien ar nou. Ou’le marye li?

BOURGOGN

Vot Mazeste, veritab laryaz sa!

LIR

Les li anpandan. Li bien merite.

(Ar Lerwa Lafrans)

Souvren gran pei Lafrans, enposib

Donn ou rebitaz, seki mo’nn vomi.

Ou merit meyer ki sa kreatir

Ki Lanatir onte pou rekonet.

LAFRANS

Bien bizar tousa! Seki fekfekla

Ti ou gran trezor, ou lakrem koko,

Ou baton vieyes enn kou finn vinn rann.

Ki li’nn kapav fer pou perdi kara,

Pou vinn gro zero? Swa pese li’nn fer

Nouri par enn mons, swa ou lafexion

Ti san fondasion. Bizen enn mirak

Pou fer mwa gob sa. Gran Segner Briteyn,

Mo leker dir non.

KORDELIA

Mazeste Briteyn –

Ou bien kone mwa, mo pa pas bagou;

Ki mo dir mo fer, ki mo fer mo dir.

Ti’a bon ou dir zot ki mo pa koupab

Imoralite, krim kont sosiete,

Pese dan laser, pese dan lespri;

Dir zot ki mo finn perdi ou lamour

Parski mo peyna seki pa bizen

Pou viv onet: talan dan pas siro.

Mo pa pou sanze.

LIR

Mo ti pou prefer

Si to pa ti ne. Ki pese mo’nn fer?

LAFRANS

Enn ti retisans! Souvan li kasiet

Seki pourtan bien zoli pou tande.

Bon Segner Bourgogn, dir nou ou repons.

Lamour pa vey pwa lor balans trezor.

Sa tifi la li vo plis ki tou dot.

BOURGOGN

Mazeste Briteyn, donn seki kontra

Dir nwar lor blan e Kordelia isi

Vinn Dises Bourgogn.

LIR

Mempa enn sou. Finn deside!

BOURGOGN

(Ar Kordelia)

Bien sagren pou ou. Kan perdi papa,

Perdi mari ‘si.

KORDELIA

Pa traka Bourgogn.

Ou leker konble; peyna plas pou fam.

LAFRANS

Zoli Kordelia, ou ris parski pov;

Prefere parski personn pa’le ou;

Mo dekouver ou ler zot rezet ou.

Bondie dan lesiel, kriote lezot

Anflam mo leker ar lamour sakre.

Ou tifi san dot, Mazeste, kouma

Enn kado Bondie pe vinn nou larenn

E peyna ase rises lor later

Pou pey so valer, valer pa konn pri.

Dir zot orevwar, Kordelia, mem zot

Pa merit polites. Fode perdi,

Kordelia, pou gagn seki plis meyer.

LIR

Ramas li Lafrans! Nou nepli konn li.

Mo fer lapriyer pou ki mo pa trouv

So fas divan mwa ziska ki mo mor.

Zot kapav ale san benedixion.

Nob Segner Bourgogn, vinn la pre kot mwa.

(Lamizik rwayal. Lir, Bourgogn, Kornwarl, Albani, Gloster ek laswit sorti)

LAFRANS

Dir salam to de ser.

KORDELIA

Ar lizie tranpe, Kordelia kit zot

Ar trezor papa. Mwa mo konn zot bien;

Akoz zot mo ser, mo pa pou apel

Zot defo kouma bizen apel zot.

Okip nou papa! Mo pe kit papa

Ar deklarasion. Ti pou preferab

Li vinn viv ar nou. Pa fer li soufer.

REGANN

Nou konn nou devwar.

GONERIL

Okip to mari

Ki finn ramas twa kouma saritab.

To bien merite seki to’nn gagne.

KORDELIA

Letan pou dir nou kot bon, kot move.

Bonn kontiniasion.

LAFRANS

Vini Kordelia.

(Lerwa Lafrans ek Kordelia sorti)

GONERIL

Regann, mo ser, nou pou bizen diskit bann zafer ki konsern nou de. Papa pe kit so sato zordi.

REGANN

Kler! E li pe vinn ar ou; lemwa prosen li pe vinn kot mwa.

GONERIL

Get kouma laz gat zot latet. Nou ti kone ki Kordelia ti so prefere me get kouma li finn rezet li.

REGANN

Laz fer zot vinn pagla. Me pa bliye ki li finn toultan fer erer zizman.

GONERIL

Mem kan li ti dan top so rezonnman, li ti pe fane. Aster nou pou bizen fer fas pa selman so defo normal me osi foli ek laraz ki akonpagn vieyes.

REGANN

Wi, desizion fouka net kouma ekzil Kent.

GONERIL

Li ek Lafrans dan seremoni protokoler. Nou nou bizen met latet ansam. Si bonom la itiliz pouvwar kouma li finn fek fer, pou ena bel treboul lor nou.

REGANN

Bizen reflesi.

GONERIL

Bizen fer kixoz e lor vites.

(Zot sorti)

AK 1 SENN 2

EDMON RANTRE

EDMON

Pwisan Lanatir, tomem mo bondie;

To lalwa diriz sak pa ki mo fer.

Koutim, tradision pe met lak ar mwa:

Zis parski enn frer, sirtou demi-frer,

Enn tipe pli gran, sipa detrwa mwa,

Ala lalwa dir li li gagn tou drwa

E mwa ki mo’ete? Enn batar zot dir.

Batar! Fay batar! Natirel, bas klas.

Ba? Ki ba ar mwa? Get mo gabari.

Katalog manti. Mo koko fite;

Li pli fite ki garson lezitim

Ki finn fabrike ant dra fatige.

Mo fabrikasion ti fer dan nisa

Natirel. Koutim kasiet pou louke.

Wi, mo natirel. Sa ki normal sa!

Natirel baba, dam pion lezitim.

Bare lakes! Edgar, mo lezitim,

Edmon Natirel pou kas to konte,

Edgar Lezitim. Si mo plan marse

Mo pou devier twa, Edgar Lezitim.

Sixe ek progre finn fer enn lalians

Ar rezim Batar. Bare, mo vini.

(Gloster rantre)

GLOSTER

Kent dan pens ekzil? Lafrans ankoler?

Lerwa finn ale? Finn donn so pouvwar?

Laparans pouvwar? Rezilta kapris?

Edmon, mo garson, ki niouz mo piti?

EDMON

Peyna okenn niouz, Segner!

GLOSTER

Kifer lor vites ou finn rod kasiet let ki ou ti pe lir?

EDMON

Pa pe kasiet nanye, Segner!

GLOSTER

Ki ou ti pe lir?

EDMON

Nanye, Segner.

GLOSTER

Nanye? Alor kifer lor vites ou kasiet nanye dan ou pos? Nanye pa neseser tousa. Mo gete. Si peyna nanye, mo pa pou bizen linet.

EDMON

Pa ankoler Sir! Mo gran frer finn avoy sa. Mo pan’kor bien lir. Me dapre seki mo’nn trouve, li pa bon pou ou lizie.

GLOSTER

Edmon, donn mwa sa let la.

EDMON

Ki pou fer? Si pa done, mo fane. Si done, mo fane. Mo kwar se so konteni ki antor.

GLOSTER

Les mwa mo deside.

EDMON

Mo bien kwar mo frer ti ekrir sa pou teste mo senserite.

GLOSTER

(Lir let la. “Tradision depase, swadizan bizen respekte vie dimoun, obliz nou tini-tini ziska ki nou finn vinn tro vie pou zwir nou patrimwann. Mo pe koumans plen. Tirani vieyes lor zenes se pa rezilta pouvwar bann vie me rezilta nou febles. Nou bos tayt, nou manz nou kou. Vinn zwenn mwa si to’le konn plis. Si mo gagn pouvwar lor lavi-lamor vie kornar to pou kapav zwir zwisans lamwatie so fortinn e anmemtan gagn enn plas privilez dan leker to frer.” Edgar.)

Ayo! Konspirasion! ‘Pouvwar lor lavi-lamor vie kornar to pou kapav zwir zwisans lamwatie so fortinn’. Mo prop disan, Edgar, finn kapav ekrir sa? So leker, so lespri finn nouri sa? Kan ou’nn gagn sa? Kisannla ti amenn sa?

EDMON

Personn Sir. Pa bet sa. Kikenn finn avoy li par lafnet mo lasam.

GLOSTER

Ou rekonet lekritir ou frer, pa vre?

EDMON

Si mesaz la korek, mo sir limem sa. Si konteni fos, mo sir pa li sa.

GLOSTER

Limem sa!

EDMON

Kikfwa so lame, me eski so leker …?

GLOSTER

Li’nn deza koz sa ar ou?

EDMON

Zame Segner. … Souvan dan badinaz li kontan dir ki si enn papa finn vinn tro bolom, li bizen axepte ki so zanfan diriz li e manej patrimwann.

GLOSTER

Serpan! Verminn! Kouma dan so let. Viper! Bebet san santiman! Salte la! Al sers li. May li, amenn li isi. Kot li ete?

EDMON

Pa kone segner. Silvouple, kalme ou koler. Sey dekouver so vre lentansion. Pa fer brit; ou pou gat ou repitasion e anmemtan fer mo frer vinn plis rebel. Mwa mo sir ki li ti pe zis teste mo lwayote, mo santiman.

GLOSTER

Ou kwar?

EDMON

Mo gran segner, san ofans ou, si ou panse li korek, les mo plas ou kot ou kapav tann tou seki nou dir. Sa pou permet ou pran ou desizion.  Peyna pou atann. Zordi tanto ou pou konn tou.

GLOSTER

Pa posib li sitan move…

EDMON

Sir pa posib.

GLOSTER

Enn papa ki finn donn li tou. A bondie later, lesiel! Edmon, fouy li net e raport mwa tou. Fer seki ou kwar neseser. Mo dispoze abandonn tou mo privilez pou konn laverite.

EDMON

Kont lor mwa. Biento ou pou satisfe.

GLOSTER

Leklips soley, leklips lalinn zotmem pe fer sa. Mem si siyans kapav explik nou ki pe arive sa pa anpes nou pey lepo kase. Lamour refrwadi; lamitie tengn; frer lager kont frer. Riyot dan lavil; lager sivil dan pei; traizon dan pale; lien ant papa ek piti kase. Sa tikouyon la so manier pa etranz. Ti predir sa: garson kont papa; Lerwa al kont lalwa natirel: papa kont zanfan. Fitir pe dekonpoze. Marday, nimakarram, traizon ek bel-bel garrbarr trenn-trenn dan nou tom – al rod sa tret la Edmon; ou pa pou travay dan vid; fer enn travay sasi – enn dimoun nob ek onet kouma Kent finn bani! So sel pese: li onet. Douk sa! (Li sorti)

EDMON

Mari sa! Kan bez lor nou – souvan akoz nou prop fot – nou met tor lor soley, lalinn, zetwal. Vadire nou faner par obligasion; gopia pou desizion seles; voler, taker, tret akoz mouvman planet; soular, manter, infidel akoz vibrasion dan lespas; nou fer pese pou swiv nou desten. Extra! Dimoun visie, bann gran pitasie pa antor; zot pe zis swiv zot desten. Mo papa ti tripot mo mama anba lake dragon e mo ti zerme lor teren Gran Lours. Savedir otomatikman mo oblize grosie ek visie. Ferfout! Mo ti pou ete seki mo ete mem si enn zetwal prop ek pir ti briye zour mo konsepsion batar. Edgar – (Edgar rantre) li rantre zis kan bizen li – enn bon bourik. Les mo sanz rol. Ki mo fer? Alalila! Rol fouka. (koz for) Sa bann leklips la pe fann zot pikan. (li sante) Fa, sol, la, mi.

EDGAR

He Edmon, mo frer, ki pe fatig ou latet?

EDMON

Enn zafer mo ti lir ki konsern maler ki swiv leklips.

EDGAR

Depi kan ou kwar ladan?

EDMON

Kwar mwa, ena vre ladan malerezman. Biz-biz ant zanfan ek paran, lamor, lamizer, lamitie ki disoud, konfli sosial, menas ek danze pou lerwa ek bann nob, pert konfians san rezon, banisman fidel, disolision larme, kas bag ek divors e plis ki sa ankor.

EDGAR

Depi kan ou enn nam astrolozi?

EDMON

Kan dernie fwa ou ti zwenn nou papa?

EDGAR

Yer swar.

EDMON

Ou ti koz ar li?

EDGAR

Pandan plis ki de-zer tan.

EDMON

Zot ti separe anbon term? Pa ti ena okenn mo ou figir traver?

EDGAR

Non, ditou.

EDMON

Drol! Reflesi lor kikfwa ou finn ofans li. Pou lemoman evit zwenn li. Atann so koler bese. Pou lemoman li pe bwiy ar laraz ki ou prezans pou anflam plis.

EDGAR

Enn salo finn rakont zistwar lor mwa.

EDMON

Sa mo sir. Bat karte ziska so laraz kalme. Vinn kot mwa e laba mo pou fer ou ekout li koze. Ale vit; ala mo lakle. Enn konsey: si ou sorti, sarye ou zouti.

EDGAR

Sarye zarm?

EDMON

Fer mwa konfians. Seki mo’nn dir ou se version sansire; ena boukou plis violans anverite. Vit al kasiet.

EDGAR

Ou pe vinn get mwa?

EDMON

Pa per kan mo la. (Edgar sorti)

Enn papa gob tou, enn frer sitan bon,

Sitan onet ki li pa soupsone

Ki lemal ekzis. Mo pou kadadak

Fasilman lor so bon mantalite.

Tou pe vinn bien senp! Batar peyna drwa

Me marday marse. Edgar Lezitim

To finn rant dan piez. Mwa ki eritie. (li sorti)

AK 1 SENN 3

GONERIL EK OSWARLD (SO SERVITER) RANTRE

GONERIL

Eski mo papa finn klak ou parski ou finn met so boufon dan so plas?

OSWARLD

Wi, madam.

GONERIL

Sak minit, sak segonn li fer ditor;

Li sem zizani, amenn diskord.

Mo finn plen, plen, plen. So bann sevalie

Lev dibri pou nanye; li li tir lay

Lor tou ti detay. Ler li retourne

Mo pa pou koz ar li. Dir mo malad.

Si ou negliz li, fer li sap lor kal,

Mo pou apresie; pa per; mo pran sarz.

OSWARLD

Ala li pe vini, madam. Tande!

GONERIL

Kas poz ensousian e dir ou bann zom

Fer plis ensolan. Fors li fer konplent.

Si li mekontan li kapav ale

Me mwa mo kone mo ser kouma mwa

Pa pou toler so kapris vie bonom

Ki rod zwir pouvwar ki zot pa ena.

Bann vie zako zot kouma tibaba

Ki bizen disik, parfwa kout roten.

Pa bliye Oswarld.

OSWARLD

Kont lor mwa madam.

GONERIL

Foud bann sevalie otan ki posib;

Pa per konsekans. Dir sa ou bann zom.

Kont lor mwa pou rod pli ti lokazion

Pou lev enn choula. Mo pe dir mo ser

Ki sime pou swiv. Dine finn pare? (zot sorti)

AK 1 SENN 4

KENT DEGIZE RANTRE

KENT

Si mo konn degiz mo manier koze

Mo kapav reysi akonpli mision

Ki finn obliz mwa sanz mo laparans.

Kent, san patri, si to kapav servi

To lerwa isi malgre gran danze,

Prepar pou fer fas gran difikilte.

(Bigoul lasas. Lir ek so bann sevalie rantre)

LIR

Fer tir mo manze toutswit. Lor vites, mo dir. (Premie sevalie sorti)

He la, twa ki twa.

KENT

Enn imen, Sir.

LIR

Ki to talan? Ki nou kapav fer pou twa?

KENT

Talan Sir? Talan pou paret kouma mo ete; travay onet pou seki fer mwa konfians; kontan dimoun senser; dialog ar dimoun ki pa fer ler; per zizman bondie; lager zis kan pa kapav evite; pa manz pwason.

LIR

Ki to ete?

KENT

Enn dimoun onet, osi pov ki lerwa.

LIR

Si to osi pov ki enn size lerwa par rapor ar lerwa, to extra pov. Ki to ti’a kontan?

KENT

Servi.

LIR

Kisannla?

KENT

Ou.

LIR

To konn mwa, monwar?

KENT

Non, mo patron me lor ou figir ena seki dimann respe.

LIR

Ki zafer?

KENT

Lotorite.

LIR

Ki to konn fer?

KENT

Donn bon konsey, fer komision, gat enn bon zistwar par mal rakont li, donn enn mesaz senp brit-brit. Mo bien kalifie pou fer seki dimoun ordiner fer e mo meyer kalite: mo pa konn kas poz.

LIR

Ki laz to ena?

KENT

Pa ase zenn pou tom amoure parski mamzel la sant bien; pa ase vie pou mor pou li pou nenport ki zafer. Lor mo zepol ena karant-wit an.

LIR

Swiv mwa. To va travay pou mwa si apre dine mo pa finn degout twa. Pou lemoman res ar mwa. Manze vouzot, manze. Kot mo tikouyon, mo boufon? E ou, al apel mo boufon. (deziem sevalie sorti) (Oswarld rantre) E ou laba, kot mo tifi?

OSWARLD

Pa kone … (li sorti)

LIR

Ki li dir? Amenn sa bachara la isi! (Trwaziem sevalie sorti) Kot mo boufon? Ki’arive? Zot tou pe dormi? (Trwaziem sevalie retourne) Kot sa sovaz la?

TRWAZIEM SEVALIE

Mazeste, li dir ki ou tifi pa bien.

LIR

Kifer sa maron la ti tourn ledo ar mwa ler mo koz ar li?

TRWAZIEM SEVALIE

Segner, li koz gra; li dir li pa anvi.

LIR

Li pa anvi?

TRWAZIEM SEVALIE

Mazeste, pa kone kifer me pa pe tret ou kouma ti bizen dapre ou ran. Ni serviter, ni Dik Kornwarl, ni Dises Goneril pa pe montre okenn respe ki enn lerwa merite.

LIR

To’si to’nn santi sa?

TRWAZIEM SEVALIE

Pardonn mwa Segner si mo pe fer erer. Mo pa gagn drwa ferm lizie kot mo trouv pe ofans ou.

LIR

Mo pans parey kouma twa. Resaman mo’nn santi enn ti mankman ki mo finn asosie ar mo prop move kalkil e pa ar okenn plan pou bles mwa. Mo bizen avoy lasonn pli dan fon. Me kot mo boufon. Mo pa’nn zwenn li depi omwen de zour.

TRWAZIEM SEVALIE

Depi depar Timamzel pou Lafrans, ou boufon finn al kasiet so sagren.

LIR

Bas! Mo kone. Al dir mo tifi mo’le koz ar li. (trwaziem sevalie sorti) Ou, al apel mo boufon. (enn lot sevalie sorti) (Oswarld rantre) Ou, misie; wi oumem, vinn la. Kisannla mwa?

OSWARLD

Papa Madam.

LIR

“Papa Madam!” , vale Segner la. Twa, batar piten! Verminn! Lisien!

OSWARLD

Pa koz koumsa Sir!

LIR

Salte, to get traver pou smas? (li klak li)

OSWARLD

Ou pa gagn drwa lev lame lor mwa.

KENT

Koutpie alor! Kalot non, koutpie wi, kabodkabodi. (li flank li enn koutpie, fer li tonbe)

LIR

Mersi monwar. To enn bon serviter. Mo pa pou bliye.

KENT

(ar Oswarld)

Leve twa e fout lekan. To bizen aprann manier, konn diferans ant golf ek gouli-dannta. Fonndos! Maron! To pa pou ale? To’nn bliye to sekirite? (li fors Oswarld sorti) Anfen!

LIR

Mersi, mersi boukou. Enn ti kado pou twa. (li donn li enn tay) (Boufon rantre)

BOUFON

Mo’si mo donn li enn job. Ala mo bone boufon.

LIR

Mo zoli garson, kimanier? To bien?

BOUFON

Non, preferab ou pran mo bone, boufon.

LIR

Kifer? Mo komik?

BOUFON

Kifer? Parski to mars ar seki dan dife. Si to pa konn manigans ar pouvwar, vit-vit to pou zwenn tase. Ale, pran mo sapo tok-tok. Sa gran dimoun la finn bani de tifi e finn beni so trwaziem san kone. Si to swiv li to pou bien bizen met sapo boufon. Koze Tonton! Ah, si mo ti ena de bone ek de tifi!

LIR

Kifer piti?

BOUFON

Si mo donn zot tou, omwen mo ena mo sertifika fou. En pran sa. Si to’le enn lot, dimann to tifi.

LIR

Tansion twa! Pa depas kad. Mazinn fwet.

BOUFON

Mo’nn bliye. Fwet laverite, fou li deor; les Madam Santipi res andan.

LIR

Amer, amer; lavi amer.

BOUFON

Tonton, les mo montre ou zoli koze.

LIR

Korek sa!

BOUFON

Tonton, mo tonton, akout mo parol.

Ena plis ki to montre,

Koz mwens ki to kone,

Pret bien mwens ki pran prete,

Roul bien plis ki to marse,

Ekoute olie axepte,

Ramas plis ki depanse,

Bliye grog, bliye laryaz,

Res trankil dan to lakaz;

Lerla tonton to vinn saz

Malgre laz, malgre laz.

LIR

To fer ler. To koz nanye.

BOUFON

Fiz avoka pey davans. To pa’nn pey nanye, to pou gagn nanye. Tonton, ki kapav fer ar nanye?

LIR

To kone tomem. Nanye pa raport nanye.

BOUFON

(Ar Kent) Siyouple dir li. Samem lokasion li pou ramase. Li refiz ekout enn boufon.

LIR

Enn boufon amer.

BOUFON

To konn diferans, garson, ant enn boufon amer ek enn boufon dou?

LIR

Non, beta, dir mwa.

BOUFON

Misie ki ti dir ou

Donn zanfan tou later

Met li la kot mwa;

Fer koumadir twa sa.

Boufon dou, boufon amer

Pou paret divan nou:

Enn ar kostim boufon;

Lotla? Alalila.

LIR

E babou, to dir mo boufon?

BOUFON

Tonton, tou bann tit ki ou ti ena, ou’nn fini bangole.

KENT

Pa bet sa, Mazeste.

BOUFON

Pa manti! Bann nob ek bann gran dimoun zot zalou mwa. Zot rod koken mo tit boufon. Pa zis misie; madam ‘si. Zot rod pens enn bout boufonnri isi, enn lot bout parla. Tonton, donn mwa enn dizef e mwa mo donn ou de kouronn.

LIR

Ki kalite kouronn?

BOUFON

Senp, mo tonton. Mo koup dizef la ande, mo manz so andan e pou ou ena de lakok dizef. Ou finn koup ou kouronn ande e ou finn donn zot tou parey kouma sa bourik ki ti sarye so bourik lor so ledo. Ou koko ti vid ler ou ti donn lezot ou koko an-nor. Si mo koze li tok-tok, fwet premie ki dir sa.

Boufon zordi zour dan dife

Parski bann saz finn vinn zako;

Gran dimoun nepli kone.

Ala zot zokris, matlo.

LIR

Ala to mizikal la, Boufon.

BOUFON

Lamizik ede depi ki ou finn fer ou tifi vinn ou mama. Tonton, ou finn donn zot roten e ou finn desann ou kalson. (li sante)

Sote, pile zot plore;

E mwa mo sant larm koule:

Gran lerwa finn vinn pagla,

Li dan larme King Fatra.

Siyouple tonton, rod enn profeser pou montre to boufon koz manti; mo anvi konn koz manti.

LIR

Koz manti? To kone ki’arive? Fwet!

BOUFON

Ki kalite! Difisil ar zot. Zot fer fwet mwa parski mo koz vre; to pou fer fwet mwa parski mo koz manti; parfwa mo gagn fwete parski mo choup-chap. Mo anvi demisione kom boufon me tonton, peyna sime mo vinn twa. To finn ouver to koko ande e omilie peyna nanye. Ala enn lamwatie koko pe borde. (Goneril rantre)

LIR

Goneril, ki rezon ou finn met mask boude? Ena, depi enn tan, tro boukou boude.

BOUFON

Tonton! To ti ere kan to pa ti bizen pran boude lezot kont. La, to finn vinn enn zero san kontour. Mwa mo pli dan bien. Mo enn boufon, me twa to enn nanye ditou. (Ar Goneril) Wi, madam, mo pou bous chout! Ou pa bizen koze; li lor ou figir.

Babou, babou!

Kan ou finn donn li tou,

Lerla ou konpran

Ki apel gagn fen. (li montre Lir)

Li enn makatia koko san koko.

GONERIL

Pa zis li, sa boufon patante la,

Me lezot osi ki dan ou laswit

Ki lanwit-lizour soule ek lager,

Bliye bon manier, fer kouma barbar.

Mo ti sou lenpresion ki ou ti pou

Amenn disiplinn, remet tou dan lord

Me li paret kler ki ou soutir zot,

Ankouraz debos; si ou ti met lord

Zot ti pou konpran ki zot pa kapav

Al andeor kad san pey konsekans

Parski dan sosiete sivilize

Parfwa desizion ki nou forse pran

Li vinn neseser mem si nou fermal

Parski neseser li res neseser.

BOUFON

Rapel tonton: lisien maron mord lame ki nouri li.

Ler labouzi tengn nou dibout dan nwar.

LIR

Ou nou tifi ou?

GONERIL

Silvouple, servi ou lentelizans

Ki ou pa manke; rezet san tarde

Bann kapris resan ki kas lekilib,

Debalans ou baz.

BOUFON

Tonton, mem bourik kone kan saret pe ris seval.

Bare, ala mo vini!

LIR

Kisannla kone ki mwa mo ete?

Lir? Eski Lir sa? Lir pa mars koumsa.

Lir febles; Lir senkop; Lir katarak.

Mo pe reve? Enposib! Kisannla

Kapav dir mwa ki mo ete?

BOUFON

Lonbraz Lir.

LIR

Mo ti kwar momem Lerwa Lir e mo ti ena zanfan. Me mo pa ena zanfan. Donk mo pa Lerwa Lir.

BOUFON

Tonton, to zanfan finn koriz twa. To enn papa obeisan.

LIR

Madam, kouma ou apele?

GONERIL

Ala ou rekoumanse. Fatigan!

Ekout mwa bien! Ou enn vie gran dimoun

E bien sir, nou tou expek, rezonab.

Ou ena enn koort san sevalie

Endisipline, sovaz ek vwayou

Ki pe fer nou Lakour vinn depotwar;

Zwisans san limit fer li resanble

Lakanbiz, mezon, pa plas respektab.

Bizen lord drastik, desizion irzan:

Diminie ou laswit e gard zis zom

Korek, ki konpran sitiasion prezan.

LIR

Marenwar malsen! Prepar mo seval;

Apel tou mo zom. Batar san pider,

Mo fini ar twa. Mo’al kot mo Regann.

GONERIL

Ou bat mo dimoun e ou bann vwayou

Vir tou anbalao. (Albani rantre)

LIR

Maler pou seki repanti tro tar.

– O Sir, ou la! Ou’si konplis ar li? –

Amenn mo seval. Wi, engratitid,

Jab ar leker ros, pli vilen ankor

Dan vant enn zanfan ki mons soumaren.

ALBANI

Segner kalme ou!

LIR

Verminn koz manti!

Mo bann zom zot prop, bon manier, onet;

Veritab sevalie, onorab toultan.

Ti defo bagatel dan Kordelia

Kouma enn mons lasie ti deregle

Mo leker golmal, deklink mo sasi,

Deses santiman normal. Lir, Lir, Lir

Modi to latet. Foli finn rant priz;

Larezon finn fonn. Nou’ale mo bann zom. (Kent ek bann sevalie sorti)

ALBANI

Segner, mo pa okouran ou tourman.

LIR

Kikfwa wi, kikfwa non! (li azenou)

Dees Lanatir, ekout mo douler;

Ekzos mo lapriyer. Si dan to plan

To ti pou fer sa femel la ansent,

Sanz to plan. Sarz so vant ar steril;

Met lasesres dan so lakaz piti;

Pa les so lekor modi donn nesans

Lavi beni. E si li pou met ba

Fer so batar vinn enn montagn pese

Pou pini li toulezour; tortir li;

Fer larm lasid defigir so figir;

Fer douler ek tou lapenn enn mama

Riy foutan e boufonn tou so zefor

Pou ki li konpran ki engratitid

Li pli fer dimal ki ledan serpan.

Nou’ale mo bann zom. (li sorti)

ALBANI

A bondie mama, ki finn arive?

GONERIL

Pa fatig ou latet sey konpran li;

Souvan laz avanse dekontrol zot.

Zot vinn isterik. (Lir rerantre)

LIR

Kisasa! Enn sel kou koup senkant zom?

Mempa de semenn!

ALBANI

Ki finn arive?

LIR

Mo dir ou la – (ar Goneril) Move dainn! Mo onte

Ki to finn reysi destabiliz mwa;

Fer enn zom plore. Non, non, to pa vo

Larm enn lerwa. Maledixion lor twa!

Mo envit douler atros pers-pers twa

San pitie, san remed. Twa vie lizie

Si to larg dilo, mo ras twa, nway twa

Dan to prop dilo. Pa rod tranp later!

Koumsa en! Rayt! Mo’ena enn lot tifi

Ki, mo sir, ena santiman normal.

Kan mo dir li ki manier to’nn tret mwa,

Mo sir ar so zong li pou rey-rey twa.

Pa kwar mo’nn perdi karakter rwayal. (li sorti)

GONERIL

To finn bien tann li?

ALBANI

Malgre mo lamour

Pou ou Goneril mo pa …

GONERIL

Tourn paz! – Oswarld kot ou? (ar Boufon) E ou la ti misie, plis vwayou ki boufon, maron depi isi.

BOUFON

Tonton Lir, Tonton Lir atann mwa. Atann ou boufon.

Enn renar may dan lak-a

Ek enn tifi bourrbak-a

Fini kouma Pikpak-a

Ar lakord labak-a

Tonton, atann ou zak-a (li sorti)

GONERIL

Sa boug la ena bien bon konseye.

Enn santenn sevalie? Dir mwa kifer?

Fasil! Lor pli tipti biz-biz, rimer,

Konplent, fristrasion ou foli-grander

Ala san sevalie ki fons lor nou,

Kraz partou, devier pouvwar lezitim.

– Oswarld, degaze vini!

ALBANI

Ou per ekzazere.

GONERIL

Meyer ki konfians

Ekzazere. Mo prefer eliminn

Seki mo per olie les per touf mwa.

Mo konn so profon e mo’nn dir mo ser

Seki bizen kone … Si li toler

Li ek so laswit, so san sevalie,

Apre ki mo’nn dir li… (Oswarld rantre) Ki niouz Oswarld?

Ou finn fini ekrir let pou mo ser?

OSWARLD

Wi Madam!

GONERIL

Pran enn bon group zom e al kot mo ser;

Dir li andetay preokipasion

Ki pe minn mo nam e azout rezon

Kifer dapre ou nou de bizen fer

Seki nou pe fer. Ale, pa tarde

E retourn pli vit. (Oswarld sorti)

Ekout mwa, maydir,

Ou manier fifi, ou demars zanti

Ki mo konpran me bizen axepte

Ki kritik panse ou mank lasirans.

Ou zantiyes, Sir, kapav danzere.

ALBANI

Pa kone ki oter ou pe vize;

Souvan kan rod tro kapav perdi tou.

GONERIL

Non, pa vre …

ALBANI

Letan pou dir nou. (Zot sorti)

AK 1 SENN 5

LIR, KENT, ENN SEVALIE EK BOUFON RANTRE

LIR

(ar Kent) Al divan-divan, zwenn mo tifi, Dises Kornwarl, donn li sa bann let la. Pa dir nanye apart reponn kestion lor konteni let. Si to tarde lor sime mo pou ariv avan twa.

KENT

Dormi mo pa pou dormi tank mo pa finn livre ou let. (li sorti)

BOUFON

Si nou servo ti dan nou talon kees lor nou; ti pou gagn rematis lespri.

LIR

Wi, beta!

BOUFON

Bon nouvel sa Tonton! Pa bizen komann pantouf pou servo.

LIR

Ha, ha, ha!

BOUFON

Tonton, to deziem tifi pou tret twa dan lamanier. Mem si so zar mem zar – pomzako pe imit pom – mo kone seki mo kone.

LIR

Ki to kone, beta?

BOUFON

Pomzako gagn gou pomzako. Tonton, to kone kifer nene omilie figir?

LIR

Non.

BOUFON

Senp Tonton. Gard enn lizie sak kote. Koumsa, nou kapav trouve seki nou pa kapav santi.

LIR

Mo’nn fer li ditor.

BOUFON

To kone kimanier enn zwit fer so lakok?

LIR

Non.

BOUFON

Mo’si non. Me mo kapav dir kifer enn eskargo mars ar so lakaz.

LIR

Kifer?

BOUFON

Normal, pou kasiet so latet, pa pou donn li so tifi e les so korn an plen-ner.

LIR

Mo pou sanz manier. Enn papa bon kouma mwa! – Mo seval finn pare?

BOUFON

Bann bourik pe fer louvraz la. Akoz samem kat ser ena zis kat.

LIR

Parski peyna senk.

BOUFON

Bravo Tonton, to ti pou fer enn mari bon boufon.

LIR

Kapav repran par lafors. Engratitid mons!

BOUFON

Tonton, si to ti mo boufon mo ti pou fer fwet twa parski to finn vinn vie avan to ler.

LIR

Kifer?

BOUFON

To pa ti bizen vinn vie avan to gagn enpe zenzen.

LIR

Pa fer mwa vinn fou, non, non mo bondie.

Pa les mo lespri savire Segner!

Dir mwa. Mo seval korek?

SEVALIE

Dan lord Segner.

LIR

Vini, beta! (tou apart Boufon sorti)

BOUFON

Enn zenn vierz ki oze riy manier mo depar

Pa pou vierz lontan amwen zafer vinn bien rar. (li sorti)

AK 2 SENN 1

EDMON EK KOURANN RANTRE SAKENN SO KOTE

EDMON

Bonzour Kourann!

KOURANN

Bonzour Sir! Mo sort kot ou papa pou dir li Dik Kornwarl ek Regann, Dises Kornwarl, pe vinn kot li seswar.

EDMON

Drol sa! Ki pe arive?

KOURANN

Pa kone. Ou finn tann bann dernie nouvel, anfen plis rimer ki niouz?

EDMON

Non, ki zafer?

KOURANN

Ou pa’nn tann nanye lor posibilite lager ant Dik Kornwarl ek Dik Albani?

EDMON

Zero!

KOURANN

Mo sir biento ou pou tande. Orevwar Sir. (li sorti)

EDMON

Dik pou la seswar! Pa move! Serye!

Sa kapav gres langrenaz dan mo plan.

Bolom la so zom pe lasas mo frer,

E mwa mo ena louvraz delika

Pou drese. Louvraz prop amenn sixe.

– Frero, mo bizen ou. Desann vit. Vit! (Edgar rantre)

Bolom la ena mous partou. Sove!

Li’nn kone ki ou pe kasiet isi.

Profit marenwar pou sove, ale.

Ou finn dir kixoz kont Segner Kornwarl?

Li pe vwayaz aswar pou vinn isi

E so madam ‘si. Eski ou finn koz

Kont Dik Albani ar bann zom Kornwarl?

Fer zefor rapel.

EDGAR

Non, non, sa mo sir!

EDMON

Ekoute! Papa pe vini. Sori,

Les mo fer sanblan mo pe atak ou.

Ou fer koumadir ou pe defann ou.

Ale, rakit ou. (for-for) Vit depoz ou zarm!

(mirmire) Sove matlo! (for-for) Alim lalimier! (mirmire) Salam! (Edgar sorti)

Enn tipe disan ed fann konfizion;

Anbet lizie bet. Dan zwe zanfan fer

Plis ki sa. (li bles limem) (for-for) Ayo, disan pe koule.

Osekour!

(Gloster ek serviter ki sarye tors rantre)

GLOSTER

Edmon, kot sa sovaz la?

EDMON

Li ti blok dan nwar, zouti dan lame,

Rabas formil mazik, dimann lalinn

Soutenir so plan.

GLOSTER

Kot li finn pase?

EDMON

Ayo, mo pe mor.

GLOSTER

Kot sa sovaz la?

EDMON

Par la! Ler li konpran mo pa pou mars …

GLOSTER

Galoup deryer li! (detrwa serviter sorti) Ler li konpran kwa?

EDMON

Mo pa pou ed li touy ou, Mo Segner.

Mo explik li ki bondie pa dakor

Piti touy papa. Pinision sever.

Sey fer li konpran li devwar zanfan

Okip zot paran – ler li gagn konpran

Ki peyna sime mo donn li koudme

Ala kouma fou li fons drwat lor mwa,

Pik mwa ar so zarm, la dan mo lebra.

Ler li trouve ki mo pa pou kile,

Mo pou fann ar li; li koumans panik

Ler li tann tapaz; lor vites li fonn.

GLOSTER

Les li al bien lwen parski dan pei

Li pa pou’ena plas pou li al kasiet.

Gran Dik, mo souvren, pe vini seswar.

Mo pou dimann li fer proklamasion

Pou’ena rekonpans pou seki ed nou

May ek pini li; lamor pou seki

Ed li sape.

EDMON

Ler mo sey disiad li e mo trouv li

Teti dan so traizon, mo menas

Pou kas lakle. Li dir gro-gro betiz,

Maltret mwa: Kisannla pou kwar parol

Enn batar. Mo pou devier-devier twa.

Mo pou dir ki se twa ki finn plann sa,

Ki to finn imit mo prop lekritir;

Ki to’nn rod avoy mo papa manze;

Aster to pe rod met tou tor lor mwa

Parski si mo mor to pou erit tou.

GLOSTER

Verminn san pider! Li pe dir pa li.

Pa mo disan sa! (enn son bigoul)

Tronpet Dik Kornwarl. Pa kone kifer

Li’nn fer deplasman. – Mo met tou larad

Sou siveyans tayt. Difisil sape.

Dik pou apiy sa. Mo met so portre

Dan tou kwen partou pou ki tou dimoun

Dekouver so vis. E twa mo garson,

Mem to natirel, mo pou fer twa vinn

Eritie legal. (Kornwarl, Regann ek zot laswit rantre)

KORNWARL

Mo nob ami, mo salie ou. Depi

Mo’nn vini, apenn detrwa ti minit,

Ki mo pe tande? Zorey refiz kwar!

REGANN

Si vremem tousa, vanzans san pitie

Kraz tou lor sime. Segner, pran kouraz!

GLOSTER

Madam, Madam li finn kas mo leker!

REGANN

Vre, fiyel mo papa finn rod touy ou?

Limem mo papa ti apel Edgar?

GLOSTER

Mo laont pe rod enn plas pou kasiet.

REGANN

Li pa ti dan konpagni sevalie

Ki pe fer dezord partou.

GLOSTER

Pa kone Madam. Vilen! Bien vilen!

EDMON

Wi Madam, li ti pe frekant zot.

REGANN

Pa drol! Sirtou pou enn move size.

Zot finn mont latet pou touy bonom la

Pou ki answit zot bangol so larzan.

Mo fek resevwar lenformasion ar

Mo ser lor zot bakanal. Akoz sa

Si zot vinn kot mwa, kadna pou dir zot

“Bonzour, madam pe dir ou li pa la.”

KORNWARL

Mwa mo net ar twa dan sa zafer la.

Edmon, mo tande ou’nn rann ou papa

Enn bien gran servis.

EDMON

Mo’nn fer mo devwar.

GLOSTER

Ler li kas lakle e rod aret li,

Verminn la bles li.

KORNWARL

Finn fer pourswiv li?

GLOSTER

Sertennman Segner.

KORNWARL

Ler reysi may li, mo donn garanti,

Zame li pou kapav menas lape.

Ou kapav servi resours mo pouvwar

Manier ou anvi. Ou mo bon Edmon,

Parski ou natir ranpli ar verti,

Apartir zordi mo konsider ou

Manm dan nou pouvwar. Dimoun kouma ou

Enn zafer bien rar ki napeyna pri.

EDMON

Kont lor mwa Segner pou ekout ou lord.

GLOSTER

Mersi gran Segner pou sa gran faver.

KORNWARL

Nou pa’nkor explik nou prezans isi.

REGANN

Malgre move tan, lanwit san zetwal,

Nou’nn prefer vini pou gagn ou konsey,

Nob Segner Gloster. Mo papa, mo ser,

Toulede ekrir pou plengn zot maler.

Mo’nn kwar li meyer reponn zot isi.

Bann mesaze zot pe atann repons.

Gid nou nob Segner pou donn bon repons;

Fer ki ou sazes ekler nou sime.

GLOSTER

Madam, ou kone, mo ou serviter.

Bienveni kot mwa. (zot tou sorti; son tronpet)

AK 2 SENN 2

KENT EK OSWARLD RANTRE PAR DE DIFERAN LAPORT

OSWARLD

Bonzour mo kamwad, ou travay isi?

KENT

Yap!

OSWARLD

Kot nou kapav atas nou seval?

KENT

Dan ganndol.

OSWARLD

Silvouple, si to kontan pler, koz bon parol.

KENT

Mo pa kontan twa!

OSWARLD

Si koumsa mo pipi ar twa.

KENT

Si mo gagn twa dan porte, to pipi vineg!

OSWARLD

Kifer to ostil? Pourtan mo pa konn twa.

KENT

Me mwa mo konn twa bien.

OSWARLD

Ki to kone lor mwa?

KENT

To enn salte, enn sovaz, enn gourman restan, enn dezenere, vantar, barik vid, krever, esklav san valer, kostim perkal, kapon, souser, zako divan laglas, nwar touni vander, manzer baydoum, eritie enn femel lisien maron; to pou gagn enn rakle ki pou fer twa plengne kouma lisien si to rezet enn virgil dan seki mo finn dir pou dekrir to karikatir.

OSWARLD

Ki kalite mons to ete pou vomi to fiel lor seki ni konn twa, ni to orizinn?

KENT

Eta latet to papa! To ena toupe dir to pa konn mwa. Pa pli tar ki de zour, mo ti fer twa manz later e divan lerwa mo ti kalot twa. To’nn bliye? Ale, tir to lepe; defann twa. Mem pe fer nwar, lalinn ase for pou permet mwa tay-tay twa, taye-raze prop koumadir galan polipot pe al frekante. Vini mo dir twa! (Li pe zwe ar so lepe)

OSWARLD

Sorti divan mwa. Mo swazir dimoun ki mo frekante.

KENT

Tir to lepe, vilen profiter! To finn amenn let kont nou lerwa e to mars ar Poupet Alert Doukiya kont Samazeste, so papa. Tire, mo dir twa vwayou, sinon mo fer laviann-ase. Tire gran lagel, tire! To kile?

OSWARLD

Osekour! Asasen! Osekour!

KENT

Atake, voryen! To sove? (Oswarld sey sove) Res la, tret. Defann to kadav, lisien. (li bat Oswarld)

OSWARLD

Ayo, li pe touy mwa. Osekour!

(Edmon, Kornwarl, Regann, Gloster ek serviter rantre)

EDMON

He la! Arete! Sakenn so kote!

KENT

Vini, ti-malen, deklar bay. Vini, mo va plis-plis twa. To tranble, zes-touy-konesans?

GLOSTER

Zouti, zarm! Ki pe arive?

KORNWARL

Aret lager! Tansion konsekans!

Premie ki lev so lepe, mor anplas.

Kifer zot pe lager?

REGANN

Mesaze mo ser, mesaze lerwa –

KORNWARL

Kifer zot lager? Dir mwa!

OSWARLD

Mo peyna souf pou koze, mo Segner.

KENT

Normal, to’nn fatige galoup deryer to kouraz dan vid. Misie Kapon, to pa normal; to enn nanyeditou anvlope dan zoli lenz. To tayer ki fabrik twa.

KORNWARL

Drol sa koze la! Tayer fer dimoun?

KENT

Enn tayer ti fer sa bourik la. Enn tonbalis ousa enn pent pa ti pou kapav fer sa kalite orer la mem si zot ti bann debitan.

KORNWARL

(ar Oswarld) Dir mwa kifer zot finn koumans lager.

OSWARLD

Sa vie vwayou la – mo finn anpes li gagn dimal akoz so labarb blan –

KENT

Eta Q, let initil. Segner, donn mwa permision e mo bat sa batar la pou krepi miray latrinn. ‘Mo labarb blan’, lisien kapon!

KORNWARL

Trankil la!

Ou, bebet feros, pa konn bon manier?

KENT

Mo kone, Segner; me la mo’ankoler!

KORNWARL

Ankoler? Kifer?

KENT

Parski ti joukal deklar bel peto;

Sourir ipokrit kouma lera gri

Soufle-morde pou koup lakord sakre

Ki ti atas tayt santiman imen;

Zot nek pas siro, fer vilen zoli

Zis pou gagn zot bout; mete mem choula;

Vey tonbaz, flate, zame pas anmal;

Servi sitiasion pou prop lavansman.

(ar Oswarld) Ramas to lagel vantar-trakase!

To fer to foutan? Enbesil, Vinn la!

Fer twa galoup touni, lame dan pos.

KORNWARL

To latet pa bon, vie bonom?

GLOSTER

Ki finn amenn diskord? Dir mwa!

KENT

Peyna nanye ki mo deteste plis

Ki sa sovaz la.

KORNWARL

Twa’apel li sovaz. Ki li finn fer twa?

KENT

Mo trouv so fas degelas!

KORNWARL

Parey kouma pou mwa, pou li, pou madam?

KENT

Sir, les mo dir ou san okenn detour

Ki dan mo lavi mo finn trouv vizaz

Boukou pli zoli ki seki ena

Lor zepol isi.

KORNWARL

Sa ti misie la,

Parski enn dimoun enn fwa ti dir li

So manier grosie enn zoli zafer,

Aster finn desid pou fer grosie vinn

So pli gran verti. Li pa flate li!

Li li onet li; koz kare-kare!

Si dimoun dakor, be korek. Si non,

Li pou dir li pa enn paser bagou.

Li koz fran-fran li! Mwa mo bien kone

Sa bann onet la zot plis pouri ki

Bann pouritir ki, gramaten-tanto,

Pas siro pou fer siperyer kontan.

KENT

Sir, avek konfians, dan laverite,

Si ou gran grander donn mwa permision,

Ou ki koumadir lalimier soley

Lor fron firmaman –

KORNWARL

Ki ou rabase?

KENT

Mo pe sanz dialek pou fer ou plezir. Sir, mo pa enn flater. Seki finn trik ou ar enn axan senp, li enn salo senp; mwa mo refiz sa. Mem si mo pa fer ou plezir, mo refiz zwe rol salo.

KORNWARL

Ki ou’nn fer li?

OSWARLD

Nanye, mo asir ou.

So lerwa, fekla, ki ti mal konpran,

Ti bat mwa kalot e sa misie la

Ki ti ankonplo ar li profite

Pou met enn lak; fer mwa tonbe; zour mwa;

Imilie, ensilte; fer so fanor.

Gran kaser pake! Gagn felisitasion

Pou so sixe lor dimoun san defans.

Kouma bebet ki finn gagn gou disan,

Li tom lor mwa kouma li retrouv mwa.

KENT

Kan tann li zaza, bann roderdeler

Fer Azax kasiet.

KORNWARL

Amenn enn poto;

Atas li lor la! Twa vilen vantar

Mo pou montre twa!

KENT

Tro vie pou aprann.

Pa bliye ki mo mesaze lerwa

Ki finn vinn isi ar mesaz lerwa.

Si zot malmenn mwa se Samazeste

Ki zot ofanse.

KORNWARL

Amenn poto la!

Mo donn lord! Atas li ziska midi.

REGANN

Midi? Ziska minwi. Non! Plis ki sa.

KENT

Madam, si mo ti lisien ou papa,

Ou ti pou tret mwa boukou pli bien ki …

REGANN

Parski ou so piaw ou bien merit sa.

KORNWARL

Li resanble deskripsion Goneril. (bann zom amenn enn poto)

Atas li ar poto.

GLOSTER

Nob Segner, mo sipliy ou pa fer sa.

So fot bien serye. So met, nou lerwa

Pou konn diil ar li, met li dan so plas.

Pa tret li kouma enn viger voler;

Pa ofans lerwa; mesaze rwayal

Bizen gagn tretman espesial.

KORNWARL

Les sa

Dan mo lame.

REGANN

Zot bliye Goneril.

Li pou araze ki so mesaze

Finn gagn maltrete. – Kol li ar poto. (Zot atas Kent ar poto)

Anou rant andan! (Zot tou sorti, apart Gloster ek Kent)

GLOSTER

Mo sori monwar. Ou konn Dik Kornwarl?

Li pa toler ki dimoun opoz li;

Li balye karo; mo pou pled ar li.

KENT

Pa neseser, Sir! Mo bien fatige.

Mo va dormi dibout pou pas letan.

Apre lapli toultan soley leve.

Bonn zourne Segner!

GLOSTER

Dik finn mal azir.

Pou ena problem. (li sorti)

KENT

Mo bon Lerwa Lir, pa bliye proverb:

Lalimier dan les pou touy marenwar;

Regn lemal pa dire eternelman.

Vini barlizour, donn to lekleraz

Pou mo kapav lir let mo’nn fek gagne.

Mirak arive kan nou anba net.

Mo rekonet lekritir Kordelia

Ki finn gagn nouvel lor mo degizman.

(li lir) … ‘kont lor mwa pou fer tou seki bizen

Pou redres labar’. Lizie ferm tousel!

Lafatig reklam so drwa. Mo lizie

Pe refiz get mo imiliasion.

Madam Lasans, bonswar! Fer sourir ar nou;

Tourn larou boner! (li dormi)

AK 2 SENN 3

EDGAR RANTRE

EDGAR

Lalwa finn deklar mwa enn orlalwa

E par sans dan enn tron vid mo’nn reysi

Sape. Partou ena gard ek espion

Ar lord pou may mwa. Mo bizen fer tou

Pou anpes trap mwa mem si mo bizen

Vinn preske bebet ki dimoun normal

Prefer evite. Kouver mo figir

Ar salte; otour mo leren mo met

Enn ti bout moulton; sifonn mo seve

Koumadir jata; e preske touni

Mo pou afront bann violans natirel.

Mo finn deza trouv bann sorti lazil

Ki pers zot lekor ar zegwi, pikan,

Zepeng ek koulou e lerla zot al

Vilaz par vilaz, dimann sarite.

Parfwa zot reysi tous leker dimoun.

Apel zot Pagla, Pov Jab ou Pov Tom!

Zot meyer ki mwa. Edgar enn zero! (li sorti)

AK 2 SENN 4

KENT TOUZOUR ATASE AR POTO

LIR, BOUFON EK ENN NOB RANTRE

LIR

Drol sa! Zot finn ale san retourn

Mo mesaze.

NOB

Dapre mo konpran, yerswar

Sa pa ti dan plan.

KENT

Bonzour Gran Segner!

LIR

Kisasa! Samem to nouvo pastan?

Zwisans dan laont?

KENT

Pa sa mo lerwa.

BOUFON

Get so zar! Li’nn tas lor poto. Pov jab! Atas li kouma zako, … plito kouma bourik. Tini so lelan, fer li met kostim labaka.

LIR

Kisannla finn bliye to ran, to grad?

KENT

Pardon Segner! Ou garson ek tifi.

LIR

Non!

KENT

Wi!

LIR

Mo dir non!

KENT

Oblize dir wi.

LIR

Pa posib! Zame zot pou fer sa.

KENT

Pourtan zot finn fer li.

LIR

Onom papa bondie, mo dir non.

KENT

Onom mama bondie, mo dir wi.

LIR

Pa posib! Mo pa kwar! Non, pa zot sa.

Zot pa pou … pa kapav … pir ki mert sa!

Me zot bien kone respe ki zot dwa

Mesaze rwayal. Ale, dir mwa vit

San ekzazere ki finn koz tousa.

KENT

Mazeste, ler mo ti ariv kot zot

E mo ti pe livre zot ou bann let

– Mo ti ankor azenou divan zot –

Enn mesaze ou lot tifi rantre,

Kouver ar transpirasion, esoufle;

Li livre mesaz ek let ki toutswit

Zot lir; san perdi letan zot desid

Pou vinn isi e zot dir mwa swiv zot

Pou pran zot repons – pa aret boude;

Ler mo’ariv isi, mo zwenn mesaze

Ki ti dam mo pion. Mo realize

Ki limem fekla ti ensilte ou.

Mo rekonet, Sir, mo ti sap lor kal.

Mo fons drwat lor li e bachara la

Kriye, dimann led. Ou tifi ek zann

Lerla deside lor mo pinision;

Zot ordonn zot zom atas mwa isi.

BOUFON

Kan zwazo emigre, movetan pe koste.

Kan paran met vie kabay

Zanfan pa trouv larm paran;

Me kan paran ena tay

Zanfan fer paran kontan.

Dees lasans enn divers

Ki ignor detres bann pov.

Tonton, ou de tifi pou donn ou telman douler, pardon, dolar ki konte pou fini.

LIR

Mama isteri pe chom mo lagorz,

Rod touf mo leker. Desann twa, desann!

Retourn dan to plas. Kot sa tifi la?

KENT

Li kot Erl Gloster.

LIR

Atann mwa isi! (li sorti)

NOB

Ou sir ou pa finn fer ou ensolan?

KENT

Parol.

Ki finn ariv lerwa so laswit? Retresi dan lapli?

BOUFON

Si ti atas twa lor poto parski to ti poz sa kestion la, to bien merite.

KENT

Kifer, Pagla?

BOUFON

Bizen avoy twa lekol fourmi pou to aprann ki, kan letan move pa kapav travay. Apart ar bann aveg, se lizie ki montre sime. Mem bann ki pa trouv kler kone kan sitiasion pouri, santi pi. Kan larou dan ladesant, large si pa kapav tini. Sinon to  kas to nene. Misie Bon-Dimoun, trap manto Gran-Dimoun ki pe monte. Samem sime sixe. Kan enn Gran-Koko donn twa enn meyer konsey, rann mwa seki pou mwa. Mo donn mo konsey bann nwar-touni, konsey boufon.

Misie malen konn gagn li bonn;

Li konn swiv so prop lentere.

Kouma lapli koumans tonbe

Initil rod li; li pou fonn.

Akoz mwa mo zis enn pagla,

Enn ti-gopia, mo pou reste.

Tire malen, koste fatra!

Bourrbak boufon ler li sove,

Me vre Boufon pa enn bourrbak.

KENT

Kot ou ti aprann sa, Pagla?

BOUFON

Pa lor poto, bourrbak. (Lir ek Gloster rantre)

LIR

Refiz koz ar mwa! Malad, fatige!

Zot finn vwayaze toutlanwit? Foutez!

Mo pa pou toler dezobeisans.

Fer zot vinn la!

GLOSTER

Mazeste, ou konn bien

Karakter petar Kornwarl. Li pa pou

Sanze. Ou konn bien.

LIR

Kisasa! Petar! Si li li petar

Mwa mo dinamit! Gloster al dir zot

Mo’le koz ar zot.

GLOSTER

Bon, mo’al dir zot.

LIR

Ki to dir? Al dir zot?

To pa’nn konpran mwa.

GLOSTER

Wi, votmazeste!

LIR

Lerwa ole koz ar Dik ek Dises;

Lerwa pe donn lord, peyna diskision.

‘Al dir zot!’ Petar! ‘Karater petar’!

Dir Segner Kanon … Non! Kontrol twa Lir!

Kikfwa li pa bien. Normal kan malad

Nou pa fonxione kouma kan nou bien;

Febles nou lekor met lak ar lespri.

Tini-tini, mo pou bizen montre

Gran konpreansion, boukou tolerans.

– Ki mo pe fer? Zot finn maltret mo zom!

Sa prouve ki zot pe fer zes ar mwa.

Liber li deswit! Dir Dik ek Dises

Vinn la deswit. Enn lord! Lerwa ole

Koz ar zot. Sinon mo pou fer somey

Kit vit zot lasam, sove al kasiet.

GLOSTER

Mo swete lape retourne ant zot. (li sorti)

LIR

Ayo mama! Isteri remonte.

Desann mama, kouse.

BOUFON

Ou kone, Tonton, ki ou bizen fer? Mo konn enn tantinn ki frir kamaron fre dan lapat besann. Ler kamaron la bouze, li flank li enn kout kouyer e dir ‘chombo ti kouyon, pa bouze, kouse!’ So frer mem ki ti telman bonker ki li ti donn so bourik manz lazle. (Kornwarl, Regann, Gloster ek serviter rantre)

LIR

Bonzour toulede!

KORNWARL

Bonzour Mazeste! (Finn detas Kent)

REGANN

Mo kontan trouv ou.

LIR

Regann, mo sir vre. E mo konn rezon

Kifer mo sir. Sinon mo pou bizen

Denons enfidelite to mama.

(ar Kent) Bien bon sa, ou lib. Pli tar nou koz sa.

Mo bon Regann, to ser li move.

Ayo mo Regann, ar ledan votour

Li’nn desir mo leker – to pa pou kwar –

Ayo Regann – difisil pou koze –

Otan mesanste pa ti kwar posib.

Mo’nn tro soufer, mo Regann.

REGANN

Mo sipliy ou Sir, anou gard nou kalm.

Mo panse akoz ou pa konn li bien

Ou kwar li move me sa li pa vre.

LIR

Mo pa’le kwar seki mo pe tande.

REGANN

Mo ser zame pou negliz so devwar.

Si li’nn deside pou redwir laswit

Se pou anpes zot fer zot bakanal.

Desizion korek! Pa kapav blam li.

LIR

Mwa mo modi li.

REGANN

Pa bliye ou vie!

Vie dimoun bizen les bann zenn gid zot

Parski nou kone sanzman dan letan.

Mwa mo konsey ou retourn kot mo ser,

Dimann li pardon.

LIR

Dimann li pardon?

Ou trouv sa korek? (li azenou) ‘Mo bon-bon tifi,

Mo pe rekonet ki mo finn vinn vie;

Vieyes enn febles; mo pe sipliy ou

Donn mwa enn ti kwen, enn bouse manze.’

REGANN

Aret fer ou senn! Bliye ou grimas!

Retourn kot mo ser!

LIR

Sa zame, Regann!

Li finn grignot lamwatie mo laswit;

Imilie mwa; bles mwa ar so lalang

Serpan; fer mo leker papa segne.

Vanzans lesiel tom lor so latet fos;

Lapes infekte tou so bann zanfan,

Paraliz zot net.

KORNWARL

Tini ou koler!

LIR

Zekler vanzans avoy vit to koler;

Bril so lizie plen ar mepri. Brouyar

Marekaz avoy lagratel, lagal

Pouri so vizaz.

REGANN

Ayo mo bondie!

Mo’si enn zour ou pou modi parey.

LIR

Non, Regann! Zame mo pou modi twa.

To bonker zame pa pou les twa vinn

Engra ek kriel. So lizie feros

Me pou twa bon, dou. Mo kone zame

To pou ofans mwa, tay-tay mo laswit,

Koz koze blesan, kontrol mo finans,

Met take, kadna pou mo pa rantre.

Twa to bien kone ki devwar zanfan

Anver so papa ki finn donn li tou;

Twa to pa bliye …

REGANN

Koz drwat, san detour!

LIR

Ki finn atas mo zom? (bigoul sone)

KORNWARL

Ki tronpet sa?

REGANN

Mo sir mo ser sa! Li ti fer dir mwa

Li pe vinn kot mwa. (Oswarld rantre)

Madam pe vini?

LIR

Samem sa esklav ki fer so fezer

Parski li proteze par enn engrat.

Sort divan mwa sovaz!

KORNWARL

Ki ariv ou?

LIR

Ki finn donn lord atas mo mesaze?

Regann, mo pa kwar to kapav fer sa.

Get ki pe vini! Ayo mo bondie! (Goneril rantre)

Si ankor ena enpe santiman

Pou bann vie dimoun; si ena respe;

Si ena vie parmi zot pran mo par.

(ar Goneril) To pa gagn onte get drwat mo labarb?

Regann mo Regann, pa trap so lame!

GONERIL

Pa trap mo lame? Kifer vie bonom?

LIR

Ayo lestoma! Tini, pa large!

Reponn kisannla finn atas mo zom

Lor poto.

KORNWARL

Mwa sa! Anfet ti bizen fwet li.

LIR

Ou? Ou finn fer sa?

REGANN

Papa, ou vie, feb. Ou nepli oustad.

Si ziska le trant ou res kot mo ser,

Redwir ou laswit par lamwatie san,

Ou kapav vinn kot mwa. Pou lemoman

Li pa pou posib ki mo prepar tou

Pou resevwar ou dapre ou merit.

LIR

Mwa, retourn kot li; senkant zom anmwens!

Non, non, mo prefer al viv anplener;

Lager kont liver, lapli ek divan;

Dormi kot tandrak; dan karo lastron;

Les ledan mizer mord lekor touni.

Mwa, retourn kot li? Non, les mo’al an Frans,

Azenou divan lerwa ki finn pran

Kordelia san dot; sipliy li donn mwa

Enn ti sarite pou fer fas vie zour.

Mwa, retourn kot li? Persiad mwa plito

Vinn esklav, servant sa mons san manier. (li montre Oswarld)

GONERIL

Fer seki ou’le!

LIR

Silteple tifi,

Pa fer mwa vinn fou. Pa pou deranz twa.

Les mo’ale. Salam! Nou pa pou rezwenn,

Ni krwaz nou regar. Pourtan nou ena

Mem disan. Pourtan to mo prop laser.

Ousa enn kanser ki ronz mo laser?

To enn mikrob dan mo disan malad,

Kontamine par erer mo leren.

Pa pou repros twa. Mo les to konsians

Trouble to lape – si to ena li.

Pa pou modi twa; mo pa pou dimann

Bondie pini twa. Mo konn manz mo kou.

Enn sans Regann la! Mo pe al kot li

Ar san sevalie.

REGANN

Chombo la! Dousman!

Mo pa kot mwa. Enposib resevwar

Ou dan lamanier. Ekout mo gran ser!

Larezon dir nou explozion laraz

Li enn zafer laz etsetera …

Mo ser ena rezon.

LIR

Ena rezon?

REGANN

Ekout larezon. Senkant sevalie.

Li pa korek sa? Kifer ou rod plis?

Li pa rezonab e li danzere.

Pa kapav ena de sef dan lakaz.

Vit pou’ena konfli. Bizen rezonab!

GONERIL

Li boukou pli senp fer nou serviter

Okip ou konfor.

REGANN

Enn bon lide sa!

Si kikenn fer fos, mank ou direspe,

Nou nou pou la pou met li dan so plas.

Kan ou vinn kot mwa – mo konsian danze –

Mo pa pou axepte plis ki vennsenk.

Peyna plas pou plis!

LIR

Mo finn donn zot tou.

REGANN

Atan, ou’nn fer sa!

LIR

Mo’nn fer zot de vinn

Administrater mo Leta konple

Me sel exepsion se san sevalie

Ki swiv mwa partou. Aster pe dir mwa

Mo’ena drwa vennsenk. Se bien sa Regann?

REGANN

E mo repete, pa enn sel anplis.

LIR

Satanik kile kan plis satanik

Lor baz. Pir fer move paret pli bon.

(ar Goneril) Mo pe vinn kot twa. Senkant, li de fwa

Pli for ki vennsenk. Mo konpran aster

To lamour pou mwa li de fwa pli for.

GONERIL

Reflesi Segner! Ki ou pou fer ar

Vennsenk, dis ou senk dan enn lakaz kot

Enn lafoul servant finn gagn enstrixion

Pou ekout ou lord?

REGANN

Mem pa bizen enn!

LIR

Aret get detay. Mandian pli dan pens

Ena tizafer plis ki neseser.

Nek mizir detay e lerla dimoun

Ena mem valer ki bann zanimo.

Get oumem madam! Eski ou met lenz

Zis pou ou gagn so? Okontrer parfwa

Zoli pas avan. Vre nesesite –

Mo bizen pasians; pasians mo bizen!

Pitie mwa bondie! Enn pov malere

Kourbe par traka e kase par laz.

Si se ou ki finn mont mo de tifi

Kont zot pov papa, pa les mwa tini

Mo fardo kouma enn toutou dosil

Me ranpli mo nam ar laraz vanzans.

Pa les zarm femel mouy lazou viril.

Femel kont natir ler dife vanzans

Pe bril toulede – lemonn pou koze …

Pa sey konn detay! Kan so ler vini

Zot pou konn zot dans – Later pou tranble!

Mo pa pou plore, mo pa pou vers larm.

Pourtan … Non. Pa kestion! (Zekler, loraz; siklonn pe aprose)

… silefo

Mo leker blese eklat anmorso.

Beta, latet pe savire, beta! (Lir, Gloster, Kent, Boufon ek nob sorti)

KORNWARL

Nou’al andan, siklonn pe vini.

REGANN

Lakaz Gloster tro tipti. Peyna plas

Pou bolom ek so bann zom.

GONERIL

Li’nn rode!

Aster li pou konn refren so grimas.

REGANN

Mo’nn bien deside. Li tousel gagn drwa.

So laswit deor.

GONERIL

Parey kouma mwa.

Kot Segner Gloster?

KORNWARL

Li’nn akonpagn Lir. Li pe retourne. (Gloster rantre)

GLOSTER

Lerwa extra wayld!

KORNWARL

Kot li finn ale?

GLOSTER

Li’nn pran so seval. Mo pa konn so plan.

KORNWARL

Les li. Les li fer seki li anvi.

GONERIL

Segner fale pa sey fer li reste.

GLOSTER

Labrim finn leve e rafal violan

Finn koumans ravaz. Lor enn long distans

Peyna okenn plas pou kasiet latet.

REGANN

Les so prop kapris ouver so lizie.

Ferm laport, lafnet! So bann zom violan

Pa pou ezite exit bonom la,

Lerla atak nou. Nou pran prekosion!

KORNWARL

Met bar dan laport. Siklonn la bien for.

Korek sa Regann. Anou al kasiet! (zot sorti)

AK 3 SENN 1

SIKLONN. KENT EK ENN NOB RANT PAR DIFERAN LAPORT

KENT

Kisannla sa ki pe debat dan siklonn?

NOB

Enn lespri dan tourman siklonik.

KENT

Mo konn ou. Kot lerwa?

NOB

Pe fer fas kont lanatir desene:

Dir rafal avoy later dan lamer,

Gonfle lestoma vag ki nway later,

Sanz ou efas lavi; ris so seve

E divan aveg ar violans bitor

Balye tou lor sime, met plat partou;

So laraz entern kompit ar laraz deor,

Fer divan ek lapli nanyeditou.

Dan lanwit koumsa bann bebet feros

Bliye zot bezwen, kasiet dan lakav,

Me lerwa li, san okenn protexion,

Chalenj destrixion.

KENT

Kisannla ar li?

NOB

Zis Boufon ki pe sey fer li bliye

So soufrans profon.

KENT

Akoz mo konn ou

Les mo dir ou kixoz bien enportan:

Ant de zann lerwa dife pe flanbe

Mem si zot pe sey touf laverite.

Sakenn panse so kamwad finn gagn plis.

Bann espion Franse zot bien okouran:

Pei divize; lerwa dan tourman;

Ena plis ankor. Gran larme Fransez

Finn mobilize; ena eklerer

Ki deza kot nou, pare pou axion.

Ou ti pou ed nou si ou ti’al Dover

E laba raport ar serten dimoun

Kimanier isi lerwa pe soufer

– Soufrans atros fer latet savire.

Mo’si mo enn nob e mo mision nob.

NOB

Mo ti’le konn plis.

KENT

Pa perdi letan.

Pa get laparans. Pran sa ti sak la;

Ena enn bag ladan e kan ou zwenn

Kordelia – pa per Sir, ou pou zwenn li –

Montre li bag la e lerla li pou

Dir ou mwa ki mwa. Ah, letan modi!

Les mo’al rod lerwa.

NOB

Mo ser ou lame. Samem tou Misie?

KENT

Atann! Nou sorti sakenn so kote.

Premie ki zwenn Lir, irle pou enform

Lotla. Oke? Rayt! (Zot sorti sakenn so kote)

AK 3 SENN 2

SIKLONN. LIR EK BOUFON RANTRE

LIR

Soufle siklonn, soufle! Eklat lazou!

Vini tronbdo, inond lemonn! Kraz tou!

Kaskad sort dan niaz nway tou konstrixion!

Zekler kras dife, tanpet elektrik

Desir lesiel, bril pie, anflam lezer;

Les lanfer vinn propriyeter later;

Bril mo seve blan. Loraz ki kraz tou

Met plat partou. Steriliz sperm

Ek dizef; eliminn lakaz piti!

Aret reprodir! Tro boukou engra!

BOUFON

Eh Tonton, mwa mo bien kwar ki dilo beni dan sek li pli laswit ki lapli anplen-ner. Tonton, mo Tonton, dimann to tifi pardon. Seswar, bon kouma move pas dan pake.

LIR

Les vant destrixion grongne, grongne mem,

Kras dife, vomi tronbdo. Zot zot pa

Mo zanfan, ni mo disan. Mo pa pou

Repros zot. Mo pa pou dir zot engra;

Zame mo finn donn zot nanye; gat zot;

Zot pa dwa mwa nanye. Alor kraze!

Plen vant! Soulbontan! Get mwa, povdemwa!

Ki mo vo? Nanye. Me zot zot azan

Ki travay ar Goneril ek Regann,

De tifi saytann, e zot ed bannla

Pou kraz latet enn pov-pov vie bonom.

Pa bon sa! Pese sa!

BOUFON

Seki ena enn twa pou kasiet so latet ena enn bon latet.

Kan kok gagn pou li

Avan latet gagn enn twa

Latet pou nouri lipou

E kok gagn pou li.

Si ledwa lipie vinn pli enportan

Ki valer leker, lerla enn ti kor

Anpes twa dormi.

Malsans! Zoli fam souvan fer grimas dan laglas. (Kent rantre)

LIR

Mo pou vinn pasians lor enn moniman.

Mo pa pou koze.

KENT

Ena kikenn?

BOUFON

Enn gran dimoun ek enn toutouk!

KENT

Ayo Segner, ou ki la? Zanimo

Ki lasas aswar kasiet dan so trou.

Lesiel ankoler teroriz bebet

Ki pourtan aswar kontan rod zot bout,

Fors zot al kasiet. Depi mo rapel

Zame mo finn trouv lesiel anflame;

Zame mo finn tann loraz kas zorey,

Irlman desir ler, fer leker tranble.

Pa posib tini!

LIR

Les bann gran bondie

Ki finn lans ramdam lor nou latet frel

May zot ennmi brit. Twa kriminel pi

Ki trik lazistis, to ler finn vini.

Kasiet asasen ki komet parzir;

Twa ki deklar sen me viol to zanfan,

To rengn finn fini; tranble sal malfra

Ki anba soutann kasiet krim orib;

Pese anba bol sorti dan to trou

Pou reponn lapel zistisie bondie.

Mwa mo plis viktim ki mwa mo peser.

KENT

San bone Segner? Mazeste laba

Ena enn kabann kot nou pou kapav

Gagn ti protexion kont violans siklonn.

Ler ou repoze, mwa mo pou al kot

Gloster e dimann zanfan leker ros

Donn nou enn ti plas pou kasiet siklonn.

LIR

Mo latet kokom. Kimanier beta?

To gagn fre, garson? Pe fer fre. Wi, wi!

Kot sa kabann la? Kan dan douk, gonaz

Vinn presie. Nou al rod sa kabann la.

To kone, beta, mo bien sagren twa.

BOUFON

(sante)

Kan latet pa kokom net,

Divan soufle, lapli tonbe,

Pa dir nou dan toufann net,

Mem kan lapli la tonbe

Do mama, lapli la tonbe.

LIR

Vremem sa! Nou’al dan kabann! (Lir ek Kent sorti)

BOUFON

Sa divan la kapav tengn laflam nenfomann. Les mo fer enn profesi avan mo ale.

Kan pret koz enn ta me pa fer nanye,

Kan letier plen bidon kot robine,

Kan bann nob zot kwar zotmem dizayner,

Kan sex ranplas relizion so valer,

Dan rwayom Albion lerla

Pou’ena enn ta tralala.

Kan lazistis partou pe triyonfe,

Personn peyna det, ni konn povrete,

Bay-bay rimer, palab, difamasion,

Tou piker-poket finn al pran pansion;

Kan kaser desid respekte lalwa,

Prostitie ek makro ranz sivala,

Lerla dimoun pou’aret mars lor latet.

Pa traka, mo pou dimann Merlen, kan so tour vini, pa bliye redir zot sa. (li sorti)

AK 3 SENN 3

GLOSTER EK EDMON RANTRE

GLOSTER

Mo pa dakor, Edmon, manier zot pe tret sa vie bonom la. Ler mo dimann permision pou ed Lerwa Lir, zot expropriye mwa e donn lord ki personn pa gagn drwa ni pled pou li, ni ed li, ni mem mansionn so nom.

EDMON

Barbar, kont natir!

GLOSTER

Tourn paz. Pa koz sa! Ena konfli ant de Dik; ena nouvel ki pli pir. Mo fek resevwar enn let. Danzere koz sa. Mo’nn ferm li akle. Ena enn mouvman pou vanz Lerwa Lir. Enn larme finn mobilize. Bizen ed lerwa. Ankasiet mo pou ed li. Al koz-koz ar Dik Kornwarl pou ki li pa dekouver ki mwa mo pe fer. Si li rod mwa, dir li mo pa bien e ki mo pe dormi. Mem si bizen donn lavi, mwa mo pou ed mo lerwa. Sitiasion danzere Edmon. Fer atansion! (li sorti)

EDMON

Mo pou dir Dik Kornwarl to traizon;

E lor let la ‘si. Lasans mo kote.

Pou’ena rekonpans e mwa mo va gagn

Seki lonbo pou perdi. Wi, wi, wi,

Lazenes monte ler vieyes grene. (li sorti)

AK 3 SENN 4

SIKLONN. LIR, KENT EK BOUFON RANTRE

KENT

Isi mem sa. Segner, pa res deor.

Divan voras pe aval tou. Antre,

Al kasiet.

LIR

Les mwa.

KENT

Pa res dan siklonn.

LIR

Pe kas mo leker!

KENT

Les pou mwa kase.

Rant andan Segner!

LIR

Pou twa siklonn la

Pli pir penitans; pou twa sirman vre;

Me kan gran soufrans pe tortir to nam

Ti soufrans zwe mor. Normal nou evit

Bebet feros me si enn presipis

Divan nou lerla, san ezitasion,

Nou manz ar bebet. Kan lespri anpe

Lekor vinn frazil; siklonn dan lespri

Finn paraliz net mo bann sansasion

Apart douler isi. – Fay zanfan engra!

Koumadir labous pe desir lame

Ki pe nouri li. Pinision pou gran!

Non, pa pou vers larm! Ferm mwa andeor

Dan rafal mouye. Kraze! Pa per twa.

Ferm mwa dan toufann! Regann, Goneril!

Enn papa ki finn donn zot tou dibien!

Stop! Sime foli! Evite piti.

Sanz sapit!

KENT

Silvouple Segner, rantre.

LIR

Twa avan, piti! Okip to konfor.

Siklonn mo kamwad, li anpes mwa pans

Seki fer mwa plis soufer. Mo swiv twa.

(ar Boufon) Rantre twa, beta! – Pov pep touni net! –

Rantre monwar. Les mo fer lapriyer

Avan dormi. (Boufon sorti)

Pov, pov pep touni ki peple later,

Ki sibir dominer lapli-divan

Kouma zot pe fer? Latet san fetaz;

Vant vid san manze, ar lenz kas-kase

Kouma zot pe fer kan rafal rakle?

Mo pa’nn okip zot. Bwar mexinn vantar;

Met lekor touni pou ki to konpran

Seki pov, pov pep sibir e apre

Partaz seki anplis e ed lesiel

Donn plis lazistis.

EDGAR

(depi dan kabann)

Dilo monte! Dilo monte! Pov Tom! (Boufon sorti depi dan kabann)

BOUFON

Pa rantre Tonton! Ena nam isi. Osekour!

KENT

Donn to lame. Kisannla sa?

BOUFON

Enn nam. Li dir li apel Pov Tom.

KENT

Kisannla twa, laba lor lapay? Sorti! (Edgar rantre, degize kouma Pov Tom)

EDGAR

Sove! Movezer mofinn mars ar mwa.

Divan glase pe soufle dan raket.

Fouf! Dodo baba, deor fer fre.

LIR

Ayaya! Li finn donn tou so tifi; aster li touni.

EDGAR

Kisannla pans Pov Tom? Movezer mofinn finn trenn-trenn li dan dife, dan laflam, dan lapas, dan tourbiyon, dan labou, dan marekaz; finn met kouto anba lorye, lakord pandi kot so plas dan legliz, pwazon lera dan so lasoup; fer li vinn vantar, mont dadak lor enn bourik pou lasas so prop lonbraz tret. Beni senk sans! Pov Tom gagn fre. Katakatakatakatakata! Bondie beni twa, anpes tornad sarye twa, lapes devor twa, enfexion pran twa! Ed pov Tom kan movezer mofinn arsel li. May li la; ala li laba; may li laba; kot li? Ala li la! (siklonn kontinie bate)

LIR

Pov jab! Get ki so tifi finn fer li!

To pa’nn gard nanye; to finn donn zot tou?

BOUFON

Apart so kamni. Simon kees lor nou!

LIR

Fer ki lapes ki anpandan dan ler

Pou pini pese, bril to de tifi.

KENT

Li peyna tifi Segner.

LIR

Non, non, non, zis so de tifi kapav

Fer enn zom desann pli ba ki lisien.

Nouvo lamod sa? Papa lor lapay

Bizen sibir tortir ki transpers li.

Lazistis korek! Pourtan mo laser

Ki finn donn lavi de tifi vanpir.

EDGAR

Kounouk met paryaz ar toutouk.

Galoupe baba! Hip, hip, hip, houra!

BOUFON

Movetan fer nou vinn toke, pagla.

EDGAR

Tansion movezer mofinn, ekout nou paran, parol done parol sakre, pa zoure, pa rod grenp lor madam marye ou vwazen, pa fer letalaz. Pov Tom gagn fre!

LIR

Ki to ete twa?

EDGAR

Enn zouvriye vantar, fezer ki met bigoudi, ki kasiet kilot dan sapo, nek fer malis, fer vis ar so metres, fer serman dan vid, fongoyo ziska dormi, fongoyo kouma leve. Kontan bwar, zougader, kontan fam plis ki Sheik Harami – ipokrit, kontan pese, fer disan fane,  pares kouma koson, voler kouma renar, gourman kouma loulou, araze kouma lisien, predater kouma lion. Pa les grinsman soulie ousa frou-frou laswa fer twa rant dan lak fam. Pa frekant loka, pa met lame dan kilot, pa sign liv kaser; sirtou chalenj movezer mofinn.

Divan glase dan raket pe kriye

Facha, facha ala mo la!

Ale do mo bourik, tik, tik, tik. (siklonn kontinie bate)

LIR

Preferab konfor enn tonbo, ki fer fas touni lapli ek divan siklonn. Eski dimoun zis enn lot zanimo? Li pa plis ki sa? To pa dwa lever so laswa; to pa dwa okenn zanimo so fourir; mouton so lalenn ousa sat so parfen. Get nou trwa! Nou sofistike me twa to pa enn sou plis ki zafer bazik la. Dimoun san artifis, to zis enn pov kreatir touni lor de lapat. Foutlekan artifis! Ale bouton! Deboutone! (li desir so lenz, tir li)

BOUFON

Ayo Tonton, pa fer sa! Move letan pou aprann naze. Enn ti fedkan dan dezer aswar li kouma enn ti choula-etensel dan bavant enn vie pitasie santener. Gete laba! Fanal sirpat. (Gloster rantre, li pe sarye enn flanbo)

EDGAR

Movezer mofinn sa! Limem langoutitasdanpiodenn. Atann kouvfe pou koumanse; marse mem ziska kok sante. Li donn katarak dan lizie; fer lizie tourdey; fer lalev traver; pouri rekolt; e fer ditor bann kreatir lor later.

Paspas fer letour aswar;

E ler li zwenn ar kosmar

Donn li lord grate, ale –

Fonn verminn, dir twa fane!

KENT

Korek mo Segner?

LIR

Kisannla sa?

KENT

(ar Gloster) Kisannla sa? Ki ou’le?

GLOSTER

Eh laba, ki zot ete? Zot nom?

EDGAR

Pov Tom ki manz krapo, grenouy, dizef krapo, geko, kamaleon; kan movezer mofinn teroriz so leker anfoli firye, li manz kaka-vas olie salad, devor lera ek lisien mor, bwar dilo pouri; ki gagn kout fwet, atas ar pie, met dan prizon; ki lontan-lontan ti enn bon serviter bien trete,

Ti ena so prop seval ek lepe

Me depi set an manz lera miske.

Tansion, tansion! Kouse Lagign! Kouse Malang!

GLOSTER

Mazeste, frekantasion sa?

EDGAR

Titalber ti enn Gran Misie. Limem Modo, Moda, Modou!

GLOSTER

Nou prop zanfan finn vinn telman move

Ki zot ay aster seki finn fer zot.

EDGAR

Pov Tom gagn fre!

GLOSTER

Vinn ar mwa Segner! Enposib ekout

Bann lord kont natir ki ou de tifi

Pe donn nou. Zot finn dir mwa bliye ou;

Met bar dan laport; les siklonn feros

Desir-desir ou. Pa kapav Segner!

Swiv mwa, vinn ar mwa kot ena konfor.

LIR

Dabor, les mo konsilte mo sadou.

(ar Edgar) Dir mwa kifer ena loraz?

KENT

Segner,

Axepte so lof; nou’al kasiet andan.

LIR

Mo bizen koz ar sa gran Swami la.

(ar Edgar) Ki ou spesialite?

EDGAR

Repous movezer e touy bann verminn.

LIR

Enn kestion personel. (Lir ek Edgar koz an prive)

KENT

Segner, koz ar li. Dir li nou’al kasiet.

So lespri pe glise.

GLOSTER

Eski to trouv drol? (siklonn kontinie bate)

So zanfan pe rod avoy li manze.

Kent ti’ena rezon. Pov jab la! Kot li?

To pe dir lespri lerwa pe glise.

Be les mo dir twa, pou mwa’si parey.

Mo ti’ena mo garson – dezerite –

Li ti rod touy mwa. Fekfekla! Fekla!

Mo ti kontan li, mo dir twa, kouma

Zame papa finn kontan so zanfan.

Mo lespri finn tas lor resif douler.

Get sa letan la! Segner swiv mwa …

LIR

Sori Sir!

(ar Edgar) Nob Saz, les mo mars ar ou!

EDGAR

Tom tranble!

GLOSTER

Ale monwar. Rant dan depandans. Tro fre deor.

LIR

Tou dimoun rantre!

KENT

Apre ou!

LIR

Ar li!

Mo’le res ansam ar mo filozof.

KENT

Ed li Segner. Les lotla ‘si rantre.

GLOSTER

Fer li rantre.

KENT

Missie, vini. Vinn ar nou.

LIR

Vini maha atma!

GLOSTER

Shououout! Bes lavwa.

EDGAR

Ti-Prens kot latour modi;

Li sant for-for ‘doremi’

Disan imen santi pi. (zot sorti)

AK 3 SENN 5

KORNWARL EK EDMON RANTRE

KORNWARL

Mo pou vanze avan mo kit sa lakaz la.

EDMON

Mo bizen rekonet, Segner, ki mo per ki dimoun pou dir ki mo finn abandonn mo papa pou soutenir lakouronn.

KORNWARL

Aster mo realize ki ou frer pa antor; lemal dan ou papa finn fors li pran sa sime la.

EDMON

Kifer lesiel pini mwa? Pourtan mo pe fer mo devwar. Ala let ki montre ki li mars ar lerwa Lafrans kont so pei. Ayo bondie, kifer mwa ki ti bizen dekouver traizon mo papa!

KORNWARL

Vinn ar mwa, nou al get Dises Kornwarl.

EDMON

Si let la koz vre, ou ena enn gran louvraz pou fer.

KORNWARL

Vre ou fos, to finn vinn Erl Gloster. Al gete kot to papa ete pou nou aret li.

EDMON

(ar limem) Si mo trouv li ler li pe ed Lir, sa pou plis korek pou mwa. (for) Mem ena konfli ant mo devwar ek mo santiman, mo devwar, mo lwayote pou lakouronn, pas avan.

KORNWARL

Mo finn met mo konfians dan twa. Fer koumadir to finn gagn enn papa ki kontan twa. (zot sorti)

AK 3 SENN 6

KENT EK GLOSTER RANTRE

GLOSTER

Preferab isi ki anplen-ner. Axepte mo ospitalite. Mo al gete ki mo kapav fer ankor pou zot. Mo pa pou tarde.

BOUFON

Dir mwa enn kou, enn pagla li enn misie ousa enn bachara?

LIR

Enn lerwa beta, enn lerwa.

BOUFON

Non, zame! Li enn bourrbak, enn bachara. Enn bachara fer so garson vinn enn misie; enn bachara pagla apel so garson misie.

LIR

Mil milie fles dife pers zot kadav.

EDGAR

Movezer mofinn pe mord mo deryer.

BOUFON

Fode latet pa bon pou kwar promes bolom loulou, fer konfians seval fou, axepte lamour ti-garson, ou kwar dan serman fam divers.

LIR

Wi, mo pourswiv zot.

(ar Edgar) Asiz ou la, venerab Sefziz.

(ar Boufon) Twa aseser, asiz isi. Non, zot non, femel-tazar –

EDGAR

Get lizie movezer laba. Movezer fer ziedou ar ou madam. (li sante)

Besi mo koko, vinn sof mwa, gate.

BOUFON

(li’si sante) Pa kapav vini; so bato koule.

Fam koule loyo, fam koule!

EDGAR

Movezer mofinn ant Pov Tom ar lavwa rosignol. Tripkorde dan vant Tom rod pwason fre. Aret grogne anzlamor. Peyna chawchaw pou twa.

KENT

Sir, repoz ou. Ou paret fatige.

Larg ou lekor lor sa bann kousen la.

LIR

Avan, zot prose. Amenn temwayaz

(ar Edgar) Venerab Sefziz, asiz dan ou plas.

(ar Boufon) Ou, aseser enteg, asiz kot li.

(ar Kent) Ofisie tribinal, ou’si pran ou plas.

EDGAR

Fode pa fane!

Berze, berze aret dormi

To troupo pe manz dan karo;

Servi laflit fer zot vini.

Sino, tansion bel-bel loyo.

Miaw, miaw! Sat nwar lor baz.

LIR

Pourswiv sannla premie. Li’apel Goneril. Li ti koutpie so papa, pov Lerwa Lir.

BOUFON

Madam, eski ou apel Goneril?

LIR

Pa les li koz manti.

BOUFON

Sori madam, mo ti kwar ou enn kes.

LIR

Ala deziem la. So figir traver

Montre bien so santiman kabose.

Anpes li sove! Koripsion partou!

Lazistis foser finn les li sape.

EDGAR

Beni so lespri!

KENT

Mo Segner, kot ou pasians proverbial?

EDGAR

(ar limem) Lasagren chom mwa par lagorz anpes

Mwa zwe rol.

LIR

Mo’nn fini net! Ti toutou zap ar mwa.

EDGAR

Tom pou fann ar zot. Kouse toutou! Kouse!

Kanmem to lagel blan ou nwar,

Kanmem to ledan ena pwazon,

Kanmem sienderas ou roke,

Kanmem long lake, lake koupe,

Tom pou fer twa irle, kriye,

Sot baraz, sove. Katakatakata!

Pov Tom so pos kanze. Chalo, nou’al veye mortier, fennsifer, lafwar, bazar kot kapav plen pos.

LIR

Dir zot disek Regann pou kone ki mikrob fer leker ros. Eh ou la Misie. Ou sipoze dan mo larme. Enn manier abiye sa? Li kapav lamod Persan me bizen sanze.

KENT

Mo bon Segner, sey repoze enpe.

LIR

Shououout! Pa fer tapaz. Ris rido. Wi, koumsamem. Nou va dine gramaten.

BOUFON

Mo va al dormi midi. (Gloster rantre)

GLOSTER

Vinn la mo bon kamwad. Kot Samazeste?

KENT

Li la; pa deranz li. Latet pa bon.

GLOSTER

Mo bon kamwad, sarye li ale vit!

Mo’nn aprann ena enn plan pou touy li.

Ena enn saret pe atann deor;

Met li ladan e pran sime Dover

Kot zot pou gagn konfor ek protexion.

Fer vit. Si tarde so lavi, pou ou,

Pou tou ki ed li pou zwenn dan tase.

Vit pran li, swiv mwa. Swiv bien instrixion.

KENT

Somey rezilta so soufrans intans

Ti kapav soulaz lespri ek lekor

Me la mo bien per gerizon pou dir.

(ar Boufon) Ed mwa sarye li! Ale vinn ar nou!

GLOSTER

Vit! Vit! Pa perdi letan! (Kent, Gloster ek Boufon sarye Lir, sorti)

EDGAR

Ler nou trouv nou ene pe pas mizer,

Soufrans kalme, nou bliye nou douler.

Kan pas kord tousel, kapav fer nou kwar

Ki zis nou pa konn lape ek boner

Me kan divan nou lezot pe soufer

Li bien pli fasil fer fas marenwar.

Soufrans bwar mexinn! Mo zis pe kourbe

Me mo lerwa li, finn net kabose.

Enn viktim zanfan; lot viktim papa!

Tom, fer atansion; to ler pou vini

Kan laverite triyonf lor manti.

La, plis enportan se konfor lerwa.

Aster konn kasiet! (li sorti)

AK 3 SENN 7

KORNWARL, REGANN, GONERIL, EDMON EK SERVITER RANTRE

KORNWARL

(ar Goneril) Vit al zwenn ou mari, Dik Albani, ar sa let la. Larme Franse finn debarke. – Al sers sa tret Gloster la! (detrwa serviter sorti)

REGANN

Met li pandi!

GONERIL

Tir so lizie!

KORNWARL

Non, les li dan mo lame. Edmon, akonpagn mo belser. Li pa bon ou prezan ler tortir ou papa tret koumanse. Konsey Dik Albani, kan ou zwenn li, prepar vit pou lager. Mo pou fer parey. Mo bann emiser pou fer navet ant nou. Orevwar mo ser; orevwar Erl Gloster! (Oswarld rantre) Kot lerwa?

OSWARLD

Erl Gloster finn ed li sove, ale.

Enn trantenn sevalie lwayal ar li

E lezot ki travay ar Erl Gloster

Finn pran li pou amenn li Dover kot

Zot dir for-for ena soutien arme.

KORNWARL

Prepar seval Madam Goneril! (Oswarld sorti)

GONERIL

Orevwar mo bon Segner, orevwar mo ser.

KORNWARL

Orevwar Edmon! (Goneril ek Edmon sorti)

Al sers sa tret la!

Atas li kouma voler, amenn li! (servant sorti)

Mem si pa kapav kondann li amor

San swiv prosedir, nanye pa anpes

Martiriz li. Mem bann ki pa dakor

Pou konpran ‘nou koler’. (bann serviter amenn Gloster)

Ki to dir tret?

REGANN

Vie renar, tret.

KORNWARL

Amar bien so lapo, lezo.

GLOSTER

Kisasa Segner? Zot de pe bliye

Zot dan mo lakaz. Ospitalite!

KORNWARL

Pa finn dir zot atas li. (serviter atas so lame)

REGANN

Vilen tret!

GLOSTER

Ou konn bien madam, mwa mo pa enn tret.

KORNWARL

Amar li ar sez la. To pou kone – (Regann ris so labarb)

GLOSTER

Onom bienseans! Li plis ki barbar

Ris labarb enn vie bonom.

REGANN

Blan ar laz!

Pouri kouma tret!

GLOSTER

Madam leker-ros,

Sak pwal tw’arase pou vinn enn temwen

Kan lazistis zwenn. Zot dan mo lakaz,

Kouma san manier zot kras dan lasiet

Ki’nn donn zot manze. Ki zot lentansion?

KORNWARL

Dir kot let ki Lafrans finn avoy ou.

REGANN

Koz laverite! Pa sey anbet nou.

KORNWARL

Ki konplisite ant ou ek bann tret

Ki fek debarke.

REGANN

Kot ou finn avoy sa lerwa fouka?

GLOSTER

Mo kwar zot pe koz let mo’nn resevwar

Ki enn bon dimoun, pa tret, finn ekrir.

KORNWARL

Fer malen!

REGANN

Me fos!

KORNWARL

Dir nou kot lerwa!

GLOSTER

Dan Dover!

REGANN

Kifer Dover? Ti dir twa…

KORNWARL

Kifer Dover? Reponn nou move tret!

GLOSTER

Dan lizie siklonn! Oblize fer fas!

REGANN

Kifer dan Dover? To pa pou reponn?

GLOSTER

Pou ki mo pa trouv zot grif zanimo

Tir so pov lizie; pou anpes to ser

Plonz ledan vanpir dan lekor sakre.

Kan li trouv soufrans enn pov vie bonom

Dan rafal koltar, lamer demonte

Ti pou anvi mont ver lesiel labrez

Pou tengn so saler; me malerezman

Lapli ti nway tou. Si bebet feros

Ti pe irle kot laport lantouraz,

Ou ti pou dir gardien ouver laport.

Pli pir kriote ena so limit.

Mo sir, enn zour pa enn zour, mo pou trouv

Vanzans aveg pini zanfan engra.

KORNWARL

Trouve? Bliye! Anpes li bouze! Les

Mo fons mo talon da fon so lizie.

GLOSTER

Ed mwa seki kwar li’si pou vinn vie!

Ayo bondie! Pran mo lavi bondie!

REGANN

Lot la pou zalou! Pa les li sape!

KORNWARL

To pa pou trouv Vanzans …

PREMIE SERVITER

Chombo Segner!

Depi mo zanfan, mo’nn travay ar ou

Me zame avan mo finn pli fidel

Ki zordi kan mo pe dir ou ‘chombo’.

REGANN

Kisasa? Lisien!

PREMIE SERVITER

Si ti ena labarb lor ou manton,

Lerla, kikfwa… (Kornwarl tir so lepe) Pa fer sa Segner!

KORNWARL

Ti bachara! (li fons lor li)

PREMIE SERVITER

(li tir so lepe)

Ou pe obliz mwa krwaz lepe ar ou. (li bles Kornwarl)

REGANN

Donn mwa to lepe. Salte chouchoundarr!

Ala pou twa! (Li pik li par deryer)

PREMIE SERVITER

Mo pe mor Segner. Ou enn lizie bon.

Mo priye ou trouv Vanzans … Adie! (li mor)

KORNWARL

Non, li pa pou trouve! Deor lerim! (li tir so deziem lizie)

Ar ki to pou trouve aster? Koze!

GLOSTER

Nwar, nwar, nwar! Partou nwar! Kot twa Edmon?

Vanz mwa Edmon; vanz maler to papa!

REGANN

Dan vid vilen tret! Edmon mars ar nou;

Li finn dir nou tou. To tousel aster.

GLOSTER

Ayo mo mama! Edgar inosan!

Bondie pardonn mwa! Beni mo Edgar!

REGANN

Zet li andeor! Les li renifle

Lapousier Dover. (enn serviter sorti ar Gloster)

Segner, ou pa bien?

KORNWARL

Sa koson la finn bles mwa mo Regann.

Debaras kadav! Enn move moman!

Ed mwa! Mo pe segne. (Kornwarl sorti ede par Regann)

DEZIEM SERVITER

Si sa boug la prospere, savedir

Drwatir finn mor.

TRWAZIEM SERVITER

Si so fam viv lontan

E finalman mor lamor natirel,

Lerla tou bann fam pou vinn mons.

DEZIEM SERVITER

Nou’al ed Erl Gloster. Fer malad mantal

Amenn li partou. Fasil zot rantre

Kot lezot pa kapav.

TRWAZIEM SERVITER

Twa al touzour!

Mo’al rod kataplas pou pans so blesir. (Zot sorti par lot laport)

AK 4 SENN 1

EDGAR RANTRE

EDGAR

Meyer kan kone ki dimoun panse

Ki kwar zot sourir ki kasiet venen.

Kan ou anba net pa pou tom pli ba;

Okontrer kapav koumans espere

Enn dime meyer. Sourir apre pir.

Ar mo de lebra les mo anvlop twa

Ler san form, lekor ou propriyete.

To finn bien say-say mwa, fou mwa anba.

Akoz sa matlo, mo lib pou dir twa:

Nou kit. Personn pa dwa personn nanye.

(Gloster rantre ede par enn vie bonom)

Kikenn pe vini. Mo papa! Ayo!

Ki’nn ariv so lizie? Bondie, bondie!

San soufrans dan vie, nou ti pou refiz

Vieyes ek lamor.

VIE BONOM

Segner, mo granper,

Mo papa apre, enn deryer lot, nou

Tou nou finn travay meteye kot ou

Lane ale, lane vini.

GLOSTER

Ale, bon dimoun; isi danzere.

Ou pe sey, matlo, konsol mwa dan vid.

Ou lavi menase.

VIE BONOM

Ou pa trouv kler!

GLOSTER

Mo nepli bizen lizie pou trouv kler.

Kan lizie ti bon, pa ti trouv nanye!

Kan tou pe mars bien nou lizie bouse;

Ler organn anpann, nou realize.

Pardonn mwa Edgar! Mo lakoler bet

Ti rod tir so manze dan to martir.

Si mo kapav viv ziska mo ser twa

Dan mo lebra, mo pa pou plengn lizie.

VIE BONOM

Kisannla ki la?

EDGAR

(ar limem)

Mo ti kwar ki yer ti fini tous fon;

Lergete zordi li pli pir ki yer.

VIE BONOM

Pov Tom pagla sa!

EDGAR

(ar limem)

E dime sirman pou ankor pli pir.

Pli pir ki tou pe veye pli divan.

VIE BONOM

E twa laba, kot to pe ale?

GLOSTER

Enn mandian sa?

VIE BONOM

Pagla ek mandian!

GLOSTER

Bizen anvi viv pou rod enn ti-kas.

Yerswar mo ti zwenn enn dimoun koumsa

Ki fer nou rapel nou pa vo nanye.

Pa kone kifer mo ti pans Edgar

Malgre ki lerla mo ti air li.

Aprann pa fini. Bondie zwe ar nou

Kouma bann zanfan zwe ar zot zouzou,

Kas-kas nou bout par bout pou zot plezir.

EDGAR

So latet fatige! Pa korek sa,

Zwe fouka kan lezot dan vre soufrans.

Pa fer sa! (koz for) Bondie beni ou patron!

GLOSTER

Pa dimoun touni la sa?

VIE BONOM

Wi, Segner.

GLOSTER

Rann mwa enn servis. Al rod enpe lenz,

Sey vinn rezwenn nou lor sime Dover.

Enn dernie servis! Mo pou dimann li

Gid mwa ver Dover.

VIE BONOM

So latet pa bon.

GLOSTER

Kan tou mars traver, pagla gid aveg.

Fer seki mo dir, plito fer dapre

Seki leker dir. Fer vit! Pa tarde!

VIE BONOM

Mo pou donn li seki pli bon, ariv

Seki ariv mwa. (li sorti)

GLOSTER

Eh zanfan touni!

EDGAR

Pov Tom pe gagn fre! (ar limem) Difisil zwe rol!

GLOSTER

Vinn la mo garson!

EDGAR

(ar limem) Pourtan oblize! (koz for) Ou lizie Segner!

Disan pe koule!

GLOSTER

To konn sime pou al Dover?

EDGAR

Sime? Sime ek baryer. Sime kales, sime seval, sime pieton, partou kot movezer mofinn finn krak lalign Pov Tom. Bondie protez ou kont lespri malefik! Senk movezer finn akapar Pov Tom anmemtan: ena Bavant, lespri vis; ena Choupchap, prens gounga; Lameketren, lespri koken; Trangler ki kontan disan; Lageltraver ki pas letan fer grimas dan laglas. Lesiel beni ou, Patron!

GLOSTER

Twa ki lesiel finn modi, pran mo sak;

Les mo maler vinn lasours to boner;

Les bann malere konsol malere.

E twa gro lizie ki kontan tap plen,

Leker ros aveg, tansion pinision!

Anou donn enpe bann ki pa ena.

To konn Dover?

EDGAR

Wi, patron!

GLOSTER

Ena enn falez ki ot ek kourbe

E depi lao ar lizie kapon

Li get lamer profon kot so lipie.

Amenn mwa dan bor; pou remersie twa

Ena zoli kado. To pou lib net!

Mo pa pou bizen gid.

EDGAR

Trap mo lame;

Pov Tom pou gid ou. (zot sorti)

AK 4 SENN 2

GONERIL EK EDMON RANTRE

GONERIL

Bienveni Segner! Drol Dik Albani

Pa finn vinn zwenn nou. (Oswarld rantre) Kot Misie ete?

OSWARLD

Li andan Madam! Me li extra drol.

Ler mo anons li ennmi pe fonse,

Li fer enn sourir. Ler mo enform li

Ou pe retourne, li dir:’Ki lagign!’

Ler mo rakont li traizon Gloster

E senserite so garson Edmon,

Li zour mwa for, apel mwa bachara

Pa konn diferans ant lanver, landrwat.

Madam, li paret kontan katastrof;

Deteste bonte.

GONERIL

(ar Edmon)

Meyer ou pa swiv!

Li enpe fifi, per pou dibout red.

Li ignor ensilt pou evit reponn.

Seki finn pase ant nou de leker,

Samem lavenir. Edmon retourn kot

Mo bofrer Kornwarl; ed li mobiliz

So lafors e organiz so larme.

Mwa mo pou bizen sanz rol ar mo zom:

Mwa mo pran lepe, li li trap balye.

Oswarld, enn dimoun konfians, ant nou de

Pou ale-vini. Avan tro lontan,

Si ou konn okip ou prop lentere,

Ou pou gagn lord ar enn metress. Met sa! (donn li enn souvenir)

Shouout! Bes ou latet! Sa badou la

Pou fer ou nam dibout frengan dan ler,

Penetre profonder panse! Salam!

EDMON

Fidel, ale-vini, ziska dan bout.

GONERIL

Mo prop Erl Gloster! (Edmon sorti)

Sa zom! Ena zom ek zom! Zom? Zomlet!

Enn zomlet bar plas lor mo bon lili.

Gloster, mo bon zom. Samem fam ole.

OSWARLD

Madam, misie pe vini.

(li sorti) (Albani rantre)

GONERIL

Enn lisien vo plis. Li vo enn sifle.

ALBANI

Ou pa mem vo lapousier ki divan

Soufle brit lor ou san okenn respe.

Me ou danzere parski ou rezet

Lasours ou lavi, ou prop lorizinn.

Ou move parski ou’nn koup relasion

Ar ou prop disan – enn brans separe

Ar pie, li sek; li zis bon pou brile.

GONERIL

Pa ler pou sermon! Sitiasion grav!

ALBANI

Pou bann leker sal, bonte vinn salte;

Malang kontan malang. Ki zot finn fer?

Zanfan zot? Ousa tigres? Pa onte?

Enn vie papa, bon ki tou respekte,

Ki bebet feros refiz fer dimal,

Zot, ki zot finn fer? Zot finn tortir li,

Barbar san pider, ziska li vinn fou.

Eski mo bofrer finn les zot fer sa?

Li, enn imen, enn prens, enn eritie

Ki finn gagn otan ar enn dimoun bon.

Si lesiel tarde pou avoy vanzans

Pou pini ofans kont valer moral,

Pa kone ki pou’arive –

Dimoun pou touy dimoun kouma bebet

Mons dan fon lamer.

GONERIL

Aret fer fifi!

Ou lazou zis bon pou ramas kalot;

Ou latet atir violans ek ensilt;

Ou kourbe olie dres latet, lager.

Kan ou pou konpran ki zis enbesil

Sagren pinision ki vinn avan krim?

Larme ennmi finn fini debarke!

Kot ou larme? Solda ek kapitenn?

Larme ennmi pe avanse e ou

Ou bouz fix, plore ‘Kifer zot fer sa?’

ALBANI

Get to fas viper! Grimas movezer

Pli vilen kan li deform figir fam.

GONERIL

Pov, pov bachara!

ALBANI

Diables degize

An fam! Remersie lesiel mo pa les

Mo ensten gid e kontrol mo axion!

Mo ti pou deklok to lezo, desir

To laser. Pa bizen sa pou kone

Lekor fam kasiet lespri enn diables.

GONERIL

Sa enn zom sa! Zaza, zape, zaza. (enn mesaze rantre)

ALBANI

Wi, ki ena?

MESAZE

Ayo mo Segner, Dik Kornwarl finn mor.

So serviter finn bles li ler li rod

Tir lot lizie Gloster.

ALBANI

Lizie Gloster?

MESAZE

Enn serviter devoue pa kapav

Tini, sey anpes li, tir so lepe;

Lerla Dik Kornwarl, sap lor kal, fons drwat

Lor serviter la, pik li e touy li

Me pandan koba, Dik ti resevwar

Enn blesir fatal. Lamor ti swiv li.

ALBANI

Tousa montre nou ki ou dan lesiel

Kontinie vey nou e fer nou peye

Pou tou nou bann krim isi lor later.

Ayo pov Gloster! So deziem lizie?

MESAZE

Toulede Segner. Dises Goneril,

Ou ser pe dimann enn repons rapid

Pou sa let la.

GONERIL

(ar limem)

Pa move sa niouz la!

Me ena problem. Aster ki mo ser

Finn vinn vev, li lib. Mo Edmon ar li.

Mo lekor rod li me mo mari la.

Mo pou kas lasenn. Me kan mo get bien

Niouz la pa amer. – (koz for) Mo okip let la. (li sorti)

ALBANI

Kot Edmon ti’ete ler sa arive?

MESAZE

Li ti pe akonpagn Madam isi.

ALBANI

Mo pa finn trouv li.

MESAZE

Li finn retourne.

Mo’nn krwaz li.

ALBANI

Li konn detres so papa?

MESAZE

Li bien okouran. Li’nn tray so papa;

Kit lakaz, ale, les bannla net lib

Pou tortir Gloster.

ALBANI

Mo bon Erl Gloster,

Mersi to finn ed lerwa andetres;

Mo promet twa, mo pou vanz to lizie.

Vinn ar mwa, ami! Donn mwa tou detay. (zot sorti)

AK 4 SENN 3

KENT EK ENN NOB RANTRE

KENT

Kifer lerwa Lafrans souden finn retourn an Frans?

NOB

Ti ena enn problem li ti kit deryer. Pandan so absans, li santi ki kapav ki problem la anpire. Akoz sa li finn prefer al okip zafer la personelman.

KENT

Kisannla ansarz pandan so absans?

NOB

Maresal Lafrans, Misie La Far.

KENT

Eski Larenn Lafrans ti afekte par bann let ki ou ti donn li?

NOB

Wi, Sir. Li ti lir zot dan mo prezans.

Tanzantan enn larm roul lor so lazou.

Li larenn sagren ki sey lerwa li.

KENT

Li ti tris alor.

NOB

Pa tris tapaz me sagren souriyan;

Lapli, soley anmemtan; sourir tris;

Enn lazwa leze lor lalev pa konn

Tristes dan lizie ki koul kouma perl.

Rar zwenn silans tris ki an ekilib

Ar serenite.

KENT

Li ti poz kestion?

NOB

Anverite parfwa li ti soupir

Nom so papa ki sorti koumadir

Enn pwa ki pe pez for lor so leker;

Parfwa plore: ‘Ayo, mo ser, kifer

Zot fer sa? Kent kot ou? Aswar? Siklonn?

Pitie, pitie, kot twa?’. Li bes lizie,

Ferm so lizie pou anpes debordman.

Abba! Dilo beni aroz soufrans.

Lerla li al dan so lasam, tousel.

KENT

Desten sa! Nou zetwal gouvern lavi!

Sinon kouma explike mem paran

Donn nesans zanfan otan diferan.

Ou finn koz ar li depi sa?

NOB

Non, Sir!

KENT

Ti avan depar lerwa?

NOB

Non, apre!

KENT

Ou kone Lerwa Lir li dan Dover?

Parfwa kan li lisid, li konpran tou

Me li refize pou zwenn Kordelia.

NOB

Kifer sa?

KENT

Parski li onte manier

Li li finn tret li. San benedixion

Li finn avoy li lot kote dilo;

Fann so dibien ar de ser leker-ros.

Erer manz so krann; onte minn so nam;

Li pa’nkor kone kouma pou fer fas.

NOB

Pov, pov bonom!

KENT

Ou konn kixoz lor larme Albani

Ek larme Kornwarl?

NOB

Zot pe mars ver nou.

KENT

Les mo amenn ou kot nou Lerwa Lir

E les ou ar li pou ou konsol li.

Kan so ler vini mo pou revel ou

Mo idantite. Vinn ar mwa Misie. (zot sorti)

AK 4 SENN 4

ENN LARME RANTRE KI AKONPAGN KORDELIA EK ENN DOKTER

KORDELIA

Limem sa! Fekla kikenn finn trouv li

Latet savire, pe sante for-for,

Kouronn pikan loulou lor so latet,

Male lastron, fler sovaz dan likou,

Girland movezerb otour so leren.

(ar solda) Avoy san solda rod dan karo kann

E dan karo may, dan karo dite;

Fouy sak pous teren ziska zot trouv li,

Lerla amenn li divan mo lizie. (bann solda sorti)

(ar dokter) Servi ou siyans, Dokter, pou geri

So latet tromatize par soufrans.

Pran tou mo fortinn si ou fer li bien.

DOKTER

Li posib madam!

Pou li geri li bizen repoze.

Ena mexinn pou fer li gagn somey

Ki ferm lizie traka.

KORDELIA

Sekre beni,

Gerizon ki dan vant mama later,

Les mo larm nouri ou, fer ou pouse.

Ed mo pov papa; alez so detres!

Vit, vit al trouv li, tansion so laraz

San kontrol detrir soubasman lavi. (enn mesaze rantre)

MESAZE

Move nouvel, madam. Larme ennmi

Pe fons drwat lor nou.

KORDELIA

Nou ti expek sa

E nou bann solda pare pou fer fas.

Papa, nou isi zis pou sekour ou.

Lapriyer ek larm finn fors mo mari,

Gran Lerwa Franse, pran mwa an pitie.

Nou peyna anbision teritoryal;

Zis lamour sakre pou enn vie papa

Fer nou vinn isi. Kot twa mo papa? (zot sorti)

AK 4 SENN 5

REGANN EK OSWARLD RANTRE

REGANN

Larme Albani pare?

OSWARLD

Wi madam.

REGANN

Mo bofrer alatet?

OSWARLD

Pa ti fasil!

Madam ou ser, li enn meyer solda.

REGANN

Lord Edmon ti koz ar Dik Albani?

OSWARLD

Non madam.

REGANN

Kifer mo ser finn ekrir Erl Gloster?

OSWARLD

Pa kone madam.

REGANN

Mo’nn bliye! Finn donn li enn mision grav.

Koriz erer. Ler ti tir so lizie,

Ti bizen tir so lavi anmemtan.

La, kot li pase, li gagn senpati;

Nou lakot bese. Edmon so travay,

Mo kwar, tengn lavi vie Gloster dan nwar –

Sirtou konn lafors ennmi.

OSWARLD

Les mo swivre li pou donn li so let.

REGANN

Dime gramaten nou larme anmars;

Vinn ar nou, Oswarld. Larout danzere.

OSWARLD

Pa kapav madam. Enstrixion formel!

REGANN

Kifer ekrir li? Parol pa ase?

Mo soupsone – anfen – pa kone –

Pou’ena rekonpans – si koumadir ou –

Les mo ouver li.

OSWARLD

Preferab lamor!

REGANN

Nou kone mo ser kontan enn lot zom,

Pa so mari. Mo’nn may li fer ziedou

Ar Edmon, fer enn ta zes pou lak li.

Ou so konfianser, pa vre?

OSWARLD

Mwa madam?

REGANN

Pa mal konpran mwa. Ou so konseye.

Donn li bon konsey: Dir li mo enn vev.

Mo’nn koz ar Edmon; nou’nn diskit maryaz;

Mo’nn ofer mo lame; li’nn axepte.

Mo ser bien kone so mari vivan.

Ou konpran boukou, pa bizen detay.

Kan ou zwenn Edmon, donn li sa

E kan ou zwenn mo ser fer li konpran

Kot so devwar ete. Salam! Bonnrout!

Si par sans ou krwaz sa vie tret aveg

Pa bliye ena enn bon rekonpans

Pou seki konn tengn so lavi dan nwar.

OSWARLD

Si mo zwenn li, madam fasil kone

Kot mo lwayote.

REGANN

Lesiel ekler ou! (zot sorti)

AK 4 SENN 6

GLOSTER EK EDGAR, ABIYE KOUMA ENN PEIZAN, RANTRE

GLOSTER

Some falez la, eski li bien lwen?

EDGAR

Nou pe mont li la; samem nou rente.

GLOSTER

Paret teren plat!

EDGAR

Lapis la anpik.

Eh! Ou pa tann lamer?

GLOSTER

Ditou! Kotsa?

EDGAR

Drol! Douler lizie afekte zorey.

GLOSTER

Dwatet samem sa! To kone piti,

Koumadir to lavwa ‘si finn sanze;

To manier koze enn lot. Li pli prop.

EDGAR

Erer gran dimoun; zis lenz ki lor mwa

Ki finn sanze.

GLOSTER

To manier koze nob.

EDGAR

Nou finn arive. Dibout anplas Sir!

Ler mo get anba, mo latet vire.

Payanke anba ant nou ek lamer

Paret pa pli gro ki enn mous dimiel;

Lor vant falez la ena enn dimoun

Ki depi isi paret pa pli gro

Ki so prop latet. Peser lor laplaz,

Zot paret koumadir lera miske;

Gran bato lapes ankre dan labe

Vadire ti pirog, lakok pistas;

Ti kano deryer preske envizib;

Tapaz vag lor gale li telman lwen

Ki isi pa tann li. Bizen aret

Gete, sinon mo perdi lekilib,

Tom piktet dan vid.

GLOSTER

Met mwa dan ou plas.

EDGAR

Donn mwa ou lame. La, ou dan bor net.

Pli tipti fopa extra danzere.

GLOSTER

Larg mo lame. Matlo, pran sa sak la.

Ena enn bizou ladan ki presie

E mo sir, pou permet twa viv dan bien.

Kile! Nou separe isi. Salam!

Mo’le tann twa ale.

EDGAR

Adie Segner!

GLOSTER

Adie, mo garson!

EDGAR

(ar limem)    Dir ki mo pe zwe

Ar so detres pou finalman ed li.

GLOSTER

(azenou) A bondie pwisan lao dan lesiel,

Mo abandonn tou; san okenn egrer

Mo anil lapenn ki pe trangle mwa.

Si li ti posib tini mo fardo

San ofans ditou vilonte divinn,

Mo ti pou les vie lames pi brile

Ziska dernie bout. Si Edgar vivan,

Beni li bondie. Mo pe’ale zennom!

Adie mo matlo!

EDGAR

(ar limem)

Mo pa la papa! (Gloster zet so lekor)

Kouma lamor kapav koken lavi

Kan lavi envit lamor vinn koken.

Si li ti ete kot li kwar li ti

Ete, pa ti pou res nanye. (li koz for) – Vivan?

Ousa mor? – Misie! Ayo mo patron!

Ou tann mwa? Koze! Mo sir li’nn kaykoun.

Non, li pe bouze! Sir, kisannla ou?

GLOSTER

Sort la! Les mo mor anpe!

EDGAR

Si ou ti enn plim, enn fey, enn petal,

Ler ou desann piktet plis ki enn mil,

Ou ti pou kraze kouma enn dizef.

Me ou, ou vivan; ou ena lekor,

Ou pa pe segne, ou koze, ou bien.

Dis kolonn enn lor lot pa pou ase

Pou mizir distans ou finn tom piktet.

Enn mirak sa! Dir kixoz! Extra sa!

GLOSTER

Mo finn tonbe ousa non?

EDGAR

Gete oumem! Some sitan lwen

Ki nou pa tann, ni trouv zwazo lao.

Gete oumem, si ou pa’le kwar mwa.

GLOSTER

Mo pa trouv kler!

Mo modi net, mem lamor pa’le mwa.

Zarm final kont tirani nepli bon.

EDGAR

Don mwa ou lame. Hop! Ou pe dibout?

Drol sa! Ou lipie korek? Ou dibout!

GLOSTER

Malerezman wi!

EDGAR

Pa normal tousa.

Dir mwa misie, lor latet falez la

Ki sa zafer ki ti dibout kot ou.

GLOSTER

Enn pov-pov mandian malere.

EDGAR

Anbon!

Me depi isi, koumadir enn mons.

Mons ar de lizie pli gro ki plenn linn;

Plis ki mil nene; korn vire-tourne

Kouma vag siklonn. Satan pa manti!

Papa, ou’nn sap lwen. Zis bann bondie prop

Ki par zot mirak fer nou priye zot

Finn kapav sov ou.

GLOSTER

Mo rapel aster.

Apartir zordi mo pou tini kou

Ziska ki adversite rasazie,

Kriye ‘ase mama, ase, mo’nn plen’.

Mons ki ti ar mwa ti kontan kriye

‘Movezer mofinn, movezer mofinn’

E ti amenn mwa dan bor presipis.

EDGAR

Pans panse prop,reziste tantasion.

(Lir rantre. Li kouver ar fler sovaz)

Kisannla sa? Latet ki pa malad

Zame pou axepte kostim fleri.

LIR

Zot pa kapav anpes mwa fabrik lamone. Mwa ki lerwa.

EDGAR

Spektak fann leker!

LIR

Pa kapav fer fos lerwa. Pran to fiz zennom. Solda sa ousa epouvantay? Ris ark la net. Get laba, lera miske. Pa traka, enn ti bout fromaz ase. Mo chalenj zot, mem zean. Larg fles. Zoli koze. Drwat lor target.  Whouff! Donn parswerd.

EDGAR

Pakpanndol.

LIR

Oke.

GLOSTER

Mo konn sa lavwa la. (li tom lor so zenou)

LIR

Get Goneril ar labarb blan. Zot ti flat mwa, dir mwa ki mo labarb blan ti pouse avan labarb nwar. Zot ti dir ‘wi’ osa ‘non’ zis pou fer mwa plezir. ‘Wi’ ek ‘non’ kapav trik lespri. Ler lapli tranp mwa, ler divan fer mwa tranble, ler loraz refiz ekout mo lord, lerla mo’nn konpran zot marday. Zot koz gonaz. Zot ti fer mwa kwar momem ti tou me anverite lakranp-toutou fer mwa trouv zekler.

GLOSTER

Mo rapel bien kontour sa lavwa la.

Pa Lerwa Lir sa?

LIR

Sak pwal enn lerwa.

Kan mo ankoler tou dimoun tranble.

Mo grasie sa povjab la. Ki so fot?

Adilter?

Penndemor pou adilter? Erer!

Get ki zwazo fer. Get mous. Fongoyo.

Legaliz adilter. Get batar Gloster,

Li finn ed so papa. Par kont

Mo de tifi lezitim, zot finn martiriz zot pov vie papa.

Viv malis! Mo bizen solda.

Get madam met dan zar laba.

So zes fer ou kwar li ena zis glason dan bavant;

Sex fer li gagn maloker;

Plezir fer li gagn degou –

Lergete fam visie, nenfomann anmank

Pa large ar otan lapeti.

Depi latet ziska leren zot kouma fam;

Anba, dife ziman sovaz.

Anba, dife lanfer.

Lanfer, marenwar, pit pet laflam, – brile, klose, santi pi, destrixion. Gagn vomi. Misie apotiker donn enn parfen pou adousi mo lespri. Mo ena plen-plen pitay. (li donn Gloster petal fler)

GLOSTER

Les mo anbras ou lame.

LIR

Les mo souy li avan. Li santi lamor.

GLOSTER

O sedev anrwinn! Leres kreasion

Pou swiv mem sime. Ou konn mwa Segner?

LIR

Mo rapel to lizie bien. To tourdey lizie ferme? Fer to fraka Kipid me mwa peyna sime mo tom amoure. Lir mo chalenj for e obzerv bien ortograf.

GLOSTER

Si sak let ti enn soley mwa mo pa

Ti pou trouv nanye.

EDGAR

(ar limem) Si rakont mwa sa mo pou dir fixion.

Leker kase ar sa.

LIR

Lir!

GLOSTER

Ar lapo lizie?

LIR

Enn bon pwen. Lakaz lizie vid, portmone vid. To lizie dan douk, to portmone dan touk me to trouv deroulman lavi.

GLOSTER

Tous-touse pou gete.

LIR

Latet pa bon! Pa bizen lizie pou trouve. Get ar zorey. Ti poson may dan file lazistis. Mirmir dan zorey. Kot ziz, kot voler? Kas-kas nikola dan ki labarb! Get kouma lisien zap ar pov mizerab.

GLOSTER

Wi, Segner!

LIR

Lisien fer mandian boure! Samem apel otorite: roke lor fotey pouvwar merit respe.

Eta move gablou, chombo laba!

Kifer to bat sa fam la? Parye to

Gagn for anvi fer vis gratis ar li.

Marsan lamone kondann ti voler.

Vie lenz kas-kase montre tou pese;

Lenz lix ek manto fourir kasiet tou.

Pese plake-or li telma for ki

Zarm lazistis zot kabose, kase;

Met lenz desire lor li, ti pikan

Ase pou pers li. Personn pa koupab!

Mwa ki dir! (li ditribie petal fler) Mo ena pouvwar fer sa;

Pouvwar ferm labous. Met linet misie!

Lerla kouma politisien malang

Fer vadire – li la seki pa la.

Fouf! Fatigan tousa. Kikenn tir mo bot. Rise piti, rise!

EDGAR

Analiz kler ek gonaz melanze!

Rezonnman fouka!

LIR

To’le plor mo maler? Pran mo lizie!

Me mo konn twa bien! To Erl Gloster twa!

Pa perdi kouraz; nou tou kan nou ne

Nou plore; kouma nou sorti dan vant

Nou kriye, plore. Bien bizen dir twa.

Ekout bien! (li tir kouronn fler lor latet)

GLOSTER

Ki pese nou’nn fer?

LIR

Ler nou ne nou plore parski li vre

Nou rant dan sirk fouka – Zoli sapo!

Eh! Mo’nn gagn enn lide. Met sapo fet

Dan lapat seval. Aret fer tapaz.

Ler mo zwenn mo zann, chak, chak, chak, chak, chak!

(li tir tou so fler, zet zot, pil lor zot. Enn nob akonpagne par de serviter rantre. Gloster ek Edgar bat karte)

NOB

Ala li la! Trap li! Sir, ou tifi …

LIR

Ayaya, may dan lak! Boul devire!

Timama lao, timama anba.

Dousman! Ranson oke! Amenn dokter.

Servo anmorso.

NOB

Tou seki ou’le.

LIR

San laswit, tousel?

Nenport ki zom fonn kan servi lizie

Pou aroz zarden kan liver rantre.

Mo pou mor anbien, kouma enn doula.

Sante, amize. Mo enn lerwa mwa!

Zot kone sa? Non?

NOB

Bien sir, mazeste.

Donn lord, nou pou obeir.

LIR

Zoli koze! Si zot’le may mwa bizen galoupe. Kouk galoupe, rayt!. Kououk! (li galoupe sorti, bann serviter swiv li)

NOB

Nenport ki dimoun ki soufer koumsa

Atir senpati. Kan enn lerwa sa,

Pir ki sa peyna. – Ou’ena enn tifi

Ki kapav efas gran maledixion

Ki lot de la finn zete lor nou tou.

EDGAR

(li avans divan) Mo bon Onorab Misie!

NOB

Pa perdi latan. Ki ou’le?

EDGAR

Eski ou’nn tann dir finn deklar lager?

NOB

Tou dimoun kone. Servi ou zorey,

Ou pou tann tapaz lager.

EDGAR

Dapre ou

Kan larme advers pou ariv isi?

NOB

Zot pe avans vit. Nenport ki moman

Zot pou la.

EDGAR

Mersi pou lenformasion.

NOB

Mem Larenn Lafrans finn vinn isi pou

Rezon spesial, so larme pa la.

EDGAR

Mersi. (nob la sorti)

GLOSTER

(sorti dan plas kasiet)

Bondie dou dan lesiel pran mo lavi.

Pa les dezespwar retant mwa ankor

Pou pran mo lavi dan mo prop lame.

EDGAR

Zoli parol ‘Pa?

GLOSTER

Ou kisannla ou?

EDGAR

Enn pov dimoun ki axepte malsans,

Ki finn konn lapenn, ki finn trouv lapenn

E konpran pitie. Donn mwa ou lame;

Nou al enn plas kot kapav repoze.

GLOSTER

Mersi mo garson. Lesiel beni ou,

E fer ou lavi vinn bien profitab. (Oswarld rantre)

OSWARLD

Lasans mars ar mwa! Enn latet wannted!

Latet kaylous, to pou fer mwa vinn ris.

Malere vie tret, dir to lapriyer;

Prepar twa pou al dan lanfer, bonom.

GLOSTER

Rann mwa enn servis, fer enn louvraz prop. (Edgar vinn separ zot)

OSWARLD

Kifer to fer sa? To fami ar li?

Li wannted par lalwa. Tansion chokra,

So maler vinn to maler ‘si. Larg li!

EDGAR

Lage, mo pa lage, garan mouse. Rrod lot kazion!

OSWARLD

Large sovaz, sinon to mor!

EDGAR

Garan mouse, mase-mase e les ti doumoun pase-pase. Si zoli koye ti touye, longer lasemenn mi ti feni mor. Tchombo babou! Pa koshte! To koshte nou teshte joutchi. Mo pawol shenp!

OSWARLD

Sorti la, fimie!

EDGAR

Mo deshinn lor to figour. Barre-barre sa babou! (zot lager)

OSWARLD

Verminn to finn touy mwa. Pran sa sak la.

Si to’le prospere, met mwa dan tom;

Livre de let ki to pou trouv lor mwa

Ar Edmon, Erl Gloster dan kan Angle.

Lamor, kifer to’nn prese pou pran mwa? (li mor)

EDGAR

Mo konn twa bien. Enn serviter lwayal

Ar lemal; ki nouri vis so patronn

Sitan bien ki Satan zalou.

GLOSTER

Li’nn mor?

EDGAR

Asiz la, ‘Pa, rilax. –

Les nou fouy so pos. Bann let la kapav

Bien ed mwa. Li’nn mor. Me mo bien sagren

Mwa ki finn bizen ekzekit li. Bon!

Nou get sa let la. Pardon Sir Sele.

Bon manier pa get mwa lizie traver!

Pou konn sekre nou ennmi, nou ouver

Zot leker san regre. Let pli fasil. (li lir let la)

Rapel serman partaze.Ou pou ena boukou lokazion pou tengn so bobes. Si ou ena volonte, pou ena bon moman e bon landrwa pou fer louvraz la. Si li retourne vivan, dan laglwar, mwa mo fini net. Mo pou so prizonie e so lili mo prizon. Delivre mwa depi saler degoutan so lili e fer plas pou mo rekonpans ou zefor.

Ou – fam, mo ti’a prefer – serviter devoue (amoure),

Goneril.

Pappao! Sa kalite vis la! Fouf!

Enn konplo pou touy so mari, pourtan

Bon dimoun e ranplas li par mo frer.

Isi dan disab mo pou anter twa –

Lekor pese dan tom pa finn beni –

Kan so ler vini mo va enform Dik

Lor konplo enfek, prepare dan nwar;

Kouma mo’nn kone …

GLOSTER

Lerwa malad net e get povdemwa.

Mo parfetman konsian mo gran lapenn.

Ti pou meyer si mo ‘si mo ti fou.

Mo ti pou bliye traka ek soufrans;

Limazinasion nway tou konesans. (tann tanbour lager)

EDGAR

Donn mwa ou lame. Lager pe koste!

Tann tanbour lager! Vinn ar mwa papa.

Mo’ena enn kamwad ki pou okip ou. (zot sorti)

AK 4 SENN 7

KORDELIA, KENT EK DOKTER RANTRE

KORDELIA

Mo bon Kent, komie letan bizen viv;

Komie zefor bizen fer pou ariv

Oter to zepol? Pou seye dan vid.

KENT

Ou rekonesans, finn fini pey det.

Dir lor mwa zis laverite. Pa plis,

Pa mwens.

KORDELIA

Pa finn ler pou ou sanz ou lenz?

Tir sa lenz mizer ki fer nou rapel

Peryod gran soufrans.

KENT

Eskiz mwa, madam, ler pa’nkor vini

Pou mo kas lakle. Rann mwa enn servis

Kasiet mo sekre ziska …

KORDELIA

Korek sa!

(ar dokter) Ki nouvel lerwa?

DOKTER

Somey bien profon.

KODELIA

Bondie lao dan lesiel

Geri gran sok dan so latet blese.

Akord bann difil pou ki enstriman

Mantal viktim zanfan kriel regagn

Armoni.

DOKTER

Mazeste finn ariv ler

Pou lev lerwa. Li finn ase dormi.

KORDELIA

Fer seki ou kwar neseser, Dokter.

Eski li prezantab?

DOKTER

Wi, madam! Nou finn profit so somey

Pou sanz so lenz.

(Enn nob rantre; li pe gid bann serviter ki pe sarye Lir lor enn sez. Tou dimoun tom lor zot zenou)

NOB

Ou bizen la, madam, ler nou lev li;

Pa per, li pou kalm.

KORDELIA

Pa traka pou mwa. (lamizik andeor lasenn)

DOKTER

Vinn pli pre. Zwe lamizik la pli for!

KORDELIA

(azenou kot sez Lir; anbras lame so papa)

Mo bon, bon papa, fer ki gerizon

Met tou so mexinn lor mo de lalev;

Fer ki mo badou efas destrixion

Ki mo de ser finn pil lor ou latet.

KENT

Prenses leker lor!

KORDELIA

Mem enn etranze

Ar labarb blan ti pou atir pitie.

Enn figir koumsa zot larg dan siklonn?

Servi latet seve blan pou atir

Zekler, loraz ki zigzag ar laraz?

Larg dan dife enn frel bonom setif?

Lisien mo ennmi, mem si li’nn mord mwa,

Ti pou pas lanwit andan mo lakaz.

E twa, mo papa, ti bizen kasiet

Dan kabann ar koson ek sanzabri;

Dormi lor lapay mouye ek mwazi.

Mirak, to’ankor vivan. Li pe leve.

Koz ar li Dokter!

DOKTER

Meyer ou fer sa.

KORDELIA

Ki nouvel Segner! Sava Mazeste!

LIR

Ou pe pini mwa, tir mwa dan mo tom.

Twa to’enn nam beni; mwa mo amare

Lor larou dife e larm ki koule

Pe klos mo lapo kouma diplon fonn.

KORDELIA

Ou pe rapel mwa?

LIR

Ou enn nam mo kone. Kan ou ti mor?

KORDELIA

Li ankor dan vag.

DOKTER

Pa’nkor bien leve. Nou les li trankil.

LIR

Kot mo finn ale? La, kot mo ete?

Lalimier lizour? Mo pa pe konpran.

Enn lot dan mo plas ti pou trangle mwa

Ar pitie. Mo pa kone ki pou dir.

Mo lame sa? Mo pens li mo gete.

Kisannla pou dir mwa ki mo ete?

KORDELIA

Get mwa bien Segner. Poz ou lame la,

Beni ou tifi. (Lir tom lor so zenou)

Non, non, non Segner, pa azenou, ou!

LIR

Pa sikann mwa; mo enn vie, vie pagla!

Plis ki katroven banane, pa mwens

E mo axepte mo latet pa bon.

Mo kwar mo konn ou; mo konn li osi;

Me mo pa sir; parski mo pa kone

Kot mo ete vremem; mo pa rapel

Lenz ki lor mwa; kot mo ti pas lanwit.

Pa riy mwa zanfan parski mo latet

Pa bon pe dir mwa ki sa madam la

Mo tifi Kordelia sa.

KORDELIA

(li pe plore)   Wi, papa.

LIR

Larm imid sa? Wi! Pa plore bebe!

Donn mwa pwazon, fi; mo bwar san tike.

Mo pou konpran si ou pa kontan mwa;

Ou de ser finn maltret mwa san rezon.

Ou, ou ena rezon.

KORDELIA

Okenn rezon.

LIR

Mo an Frans?

KORDELIA

Non, ou dan ou prop rwayom.

LIR

Pa tortir mwa!

DOKTER

Pa traka, madam. Li’nn koumans geri

Me li danzere fer li rapel tou

Seki li finn andire. Les letan

Fer so travay. Dimann li rant andan.

Pa poz kestion!

KORDELIA

Mazeste, mars ar mwa.

LIR

Pran pasians ar mwa; tini mwa. Pardone, bliye, pardone. Mo enn vie enbesil, Kordelia. (zot tou sorti apart Kent ek Nob)

NOB

Seki nou finn tande lor lamor Dik Kornwarl, li donk vre?

KENT

Peyna dout.

NOB

Kisannla pe diriz so pep?

KENT

Dapre rimer, se batar Erl Gloster.

NOB

Tann dir ki so garson Edgar, ki li finn bani, li an Almagn ansam ar Erl Kent.

KENT

Ena boukou rimer. Bizen fer atansion. Larme Angle bien pre.

NOB

Dispit la pou extra violan. Orevwar, misie. (li sorti)

KENT

Mo lavi pe rant dan bit e taler,

Sipa fel, sipa pase, pou vinn kler. (li sorti)

AK 5 SENN 1

EDMON, REGANN, NOB EK LARME RANTRE

EDMON

(ar enn nob) Fer dimann Dik Albani si so plan

Yerswar ankor tini, pa finn sanze.

(ar Regann) Ala li enstab la! Enfliansab!

(ar nob la) Fer nou kone ki so plan azordi. (nob la sorti)

REGANN

Mo kwar mo ser so zom finn zwenn tase.

EDMON

Bien posib madam.

REGANN

Mo zoli Segner,

Mo sir ou’nn soupsone mo plan pou ou.

Me koz vre ar mwa – zis laverite –

Ou kontan mo ser?

EDMON

Lamour onorab!

REGANN

Ou pa finn ranplas mo bofrer dan plas

Enterdi.

EDMON

Madam, ou pe ofans mwa!

REGANN

Mwa mo pe soupsone ki ou ek li

Zot plis ki entim.

EDMON

Mo fer serman, non!

REGANN

Mo pa pou kapav axepte so zes.

Segner bieneme, pa koste ar li.

EDMON

Ou trakas dan vid. Ala li vini

Ar so mari!

(Albani, Goneril ek zot larme rantre)

GONERIL

(ar limem) Silefo perdi lager ki les li

Koken mo galan.

ALBANI

Mo bon ser, mo kontan nou pe rezwenn.

Misie, mo’nn aprann Lir ek Kordelia

Finn rekonsilie. Lezot pe swiv zot

Parski nou gouvernman fer dominer.

Pou fer louvraz prop mo ena kouraz:

Mo pe azir kont larme etranzer.

Me pa kont lor mwa pou lev mo lepe

Kont mo prop lerwa e kont dimoun drwat

Ki pe proteste kont move tretman.

EDMON

Ou koze korek.

REGANN

Zot trouv sa korek?

GONERIL

Nou zwenn nou lafors pou bar envazion;

Problem domestik, ti kontradixion

Pa lor azanda.

ALBANI

Nou fer enn renion

Ar bann veteran.

EDMON

Mo pe vinn zwenn ou

Anba ou latant.

REGANN

Mo ser, ou pe vinn ar nou?

GONERIL

Non.

REGANN

Meyer ou vinn ar nou.

GONERIL

(ar limem) Mo konpran grimas! (koz for) Mo swiv zot! (de larme sorti)

(Ler Albani pe sorti, Edgar rantre)

EDGAR

Segner, si ou pa onte pou koz ar

Enn dimoun mizer, ekout mwa?

ALBANI

(ar so bann kapitenn) Al touzour. Mo pou rezwenn zot! (ar Edgar) Koze!

EDGAR

Avan koumanse, ouver sa let la.

Si ou’nn gagn lager, fer soufle tronpet

Pou ou apel mwa. Mo paret nenport

Me kwar mwa Segner, mo pou donn ou prev

Seki dan let la. Me si ou perdi

Tou fini lamem. Bondie beni ou!

ALBANI

Atann, les mo lir let la.

EDGAR

Pa gagn drwa.

Kan so ler arive, soufle bigoul.

San fot mo pou la. (li sorti)

ALBANI

Orevwar! Mo pou lir li. (Edmon rantre)

EDMON

Nou pre ar ennmi. Mobiliz larme!

Ala enn rapor lor lafors ennmi;

Servis ransegnman finn fer zot travay.

Aster, tou dan ou lame!

ALBANI

Mo kone. (li sorti)

EDMON

Mo finn fer serman ar toulede ser.

Sak ser vey lotla kouma enn viktim

Fer tansion serpan. Lakel mo pou pran?

Toulede, enn, personn? Kouma pou zwir

Enn kan lotla vivan. Mo pran vev la,

Lotla pou manga; si mo pran lotla,

So mari ser kwen. Mo pe servi li

Pou nou gagn lager; apre les de ser

Fer leneseser, avoy li manze.

So proze grasie Lir ek Kordelia,

Kan lager fini e nou viktorye?

Benker plan pardon pou mont drwat lor pie.

Mo lentere dan axion; pa palab. (li sorti)

AK 5 SENN 2

TAPAZ LAGER. LIR EK KORDELIA KI PE TRAP LAME E ZOT LARME TRAVERS LASENN, SORTI. EDGAR EK GLOSTER RANTRE

EDGAR

Gran dimoun, repoz ou anba pie la

E priye ki lebien detrir lemal.

Si mo reysi revinn zwenn ou isi,

Lavi pou meyer.

GLOSTER

Bondie beni ou! (Edgar sorti)

(tapaz lager. Edgar retourne)

EDGAR

Sove papa! Trap mo lame! Vit, vit!

Lerwa Lir finn perdi; zot prizonie.

Trap mo lame, vit!

GLOSTER

Non, mo garson. Prefer pouri isi.

EDGAR

Ankor dezespwar! Nesans difisil

Kouma lamor. Pa nou ki deside.

Atann so ler arive! Nou’ale vit!

GLOSTER

Ou’ena rezon! (zot sorti)

AK 5 SENN 3

LANTRE TRIYONFAL LARME DIRIZE PAR EDMON. LIR EK KORDELIA PRIZONIE

EDMON

Ofisie, al ferm zot e vey zot bien

Ziska lotorite siprem desid

Seki bizen fer.

KORDELIA

Li pa premie fwa

Ki bon lentansion raport katastrof.

Ou maler, Mazeste, fer mwa sagren;

Mo prop tourman pli fasil pou fer fas.

(ar Edmon) Kot de tifi lerwa? Kot mo de ser?

LIR

Non, non, non, non, non, plito al prizon

Kot nou va sante kouma de zwazo;

Ler to dimann mwa mo benedixion

Mo pou azenou pou mo dimann twa

Pardonn mo erer. Nou va pas letan

Priye, sante, rakont zistwar; riye

Ler nou tann zestaz dan koulwar pouvwar;

Kisannla monte, kisannla desann;

Nou fer koumadir nou espion Bondie.

E dan nou prizon nou pou viv pli vie

Ki bann gran peto ki monte, desann

Kouma lamare ler lalinn leve.

EDMON

Met zot dan prizon.

LIR

Bondie vers manteg

Dan nou lapriyer. (Li ser Kordelia dan so lebra) Ansam pou toultan.

Seki separ nou pou detrir lemonn.

Pa plore fifi! Loulou pou manz zot.

Pa plore baba, zot pou fini mal.

Vinn ar mwa. (Lir ek Kordelia sorti)

EDMON

Kapitenn, vinn la. Ekout mwa!

Pran sa papie la, swiv zot dan prizon.

Laport promosion finn ouver pou twa;

Swiv bien enstrixion e so rekonpans

Pou anobli twa. Dimoun malen konn

Mars ar letan; tro boukou santiman

Zame fit lepe. Job la pa permet

Kestion. Nek dir ‘wi’. Si ‘non’, sanz mouyaz.

KAPITENN

San ezite: ‘wi’.

EDMON

Kas pake, mazor!

Ou bien bonere. Mo finn dir ‘toutswit’;

Swiv bann enstrixion manier mo’nn ekrir.

KAPITENN

Mo pa kapav ris saret, manz pounak!

Si louvraz zom sa, kont lor mwa.

(Tronpet. Albani, Goneril, Regann ek bann ofisie rantre)

ALBANI

Sir, nou finn apresie ou gran kouraz.

Lasans protez ou. Parmi adverser

Ena prizonie. Mo pou pran zot sarz;

Nou va deside ki nou bizen fer

Onom lazistis ek sekirite.

EDMON

Segner, mo’nn panse ki li plis meyer

Met vie Lerwa Lir sou ot-sirveyans;

Tansion li servi so sitiasion,

Enpresionn dimoun, vir nou zarm kont nou.

Pou mem rezon mo’nn avoy larenn ‘si.

Dime, kan ou pare, landrwa ou’le,

Zot pou laba. La, li pa lemoman;

Fatig ek disan, lamor kamarad

Pa permet deba dan serenite.

Prose Kordelia ek ex-Lerwa Lir

Dimann meyer kondision.

ALBANI

Ekout mwa!

Ou zis enn size rwayote Albion;

Pa mo frer.

REGANN

Nou kwar, nou ki pou desid

Ki tit pou donn li. Avan deside,

Ti bizen get nou. Li nou zeneral,

Diriz nou larme, lager dan nou plas.

Koumadir ou frer!

GONERIL

Dousman, pa larg renn!

Li pa bizen twa pou merit tousa.

Li enn nob!

REGANN

Ar tou seki mo donn li

Li depas zot tou.

ALBANI

Ou koz koumadir li’nn marye ar ou.

REGANN

Souvan enn joker dir laverite.

GONERIL

Lizie bien vantar, lergete kaylous!

REGANN

Ou sans mo pa bien. Sinon enn rafal

Ti pou koup ou souf. (ar Edmon) Zeneral Edmon

Pran mo bann solda, prizonie, trezor;

Fer seki ou anvi ar zot, ar mwa;

Lemonn li temwen ki mo pe fer ou

Mo Segner Plenpouvwar.

GONERIL

Eski ou gard li?

ALBANI

Eski ou ena pouvwar anpes sa?

EDMON

Ou’si non, Segner!

ALBANI

Erer, ti batar!

REGANN

Fer sonn tanbour e anons to’nn pran mwa!

ALBANI

Stop! Ekout drwatir! Mo pe aret ou

Pou traizon e ou’si Goneril.

Mo ser, Regann, mo fam finn fer promes

Edmon ki pa lib. Aster si ou’le,

Dimann mo lame.

GONERIL

Extra boufonnri!

ALBANI

Ou arme, Gloster. Fer soufle tronpet;

Si personn pa vinn prouv tou ou bann krim,

Ala mo defi. (li zet so legan)

Ar sa lepe la

Mo pou prouv to feloni.

REGANN

Mo malad!

GONERIL

(ar limem) Sinon mo fer ferm tou apotiker!

EDMON

(li zet so legan) Mo reponn defi! Kisannla pe dir

Ki mwa mo enn tret? Li enn bachara,

Enn vilger vwayou, manter, malonet.

Fer soufle tronpet! Nenport kisannla

Ki vini – ar so disan mo pou prouv

Mo loner.

ALBANI

Anonser, soufle tronpet! (enn anonser rantre)

Ou pou bizen kont zis lor ou lafors

Parski tou bann zom ki ti rekrite

Pou zefor lager finn gagn zot desarz.

REGANN

Mo pe vinn pli fay!

ALBANI

Madam la pa bien.

Amenn li kot mwa. (Regann sorti ede par serviter)

Vinn la anonser; soufle ou tronpet;

Lerla lir sa. (tronpet sone)

ANONSER

(li pe lir) Nenport ki dimoun ki anvi vinn delavan pou akiz Edmon, swadizan Erl Gloster, ki li enn tret, li lib pou paret ler tronpet soufle trwaziem fwa. Li servi so kouraz pou defann li. (premie tronpet) Deziem fwa! (deziem tronpet) Trwaziem fra! (trwaziem tronpet)

(enn tronpet reponn) (Edgar rantre. Li arme. Enn tronpetis divan li)

ALBANI

Dimann li ki li’le; kifer li la,

Kifer li finn reponn trwaziem tronpet.

ANONSER

Kisannla ou? Ki ou nom? Ki ou ran?

Kifer ou finn reponn trwaziem tronpet?

EDGAR

Mo’nn perdi tou dan lagel traizon,

Dan pwazon serpan. Mo osi nob ki

Adverser ki mo finn vinn pou konbat.

ALBANI

Kouma li apele?

EDGAR

Li dir li apel Edmon Erl Gloster.

EDMON

Mwa sa! Ki to’ena pou dir?

EDGAR

Tir lepe!

Si mo finn ofans enn leker vayan,

Servi to lepe pou reklam zistis.

Mwa mo finn pare! (li tir so lepe)  Get bien mo lepe!

Li senbol mo loner e mo lafwa.

Ala mo dir twa; malgre to lafors,

Zenes, enportans, viktwar ek fortinn,

Les mo repete: to enn enfidel,

Enn tret; to’nn trair to frer, to papa;

To finn konplote kont sa gran prens la;

Depi to seve ziska lapousier

Anba lipie to transpir traizon.

Nek dir ‘non’ e mo lepe pou prouve

Ki to leker kasiet enn sal manter.

EDMON

Dapre konvansion, li mo drwa dimann

Twa ki to nom, ki to vremem ete

Me to laparans, to manier koze

Anons disan nob. Pa perdi letan!

Se twa ki enn tret; enn verminn, salte!

Mo parol zis rifle lor to armir;

Mo lepe pou plant zot dan to leker.

Soufle tronpet!

(tronpet. Zot lager. Edmon tonbe. Edgar avanse pou touy li)

ALBANI

Pa fer sa! Pa touy li!

GONERIL

Gloster, mo Gloster, to finn may dan lak!

To ti bien kapav refiz krwaz lepe

Ar enn enkoni. To pa finn tonbe;

Bannla finn zwe fawl!

ALBANI

Ou, ferm ou labous!

Sinon, ar sa papie la, mo ferm li.

(ar Edgar) Non, pa fer sa! (ar Goneril) Malang depas malang!

Lir to konfesion! Pa sey desire!

Li kler to rekonet to krim. Pa vre!

GONERIL

Krim? Mwa ki fer lalwa isi. Pa twa!

ALBANI

Mons! (ar Edmon) To konn sa?

EDMON

Pa dimann mwa nanye. (Goneril sorti)

ALBANI

Swiv li. Li dezespere. Kontrol li. (premie ofisie sorti)

EDMON

Seki ou’nn akiz mwa, mo’nn fer pli pir;

Letan pou dir zot. Tousa lepase.

Mwa’si! Me dir mwa, twa kisannla twa?

Si to zanfan nob, mo pou pardonn twa.

EDGAR

Pardon enportan. Mwa mo pa mwen nob

Ki twa, Edmon. Parski plis, fot pli grav.

Mo apel Edgar, garson to papa.

Bondie servi nou jos pou pini nou;

Li’nn fer enn zanfan dan zwisans fernwar;

Rezilta aster, li pe viv dan nwar.

EDMON

To ena rezon, larou finn tourn net;

Mo prop pwazon finn fini mo lavi.

ALBANI

To laparans ti anons granderdam;

Les mo akeyir twa dan mo leker.

Bondie pini mwa si mo ti ena

Move panse lor twa ek to papa.

EDGAR

Mo bon Prens, pa bizen ou dir mwa sa!

ALBANI

Kot ou ti kasiet? Kouma ou’nn kone

Mizer ou papa?

EDGAR

Mo finn okip li. Difisil Segner,

Pou rakont soufrans. Mo leker kase!

Ler lalwa ti proklam mwa orlalwa

Lamor kol ar mo talon, pa larg mwa

– Anvi viv sitan for, prefer fer fas

Terer lamor vennkat lor vennkat ki

Tengn tou ale – mo’nn degize kouma

Mandian-fou ki mem lisien meprize;

Zwenn mo papa, so de lizie ansan,

Pe mars dan nwar; mwa mo’nn vinn so lizie,

Swagn li, okip li, e konsol li me

Zame mo’nn dir li ki mwa mo ete

Ziska talerla, avan vinn isi,

Dimann li beni mwa, zame kone

Ki kapav arive, kapav tonbe,

Rakont li nou zistwar; so leker feb

Pa kapav tini; lazwa ek tristes

Anbrase, ferm so lizie souriyan.

EDMON

Ou zistwar, Edgar, finn tous mo leker

E fer mwa anvi fer enn ti dibien.

Me kontinie seki ou’ena pou dir …

ALBANI

Si ankor zistwar tris, tini-tini;

Mo onte tansion gargoulet kase.

EDGAR

Zistwar enn lasagren deza tro dir;

Si azout enn lot, mo pou depas born.

Ler mo leker gro pre pou eklate,

Enn dimoun rantre ki ti deza trouv

Mwa avan kouma enn mandian-pagla

E ler li konpran kisannla mo’ete,

Li may mo likou, kriye so douler

Sitan for ki lesiel lao tranble;

Trap kadav mo papa; rakont zistwar

Martir Lerwa Lir; so sagren grandi

Telman vit, telman for, ki mo ti kwar

So leker pou’arete. Malsans lerla

Deziem tronpet sone. Bizen kit li.

ALBANI

Kisannla sa?

EDGAR

Kent, Segner, ki Lerwa

Ti bani; li ti ofer so servis

So lerwa ennmi; axepte seki

Esklav ti pou refiz fer.

(enn nob rantre ar enn kanif kouver ar disan dan lame)

NOB

Osekour!

Aled! Osekour!

EDGAR

Ki kalite led?

ALBANI

Koze, Sir!

EDGAR

Kifer disan lor kanif?

NOB

Ankor so! So leker! Ayo, li’nn mor!

ALBANI

Mor? Kisannla? Koze, Sir!

NOB

Ou madam!

Segner, ou madam! So ser ‘si finn mor,

Anpwazone par so prop ser. Masak!

EDMON

Mwa ki ti pas bag ar toule-de ser;

Soude dan lamor! Toule-trwa!

EDGAR

Kent sa! (Kent rantre)

ALBANI

Amenn zot lekor la. Mor ousa vivan. (Nob la sorti)

Zizman lesiel ki fer nou tou gagn per

Pa fer nou pitie. (ar Kent) Kent, vremem ou sa?

Move moman. Enposib akey ou

Kouma ti dwatet.

KENT

Mo finn zis vini

Pou dir mo lerwa, mo met ek Segner,

Bonswar ek adie. Eski li pa la?

ALBANI

Nou’nn bliye seki bien plis enportan.

Edmon, dir kot lerwa, kot Kordelia?

(serviter amenn kadav Goneril ek Regann lor lasenn)

Get sa masak la Kent!

KENT

Ki’nn arive?

EDMON

Lamour pou Edmon fer enn touy lotla;

Apre swiside.

ALBANI

Kouver zot figir!

EDMON

Mo bien pre pou mor me avan mo’le

Fer enn bon kixoz. Lor vites avoy

Kikenn dan sato. Mo’nn donn enstrixion

Pou fer touy Lerwa Lir ek Kordelia.

Pa perdi letan!

ALBANI

Galoupe, ale!

EDGAR

Kisannla Segner

Finn gagn enstrixion? Kouma pou’aret li?

EDMON

Bien panse! (ar deziem ofisie) Ala, pran sa lepe la,

Donn li Kapitenn ansarz.

EDGAR

Pa perdi letan! (deziem ofisie sorti)

EDMON

Goneril ek mwa nou finn donn li lord

Pou pandi Kordelia dan so selil,

Lerla raporte ki dan dezespwar

Li finn swiside.

ALBANI

Lesiel protez li!

Amenn Edmon andan. (serviter sarye Edmon, sorti)

(Lir, ar Kordelia dan so lebra, rantre; deziem ofisie ek lezot swiv li)

LIR

Irle plore! O dimoun leker ros!

Si mo ti’ena zot lizie, zot lagorz

Mo ti pou krak lesiel so gran plafon.

Mo tifi finn ale; li finn ale;

Li pa pou retourne. Gete zotmem!

Mo konn diferans ant mor ek vivan;

Peyna lavi la. Pret mwa enn laglas.

Si enn ti bie tas sa laglas la

Ena lavi me …

KENT

Samem nou desten?

EDGAR

Plito lafendimonn!

ALBANI

Tonbe, kraze!

LIR

Plim la finn bouze. Li vivan. Efas

Tou larm ki mo finn plore.

KENT

Mo bon met!

LIR

Pa deranz mwa.

EDGAR

Mazeste, Erl Kent sa!

LIR

Maledixion lor zot! Tret! Asasen!

Tou parey! Ti kapav sap li. Tro tar!

Kordelia fifi, pa ale. Reste!

Ki to pe dir, gate? So lavwa dous!

Bon, trankil – enn model dan lavwa fam.

Mo finn touy sovaz ki finn pandi twa.

DEZIEM OFISIE

Vremem sa Segner.

LIR

Vre pa vre zennom?

Lontan, mo lepe ti pou rakle li;

Mo vie aster. Laz zwe nou move tour.

Mo konn ou? Lizie pa tro bon; mo kwar …

KENT

Si Lasans kontan ek air de zans

Sakenn pe get lotla la.

LIR

Mo trouv som.

Koumadir Kent sa!

KENT

Momem Mazeste!

Ou serviter, Sir. Kot Kayous ete?

LIR

Kayous! Sa ki ti enn bon dimoun sa!

Li pa tike li. Malsans, li’nn kaykoun.

KENT

Me non, mo Segner, Kayous, momem sa.

LIR

Taler nou get sa.

KENT

Depi koumansman ou adversite

Mo ti la, koste ar ou.

LIR

Ou tro bon!

KENT

Pa bon ditou. Partou nwar, tris, trazik.

Ou de gran tifi finn komet krim nwar,

Finn mor dan dezespwar.

LIR

Mo’si mo kwar.

ALBANI

Li dan enn lot lemonn. Li enn pert-tan

Koz realite.

EDGAR

Bizen pran pasians. (enn mesaze rantre)

MESAZE

Edmon finn mor, Segner.

ALBANI

Enn bagatel sa!

Ekout mwa zot tou, ala desizion

Ki nou finn pran: Dabor, nou pou fer tou

Pou swagn nou lerwa; answit rann li tou:

Dibien, lotorite, pouvwar total.

(ar Edgar ek Kent) Pou rann zot de zot later ek zot tit

E anplis dapre merit. Tou dimoun

Pou gagne dapre merit: rekonpans

Ou pinision. Ayo, get sa douk la!

LIR

Zot finn touy mo koko. Peyna lavi.

Lisien, seval, lera ena lavi

Twa non. Zame to pa pou revini,

Zame, zame, zame, zame, zame.

Rann mwa enn servis, larg sa bouton la.

Mersi! Eh get li; get so lalev do!

Gete; ayo, gete! (li mor)

EDGAR

Li feb; Segner!

KENT

Leker, arete! Aret bate do!

EDGAR

Mo Segner!

KENT

Pa anpes so nam ale.

Li pou deteste seki rod gard li

Lor latab tortir ankor pli lontan.

EDGAR

Li’nn kit nou Segner!

KENT

Veritab mirak

Li finn kapav viv tou sa letan la!

Li ti ansirsi.

ALBANI

Amenn lekor andan. Dey zeneral

Samem lor program. (ar Kent ek Edgar) Mo de bon size,

Pran renn pouvwar e redres sosiete.

KENT

Biento mo pe fer enn bien long vwayaz;

Mo met bizen mwa, li’nn avoy mesaz.

EDGAR

Anou sarye pwa peryod difisil;

Koz koze senser, pa fer ridikil.

Bann pli vie konn plis; aster bann zennzan

Pou konn mwens mister, pou viv mwens lontan.

(Zot tou sorti dan enn mars fineb)

NOVAM 2006

RIDO FINAL

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.