Eski nou pou kontinie refiz get realite?
Eski nou pou kontinie les ilizion (maya) paraliz nou servo?
Eski nou pou kontinie fer vadire ki nou kone kan nou pa kone?
Eski nou pou kontinie fer vadire ki nou konpran kan enn fout nou pa konpran?
Kan eski nou pou aret ekout bann marsan rev?
Nou anplen dan enn kriz mondial ki pe obliz dimoun, ki anvi reflesi, ki anvi konpran, ki pe rod trouv kler, abandonn vie reflex pou adopte enn nouvo manier panse ki pou ouver laport SOLISION DIRAB.
Bann dirizan ekonomik ek politik mondial ek lokal ti pe irle, gramaten-tanto, ki lekonomi bizen diriz sosiete. Kovid-19 finn montre ki bann prensip ekonomik ki nouri NEOLIBERALISM ek so frer-ser zimo, FASISM, zot bann petar-fizet kan ena veritab danze ki menas limanite. Mem sa gran boufon ki apel Donald Trump, finn bizen adopte bann desizion sosial-demokrat ki li ti abitie boufone. Se vizion politik progresis ar bann valer imanis, ekolozik ek moral ki kapav sov nou e permet nou konstrir enn nouvo manier viv.
Bann dirizan ekonomik ek politik mondial ek lokal ti fer nou kwar ki KRWASANS EKONOMIK san limit li posib ek neseser; ki Moris kapav vinn enn LEKONOMI REVENI ELEVE (high-income economy); ki nou kapav kontinie viol MAMA-LATER san pey konsekans. Kovid-19 finn montre ki se Profeser James Lovelock ek so bann kamarad kouma William Golding (oter Lord of the Flies ek pri Nobel Literatir) ki finalman ena rezon. Wi, Mama-Later pe reazir kont pli gran predater, Homo-Sapiens.
Se pa Krwasans Ekonomik PERMANAN ek so frer-ser zimo, Lekonomi Reveni Eleve SAN FREN ki nou bizen. Nou bizen aprann lenportans SOLIDARITE EK PARTAZ, mesaz ki prese par tou bann liv sakre e fer sa 2 valer spiritiel la vinn fondasion/soubasman nou KILTIR NASIONAL EK MONDIAL. Nou bizen konn gard enn balans ant lanatir ek kiltir e aret kwar ki teknolozi ena solision pou tou problem. Eski nou bizen atann ki tou bann pie mor ek tou bann larivier sek pou nou realize ki nou pa kapav manz lamone kan vant pe grogne ek kriye ‘lafaminn’.
Eski nou finn realize ki ti pou arive si nou pa ti ena LANG KREOL MORISIEN pou enform, edik ek prepar Morisien pou fer fas katastrof ki nou pe viv? Eski lizie tang pe ouver? Fotespere!
21/03/20
NOT LOR GRAFI
Si dan grafi Franse ena let silansie kouma <e> final dan ‘boire’, ‘heure’, ‘guerre’ ets., dan grafi Morisien peyna let silansie: ‘ser’ (expensive) ek ‘sere’ (tight); ‘las’ (loose) ek ‘lase’ (shoelace) etc.
Dan grafi Franse <s> ou <t> li souvan silansie: ‘bas’, ‘bat’, ‘las’, ‘bout’ etc. Dan grafi Morisien <s> ek <t> final zot pa silansie: ‘ba’ (kiss); ‘Bas!’ (Ase!); ‘bat’ (pingpong bat); ‘la’ (here); ‘las’ (loose) etc.
Parey pou <r> dan ‘chanter’ ousa ‘manger’. An Morisien <r> pa silansie: ‘manze’ (food); ‘manzer’ (eater); sante (song); ‘santer’ (singer) etc.
Pou endik nazalizasion enn vwayel, nou koste <n> ar li: <a> vinn <an> (ban, dan, fanfan); <o> vinn <on> (bon, don, fon, gon); <e> vinn <en> (ben, den, fen, gen, len, nen).
Vwayel nazal + n donn: bann, kann, pann, zann; bonn, donn, konn, zonn; denn, genn, penn, renn ets.