ENN TA SENN DAN VID

Tex sours: Signet edition

©DEV VIRAHSAWMY AND ICJM

BANN PERSONAZ

Don Pedro, Prens Aragon
Don Jonn, demi-frer Prens Aragon
Klodio, enn zenn segner dan Florans
Benedik, enn zenn segner dan Pajoua
Leonato, Gouverner Mesina
Antonio, enn vie bonom, frer Gouverner Mesina
Baltazar, serviter Don Pedro
Boratio ek Konnrad, konplis Don Jonn
Per Frannsis
Dogberi, Serzan Lapolis
Verzes, adzwen Dogberi
Enn mazistra (Sextonn)
Enn Boy
Iro, tifi Leonato
Beatris, nies Leonato
Margaret ek Irsil, serviter Iro
Mesaze, bann polisie, serviter, ets.

Landrwa : Mesina

AK I SENN I

Divan lakaz Leonato. Leonato (Gouverner Mesina), so tifi Iro, so nies Beatris ek enn mesaze rantre.

LEONATO

Dapre sa let la, Don Pedro, Prens Aragon, pe ariv Mesina tanto.

MESAZE

Li pre pou arive. Li ti detrwa mil depi isi ler mo ti kit li.

LEONATO

Komie dimoun ki nou kone finn zwenn lamor dan sa batay la?

MESAZE

Detrwa. Zis detrwa. Ti dimoun.

LEONATO

Enn laviktwar, li de fwa pli gran kan tou solda retourne vivan. Dapre sa let la Don Pedro finn donn enn zenn segner Florans ki apel Klodio enn meday merit.

MESAZE

Li merite. Don Pedro ena rezon. Malgre so zenes li finn fer mirak – enn annyo ar leker lion. Pa dimann mwa explik ou ki manier li’nn fer plis ki ti kapav kwar.

LEONATO

Li ena enn tonton isi dan Mesina ki pou extra kontan.

MESAZE

Mo finn fek al kit let kot li. Bel kontantman! Telman, ki larm dan lizie mouy so boner.

LEONATO

Li ti plore?

MESAZE

Wi, vot ekselans.

LEONATO

Bonte natirel so gargoulet kase. Sa li enn sign senserite. Preferab larm-de-zwa, ki lazwa dan larm lezot.

BEATRIS

Eskiz mwa. Eski Sir Granlagelli finn retourne vivan?

MESAZE

Mamzel, mo pa konn person apel koumsa. Mo pa kwar ki parmi bann sef ti ena sa dimoun la.

LEONATO

Kisannla to pe dimande Beatris?

IRO

Mo kouzinn pe rod nouvel Sir Benedik Pajwa.

MESAZE

An li! Li finn retourne. Fit kouma bontan.

BEATRIS

Parye li finn fini kol so lafis partou, pe met paryaz, fer so vantar deklar gran tirer. Komie li finn avoy manze dan lager? Plito komie li finn touye? Mo ti promet pou manz tou seki li touye.

LEONATO

Beatris, ase manz krann. Pa bliye Sir Benedik li’si li enn gran manzer krann.

MESAZE

Mamzel, sa misie la finn ranz bannla zot kari dan sa lager la.

BEATRIS

Kan manze gate li konn met lasos. Li enn gran rapas, enn soset Arab.

MESAZE

Enn gran solda sirtou, mamzel.

BEATRIS

Enn solda sirtou mamzel! Kan li pou vinn enn solda sirtou misie?

MESAZE

Enn solda misie, enn solda zom ranpli ar bon zafer.

BEATRIS

An bon! Finn fer ranplisaz! Enn zom farsi. Alala fars!

LEONATO

(ar mesaze)

Pa pran kont! Ant mo nies ek Misie Benedik ena enn lager koze permanan. Sak fwa zot zwenn, zot fer satini laservel.

BEATRIS

Fode ena laservel pou fer satini. Dernie fwa mo ti bat lamok. Senn lor senn dan vid. Kisannla so nouvo kopen? Sak plenn-linn li gagn enn nouvo.

MESAZE

Pa vre!

BEATRIS

Pa vre? Li sanz lamitie kouma li sanz simiz. Kouma lamod sanze, li’si li sanze.

MESAZE

Mo konpran aster! Misie la so nom pa dan ou dayri.

BEATRIS

Non! Bondie mersi. Si li ti dan mo dayri mo ti pou bizen met dife dan mo biro. Ki nouvo zenn gran lagel pe swiv li pou al piktet dan lanfer?

MESAZE

Li ek Sir Klodio zot toultan ansam.

BEATRIS

Ayo Bondie! Li pou anpandan ar li kouma enn lagign. Ou ramas li kouma ramas pis kan frekant lisien. Segner-Mari-Zozef protez Sir Klodio. Pa les li ramas Maledik. Sinon li fini net.

MESAZE

Mamzel! Zame mo pou rod sikann ar ou.

BEATRIS

Misie! Ou bien malen.

LEONATO

Twa, zame to pou ramas Maledik, Beatris?

BEATRIS

Non tonton. Mo pa fol.

MESAZE

Tansion! Don Pedro finn arive.

 Don Pedro, Sir Klodio, Sir Benedik, Baltazar ek Don Jonn rantre

 DON PEDRO

Mo bon Sir Leonato, ou bien prese pou vinn zwenn traka. Dabitid nou evit lamerdman, me ou, ou galoupe vinn kot mwa.

LEONATO

Zame lamerdman finn vinn kot mwa degize kouma ou mo Prens. Kan traka pa la, jalsa ki la. Me kan ou pou kit mo lakaz, sa enn lot koze: jalsa ale, traka vini.

DON PEDRO

Me ou kontan pran traka lezot. Ou tifi sa. Mo ena rezon?

LEONATO

Dapre so mama, wi.

BENEDIK

Ou ti per lot zafer, Sir Leonato?

LEONATO

Non, Sir Benedik. Enn sans sa lepok la ou ti ankor enn baba, sankwa bel traka!

DON PEDRO

Enn gorl lor twa Sir Benedik… To pa trouve mamzel la resanble so papa. Mamzel ou portre ou papa.

BENEDIK

Mem li resanble so papa zame li pou aksepte latet so papa lor so prop zepol. Seve blan! Labarb!

BEATRIS

Komik! Mari komik Sir benedik. Ou zaze, zaze, zaze, personn pa ekoute.

BENEDIK

Ayaya! Ledi Mepriztou. Ou ankor vivan?

BEATRIS

Mepriztou zame pou mordefen tanki Sir Benedik dan leparaz. Mekpriztou fer nasta lor ou latet. Kouma ou koste, Bonmanier koumans boude.

BENEDIK

Bonmanier finn vinn transfiz!… Bann zoli fam grene kan mo pase. – Apart ou bien sir! Mo sagren zot. Peyna plas pou zot dan mo leker.

BEATRIS

Enn sans pou nou. Sinon ti pou ena enn galan kolan kouma lakol zak. Bondie gran! Sans mo parey kouma ou. Mo prefer ekout mo lisien zape ar lalinn ki tann enn boug fer serman li kontan mwa.

BENEDIK

Bondie prezerv ou tanperaman. Sa omwen pou anpes enn bon dimoun gagn grife lor figir.

BEATRIS

Me si so figir kouma ou, grife kapav amelior so bote.

BENEDIK

Zaza, zaza, zaza! Lalang peyna lezo.

BEATRIS

Vomie lalang peyna lezo ki latet peyna servo.

BENEDIK

Ayo! Si mo seval ti galoup osi vit ki ou lalang mo ti pou gagn lekours Medenn. Me pa fer nanye. Bondie protez ou malang… pardon… lalang.

BEATRIS

Samem so manier. Bez koutpie kouma bourik!

DON PEDRO

Zero partou!… Sir Klodio, Sir Benedik, mo bon kamwad Sir Leonato finn envit zot’si. Mo dir li nou pou res omwen enn mwa. Li dir li priye ki nou gagn lokazion res pli lontan. Li pa enn ipokrit. Li panse seki li dir.

LEONATO

Parol done, parol sakre! Don Jonn les mo souet ou bienveni. Aster ki ou ek ou frer, Don Pedro, finn rekonsilie, li mo devwar servi ou kouma mo servi ou frer.

DON JONN

Mersi. Enn sel mo: mersi.

LEONATO

Segner Prens al divan, ou.

DON PEDRO

Non Sir Leonato. Nou mars ansam.

(Zot tou, apart Klodio ek Benedik, sorti)

KLODIO

Benedik, to finn get tifi Sir Leonato?

BENEDIK

Mo pa finn get li, mo finn trouv li.

KLODIO

Kouma to finn trouv li? Li pa enn zoli pies?

BENEDIK

Eski to’le mo reponn twa fran-fran ousa kouma mo kontan; savedir kouma kikenn ki kontan bros latet bann femel.

KLODIO

Donn mwa enn repons fran ek onet.

BENEDIK

Bon! Mo kwar li tro kourt pou enn gran konpliman, tro bren pou enn konpliman kler, tro tipti pou enn bel konpliman. Enn ti remark: si li ti enn lot ki seki li ete li ti pou mari rann me kouma li ete seki li ete mo pa trouv li zoli.

KLODIO

Mo pa pe badine. Dir mwa vre-vre ki to evaliasion.

BENEDIK

To pe rod enn zis pri pou aste li?

KLODIO

Enn bizou parey peyna pri.

BENEDIK

Kapav aste li ar so kofre. Me dir mwa to pe koz serye? Ousa to pe rod sikann, manz krann, tir lay, rod lipou poul? Koze, lor ki ton to’le sante.

KLODIO

Samem pli zoli tifi mo lizie finn zwenn.

BENEDIK

Get sa matlo! Mo pa miyop, mo pa bizen linet. Me kot to trouv so zoli? So kouzinn wi. Si li pa ti enn siklonn li ti pou pli zoli ki tifi Leonato parey kouma flanbwayan pli zoli ki lastron. E! Mo espere to pa pe gagn for anvi marye?

KLODIO

Si Iro aksepte vinn mo fam, san tike, mo plonze.

BENEDIK

Pappa o! Ki pe ariv nou douniya? Viv selibater! Omwen li kapav sort par laport san per ki enn maron rant par lafnet? To pe rod lagratel. Met likou lor biyo e atann lars la tonbe ar plezir. Mari!… Don Pedro pe rod twa.

Don Pedro rantre

DON PEDRO

Ki kouchou-kouchou finn tini-tini zot deryer? Leonato pe atann zot.

BENEDIK

Rann mwa enn servis, O mo Prens. Obliz mwa koze.

DON PEDRO

Benedik, mwa to Prens donn twa lord.

BENEDIK

Sir Klodio, to’nn tande? Lor gard sekre peyna mo segon. Me la! Mo Prens finn donn mwa lord. Lord enn Prens… Gran-nwar la amoure. Ar kisannla? So repons bien kourt. Kourt kouma Leonato so tifi kourt.

DON PEDRO

Vremem sa Klodio? To konn swazir.

KLODIO

Ou pe dir sa pou ris mo lakord.

DON PEDRO

Mo senser. Parol!

KLODIO

Mo’si mo senser. Parol!

BENEDIK

Mo’si parey.

KLODIO

Mwa mo santi mo kontan li.

DON PEDRO

Mwa mo kone li enn bon tifi.

BENEDIK

Mwa mo ni santi kifer bizen kontan li, ni kone si vremem li bon. Mo kwar seki mo kwar. Tortir pa pou sanz mwa.

DON PEDRO

Pa kapav fer enn aveg apresie bote enn fler.

KLODIO

Sirtou si so servo dan so bavant.

BENEDIK

Enn fam ti donn mwa lavi. Mo dir li mersi. Li ti nouri mwa, okip mwa. Mo redir li mersi, boukou mersi. Me sa pa vedir ki mo pou les enn bos pouse lor mo fron, soufle bigoul dan vid. Bliye! Parski mo pa’le fer zot ditor pa fer zot konfians, mo prefer fer mwa dibien fer momem konfians. Donk, finalman – pou mo pa fini –  mo pou res selibater.

DON PEDRO

Mo sir avan mo mor mo pou trouv twa pali par lamour.

BENEDIK

Par lakoler, par maladi, kikfwa par lafen, mo Prens. Me pa par lamour. Si mo perdi plis disan par lamour ki mo kapav gagne ar enn bon boutey, pers mo lizie ar plim enn poet e anpandan mwa lor laport enn “mezon” pou atir kliyan ver lamour aveg.

DON PEDRO

Wey matlo. Si enn zour to sanze…

BENEDIK

Si sa arive, atas mwa lor enn poto e les solda aprann vize.

DON PEDRO

Koz touzour. Bann toro terib fini labatwar.

BENEDIK

Toro kikfwa. Me pa mwa. Les toro sarye so korn tousel. Korn lor latet, bag dan nene. Mwa marye? Peyna sime.

KLODIO

Si zame to sanze, to lapeti pou grandi ar manze.

DON PEDRO

Tank to bwat lagren pa vid, to pou rod seme mem. Kouma enn anraze to pou rod ankor.

BENEDIK

Koumadir pe rod lapest ek kolera anmemtan.

DON PEDRO

Pa traka, to pou sanze. Pou lemoman Sir Benedik, al zwenn Leonato. Dir li mo pe vinn zwenn li pou dine. Li finn prepar enn banke. (Benedik sorti)

KLODIO

Vot Altes! Mo bien bizen ou koudme.

DON PEDRO

Mo la pou ed twa. Dir ki to bizen.
To nek dimande, peyna pou tike,
Nenport ki zafer, mo pou fer mo mie.

KLODIO

Leonato, li ena enn garson?

DON PEDRO

Non, zis enn tifi. Ena zis Iro.
Eski to kontan li, Klodio?

KLODIO

Mo Prens,
Ler nou ti pe al konbat nou ennmi
Mo ti poz lor li regar enn solda
Enterese me bien tro okipe
Pou les lentere fer leker vibre.
Lager finn fini; panse militer
Finn pran lokal-liv; aster dan so plas
Bann santiman dou, bann dezir lamour
Ouver mo lizie lor bote Iro –
Mo kwar, mem avan, mo ti kontan li.

DON PEDRO

Vit-vit to pou vinn amoure tipik
Ki fatig zorey ar parol par tonn.
Pa per si se Iro to finn swazir
Mo va okip sa zafer la momem;
Pa per kan mo la, mo fer de vinn enn.
Samem ki to’le? Mo finn bien konpran?

KLODIO

Segner ou tro bon, manier ou ed mwa;
Vit-vit ou’nn konpran mo vre santiman.
Mo ti per tansion zot kwar mo pe rod
Zis amize. Akoz sa mo’nn tike.

DON PEDRO

Kifer fer enn pon pli long ki bizen?
Kado la zoli kan nou kontan li.
Seki rant bien samem ki bon. Korek!
Seki to rode mo fer twa gagne.
Seswar ena enn fet kot gouverner.
Mo pou degize, fer kwar mwa mo twa,
Mo pou fer Iro kwar momem Klodio
E dan so leker mo vers mo lamour,
Fors so zorey tann enn deklarasion
Damour pli for ki serman Romeo.
Apre sa mo va koz ar so papa.
E mo sir Iro pou marye ar twa.
San perdi letan les nou dres papie. ( Zot sorti)

AK 1 SENN 2

Dan lakaz Leonato. Leonato ek so frer Antonio

LEONATO

Antonio degaze! Kot mo neve? Li finn okip lamizik?

ANTONIO

Li pe okip samem. Mo frer, mo ena enn niouz extra pou twa. Rev manti!

LEONATO

Bon ousa move?

ANTONIO

Depann! Me paret extra korek. Prens Pedro ek Sir Klodio ki ti pe koz-koze dan mo verze, san kone finn les zot parol tom dan zorey enn mo serviter. Prens Pedro ti pe dir Sir Klodio ki li amoure ar mo nies, to tifi, e seswar dan bal maske li pou deklar so lamour. Si Iro dakor, deswit li pou vinn dimann twa so lame.

LEONATO

To serviter la, eski li serye?

ANTONIO

Serye. Entelizan. Mo fer apel li. Dimann li tomem.

LEONATO

Pa fer sa! Fer koumadir enn rev sa. Les li vinn realite par limem. Mo va zis prepar mo tifi pou li kone ki repons bizen done si sa arive. Al dir li tomem.

(Serviter rantre)

Sakenn kone ki bizen fer? Twa, vinn ar mwa. Ena enn zafer prese pou okipe.

(Zot sorti)

AK 1 SENN 3

Lakaz Leonato. Don Jonn, demi frer Don Pedro, ek so konplis Konnrad rantre

KONNRAD

Ayaya Segner! Ki pe ariv ou? Ou tristes finn depas kad.

DON JONN

Nepli ena kad. Bann born finn fonn. Donk mo tristes peyna limit.

KONNRAD

Ekout larezon.

DON JONN

Apre sa, ki pou ena?

KONNRAD

Si peyna solision, kapav aprann pran pasians.

DON JONN

Mo trouv drol ki twa, ki exper lor boude, ki enn sinik, pe rod meksinn pou maler lezot. Mo refiz kasiet seki mo ete. Kan mo tris mo boude, mo refiz fer mem enn ti sourir; kan mo fen mo manze, mo refiz atann lezot; dormi kan mo gagn somey, vey mo prop zafer; mo riye kan mo anvi, refiz pas bagou.

KONNRAD

Me fale pa large net si ou pa sir ki lakle dan ou lame. Fek-fek la ou finn gagn taksion ar ou frer e paret koumadir li pe aksepte pou retom dakor net me si ou pa fer atansion tou kapav devire ambalao. Neseser tini-tini aster pou kapav balye karo pli tar.

DON JONN

Mo prefer res enn pikan loulou lor balizaz ki vinn enn roz dan so zarden; plito dimoun foud mwa ki mo fer zoliker pou enn ti faver. Mo pa enn jenntoulmenn paser-siro. Mwa mo fier mo enn bezer-pake fran-fran, kare-kare. Tansion mo ledan. Tansion mo grif. Kan mo dan prizon mo boude, kan mo deor mo kraz tou. Ala seki mo ete. Pa sey sanz mwa.

KONNRAD

Ki kapav fer ar ou move size?

DON JONN

Mo servi li pou servi mwa… Kisannla sa?

Boratio rantre

Ki lapoz Boratio?

BORATIO

Mo ti dan lasal banke. Prens Pedro, ou frer, pe dine ar Leonato. Mo ena nouvel so-so enn maryaz dan ler.

DON JONN

Kapav servi sa pou fer lagign Don Jonn aranz so nik? Ki sa enbesil la ki pe rod grat ledo maler?

BORATIO

Sef! Lebra drwat ou frer.

DON JONN

Kisannla? Klodio, figir akter?

BORATIO

Limem

DON JONN

Zoli garson! Ar kisannla? Kisannla? Kisannla li’nn swazir?

BORATIO

Samem, Iro, tifi Leonato. Sel eritier.

DON JONN

Gran malen. Debrouy bien so difil. Kimanier to’nn gagn sa niouz la?

BORATIO

Mo ti pe netway enn lasam kan Prens Pedro ek Klodio rantre. Mo fonn deryer enn rido e ekout zot koze. Prens Pedro pou debley teren, met Iro dan siro, lerla pas plato ar Klodio.

DON JONN

Degaze, nou al laba. Kapav nouri mo ilser. Sa ti-morpion la finn kas mo konte. Sak ti-nisa mo pran ar li kapav fer mwa enpe ere. Zot de vinn donn mwa enn koudme?

KONNRAD

Kont lor nou sef.

DON JONN

Nou al dan banke. Plis mo dan pens, plis zot zot dan zwisans. Zot sans kwizinie peyna mem lespri ki mwa! Nou’al teste enn kou ki malang nou kapav fane.

KONNRAD

Sef ou nek donn lord ou. Nou fer leres. (Zot sorti)

AK 2 SENN 1

Dan lakaz Leonato. Leonato, so frer Antonio, so tifi Iro, so nies Beatris ets rantre

LEONATO

Don Jonn pa finn vinn dan banke?

ANTONIO

Pa kone. Mo pa finn trouv li.

BEATRIS

Ala li eg la! Kouma bilenbi. Sak fwa mo trouv li mo gagn brilir lestoma.

IRO

Li toultan mosad-mosad.

BEATRIS

Si enn zom zis pou zis ant li ek Benedik li ti pou parfe. Enn, li kouma enn momi gounga. Lot la li kouma enn kakatwa. Pata-pata-pata!

LEONATO

Savedir bizen lamwatie lalang Sir Benedik dan labous Don Jonn e lamwatie mosad Don Jonn lor figir Sir Benedik…

BEATRIS

Anplis bizen zoli mole, zoli degenn; azout lor la enn pake pitay. Sa tonton, pou fer fam grene kouma zamalak kont sezon… si li konn fer zafer.

LEONATO

Mo zoli nies, to pou tas lor poto parski to lalang tro fite.

ANTONIO

Mo’si mo’nn remark sa. Li kontan manz nam.

BEATRIS

Prefer manz nam ki manz banann dan de bout.

LEONATO

Kontinie manz nam. Taler nepli pou ena banann ditou.

BEATRIS

Samem mo lapriyer… Viv ar enn zom? So lazou kouma larap? Pa rod lagretel!

LEONATO

Rod enn mari lazou lis.

BEATRIS

Ki pou fer ar li? Fer li met enn zip?

LEONATO

Liver pou bien fre, mafi!

BEATRIS

Prefer sa ki saler lanfer… Lanfer plen ar Benedik. Peyna plas pou mwa.

ANTONIO

To’nn bien konpran mwa Iro? Ekout to papa.

BEATRIS

Bien sir! Se devwar mo kouzinn: “Papa seki ou dir, samem!” Kouzinn fer manier li enn mari zom. Sinon :”Papa seki mo dir, samem”.

LEONATO

Beatris, mo espere enn zour nou aziste enn mari ar twa.

BEATRIS

Peyna sime tank ki enn zom li fabrike ar later. Eski enn fam gagn drwa les enn plot later kraz li? Tonton, bliye! Tou manier bann garson Adan ek Ev zot mo frer. Inses se enn pese.

LEONATO

Iro, rapel seki mo finn dir twa. Si Don Pedro pous bor, to kone seki bizen fer.

BEATRIS

Les mo dir twa enn sekre Iro. Li enn zafer ton ek lagam. Si so lame pe vwayaz tro, dir li pa gagn lagam; tini-tini tansion dife bril so roulman. To kone Iro tou sa bann koze “ze vou tem ze vou tanvlop” li kouma enn ravann. Okoumansman li so, li red, li vif; amizir letan pase li refrwadi, li vinn bankal; alafen li vinn maf, so son lamok, li kabos-kabose, li tonbe. Lagli net!

LEONATO

To pe koz par experyans Beatris?

BEATRIS

Mo pa kaylous tonton. Toulezour mo trouv enn ta senn dan vid.

LEONATO

Bouz enpe! Bann envite pe vini.

Bann zom met zot mask. Bann envite, Don Pedro, Sir Klodio, Sir Benedik ets rantre. Zot maske. Danse koumanse.

DON PEDRO

Mis eski ou aksepte akonpagn ou bieneme?

IRO

Akondision ou mars dousma, ou pa fer figir boxer e sirtou ou pa dir nanye. Sirtou ler mo kit ou ale.

DON PEDRO

Ansam ar mwa lame dan lame?

IRO

Kan mo anvi.

DON PEDRO

Kan ou pou anvi?

IRO

Kan mo kontan ou figir. Mo espere li pa resanble ou mask. Tansion ou pa’nn met mask!

DON PEDRO

Mo ena enn zafer serye pou dir ou.

(Zot al dan enn kwen)

BENEDIK

Kifer ou pa siport mwa?

MARGARET

Pou ou prop dibien.

BENEDIK

Mo prop dibien?

MARGARET

Tout lanwit mo fer lapriyer for-for.

BENEDIK

Mo lamour pou grandi ar sak saple. Mo lavwa pou anrwe ar “amenn”.

MARGARET

Bondie donn mwa enn meyer partner. Li kraz mo kor!

BALTAZAR

Mwa mo la pou sov bann zoli madam andetres.

IRSIL

Mo kone kisannla ou. Sir Antonio.

ANTONIO

Erer! Fos!

IRSIL

Mo rekonet ou latet tranble-tranble.

ANTONIO

Mo enn bon akter.

IRSIL

Imitasion pa kapav pli bon ki zafer la mem. Oumem sa.

ANTONIO

Fos! Erer!

BEATRIS

Be dir mwa kisannla ti dir ou sa.

BENEDIK

Mo pa gagn drwa. Sori.

BEATRIS

Be dir mwa ou ki ou.

BENEDIK

Tro boner.

BEATRIS

Ki li dir? Mo eg kouma bilenbi? Mo aprann jok par ker dan “Almanak Vermo”? Zis Sir Benedik kapav fer sa kalite kalomni la.

BENEDIK

Kisannla sa?

BEATRIS

Mo sir ou konn li bien

BENEDIK

Kwar mwa, mo pa kone.

BEATRIS

Zame li’nn reysi fer ou riye?

BENEDIK

Ale dir mwa. Ki li ete?

BEATRIS

Li travay kloun ar Don Pedro. Enn kloun steril. So sel talan se difamasion. Zis bann trwa-kar san prensip ki apresie li; pa so lespri me so ti-lespri, so jok deplase provok dimoun ki riye avan e apre fou li enn rens. Mo sir li dan leparaz; mo espere li vinn bord par isi.

BENEDIK

Kan mo zwenn li mo va dir li.

BEATRIS

Rann mwa enn servis! Mo sir li pou fer detrwa komanter lor mwa e ler personn pa riye li pou boude, al kasiet dan enn kwen. Enn bon zafer pou tou dimoun. Mo va manz so par. Li li pou fer lagrev manze. (Lamizik) Bizen swiv sef la.

BENEDIK

Toultan?

BEATRIS

Non. Si lidersip fos, mo larg zot dan lakrwaze.

(zot danse)

DON JONN

Pa manti! Mo frer amoure ar Iro e li finn ris so papa deor pou koz ar li. Tou dimoun finn sorti apart enn zom maske laba.

BORATIO

Klodio sa. Nek get so bataz.

DON JONN

Oumem Sir Benedik pa vre?

KLODIO

Wi. Kifer?

DON JONN

Sir Klodio, ou ek mo frer zot de kamwad senser. Li finn tom amoure ar Iro. Ou bizen dir li pa fer sa. Li pa kapav marye sa tifi la… tro bas-klas. Ou tousel kapav anpes enn katastrof.

KLODIO

Kouma ou konn so lentansion.

DON JONN

Mo’nn tann li fer serman.

BORATIO

Mo’si parey. Li finn promet pou marye ar li zordi mem.

DON JONN

Nou al manz deser. Mo kontan douser.

(Zot sorti)

KLODIO

(ar limem)

Mo fer koumadir momem Benedik.
Move nouvel la kas zorey Klodio.
Pa posib! Don Pedro pe rod so bout.
Lamitie li ferm dan tou bann zafer
Apart zafer fam, tranzaksion leker.
Fale pa lamour rod enn mesaze;
Sakenn so program, sakenn so kontra;
Blok bann agwa, tansion zoli lizie
Fer kourtie koken rol nouvo marye.
Li pa premie fwa sa pe arive,
Mo bien kone. Salam Iro, salam.

(Benedik rantre)

BENEDIK

Sir Klodio?

KLODIO

Wi limem.

BENEDIK

Vinn ar mwa enn kou.

KLODIO

Kotsa?

BENEDIK

Nou’al kot lafontenn pou lav to lizie. Dilo lav larm. To bien bizen parski Don Pedro finn met to Iro dan so pos.

KLODIO

Mo souet li bonnsans.

BENEDIK

To koz kouma marsan lotri. To ti doute Don Pedro pou fer sa ar twa?

KLODIO

Ale matlo, fou mwa lape.

BENEDIK

Alala! To pe sape! Move nouvel lor t.v, to kraz lekran.

KLODIO

Bon! Les mwa. Mo ale.

(Li sorti)

BENEDIK

Pov diab! Li pou al kasiet dan so trou. A sa fam la! Beatris! Li fer koumadir li pa konn mwa. Kloun! Kloun parski mo ge? Kontan badine? Non! Se Beatris ki rod fer kwar ki mo zis enn kloun dan lizie dimoun… Li pou pey mwa ser.

(Don Pedro, Iro, Leonato, ets rantre)

DON PEDRO

Sir Benedik, kot Sir Klodio ete?

BENEDIK

Mwa mo lagazet sifon ble mwa? Li ti fek la, timid, tris, mosad. Mo ti dir li vinn ar mwa, nou al aste enn roten bazar… Mo ena rezon? Ou finn may leker sa zoli mamzel la?

DON PEDRO

Roten bazar? Kifer?

BENEDIK

Pinision pou enn enbesil. Li trouv enn mang mir lor pie. Olie kas li manze, li al apel so bann kamwad… Kamwad vini, grenp lor pie, kas mang la.

DON PEDRO

Pini li parski li bon? Bizen pini voler la.

BENEDIK

Wi ou ena rezon. Mo donn li roten la pou li fou ou enn rens.

DON PEDRO

Pa neseser. Mo finn kas mang la, lav li, plis so lapo, trans li pou mo kamwad manze.

BENEDIK

Wey! Montre zako fer grimas!

DON PEDRO

E Sir Benedik! Ki ou finn fer Mis Beatris? Li dir ki ou finn bien fane.

BENEDIK

Pa koz sa femel la ar mwa. Pa dimoun sa! So lalang kouma enn fwet. Pie, ros, montagn kime ar laraz kan li fer so palab. Ou kone ki li fek dir mwa. Li ti kwar mo enn lot. Li dir mwa ki momem kloun lerwa, enn bachara, enn gopia, enn sipaki, enn setaki, enn…enn…enn… so labous enn mitrayez, sak silab enn bal. Si so alenn ti osi move ki so parol, li ti pou polie liniver. Peyna sime marye ar li mem si li ti sel fam lor later. Sa, li kapav fer Rambo swiside… Diables lanfer pa so segon. Kan li lor later dimoun prefer al rod lape dan lanfer… Fer pese lor pese zis pou pa res lor later. A Bondie! Avoy enn longanis pou pous sa movezer la.

(Klodio ek Beatris rantre)

DON PEDRO

Ala li la!

BENEDIK

Monsegner donn mwa lord al dan pol nor, dan pol sid, dan enn lot galaxi pou rod enn zepeng pou ou. Avoy mwa lor mision enposib… Zis donn mwa enn exkiz pou sove depi isi.

DON PEDRO

Non, non! Res isi.

BENEDIK

Ayo mama! Sa enn manze rans sa! Kari lalang mo pa’le.

(Li sorti)

DON PEDRO

Mis Beatris, ou finn fer Sir Benedik perdi so leker.

BEATRIS

Enn fwa li ti pret mwa li e mo ti rann li ar lentere: met enn gagn doub – li ti double mwa. Li servi trik pou gagne. Mo ti bet… Ou ena rezon. Mo ti perdi.

DON PEDRO

Me Mis Beatris, ou finn desann li… Li’nn tom pouf!

BEATRIS

Pourvi li pa tom lor mwa. Mo pa’le tom lor ledo, gagn bos lor vant… Ou ti pe rod Sir Klodio, pa vre?

DON PEDRO

Sir Klodio, kifer ou tris koumsa?

KLODIO

Mo pa tris Monsegner.

DON PEDRO

Ou pa malad, mo espere?

KLODIO

Non Monsegner.

BEATRIS

Sir Klodio pa tris, li pa malad, li pa ge, li pa bien; li poli, poli kouma lapo zak-ver, zonn, zonn, ver. Li gagn labil.

DON PEDRO

Mis Beatris ou finn bien konpran li. Samem. Li zalou dan vid. Klodio mo finn debley teren. Lakoup pou twa. Mo finn dres to papie. Kan to anvi to kapav marye Iro. Bondie beni zot.

LEONATO

Sir Klodio mo donn ou mo tifi, mo eritier. Don Pedro finn prepar kontra, anou tou sign li.

BEATRIS

Sir Klodio, ki arive ? Ou finn vinn gounga?

KLODIO

Mo silans samem pli zoli poster mo boner. Si mo reysi trouv parol pou dir mo boner savedir li pa tro gran. Iro, ou vinn mwa, mwa mo vinn ou. Mo finn perdi mo momem pou mo gagn ou oumem…

BEATRIS

E kouzinn, blok so labous ar to labous… Anpes li zaze.

DON PEDRO

Mis. Ou leker bien leze.

BEATRIS

Mo va sey anpes li saye. Get kouma zot pe kouchou-kouchou dan zorey.

DON PEDRO

Ah lamour!

BEATRIS

Kole-kole. Lemonn avanse kole-kole. Me pa mwa. Mo gagn alerzi. Mo asiz dan enn kwen mo kriye: “Bondie kot mo mari, vayo?”

DON PEDRO

Mis Beatris les sa dan mo lame.

BEATRIS

Dan lame ou papa, mo prefer. Li’nn fer ou, kikfwa ou ena enn frer. Ou papa finn fabrik zoli zom mo trouve.

DON PEDRO

Kifer ou pa marye ar mwa?

BEATRIS

Non, non, non. Ou kout tro ser. Pa kapav iz ou toulezour. Bizen gard ou zis pou wikenn. Enn lot pou lasemenn. Pardon Don Pedro. Mo koz tro. Enn ta senn dan vid.

DON PEDRO

Mo prefer ou koumsa. Ou toultan ge. Ou ti ne dan lazwa.

BEATRIS

Pa sir. Mo mama ti irle, ar douler… Iro, Klodio, Bondie beni zot.

LEONATO

Beatris, pa bliye okip sa bann zafer mo’nn dir twa.

BEATRIS

Ayo, mo ti pou al bliye sa. Eskiz mwa vouzot. (Li sorti)

DON PEDRO

Pappa! Sa enn dimoun malen sa!

LEONATO

Vremem. Li toultan ge. Mem kan li tris li riy enn bon kou e so tristes fonn.

DON PEDRO

Li kont maryaz koumsa?

LEONATO

Bann pretandan, gran-gran galan polipot transpir gro ar li. Prefer zet zarm.

DON PEDRO

Pourtan li ti pou fer enn bon fam pou Benedik.

LEONATO

Ayo Bondie, ki ou pe dir. Enn semenn apre maryaz pou bizen met toulede Brown Sekward.

DON PEDRO

Klodio, kan to’le marye?

KLODIO

Dime si posib. Letan ranpe dousma-dousma, retard delis lamour.

LEONATO

Non, non, non, mo garson. Pa avan Lendi. Dan set zour. Kikfwa pa pou ase pou okip tou bann zafer.

DON PEDRO

To enpasian Klodio. Enn semenn li pas bien vit. Nou kapav fer li galoupe. Mo ena enn plan. Mo kapav may Beatris ek Benedik dan file lamour. Kol zot ansam. Bien sir mo pou bizen zot koudme.

LEONATO

Ou kapav kont lor mwa.

KLODIO

Mwa’si.

DON PEDRO

Ou Iro?

IRO

Mo pou fer tou seki mo kapav pou ki mo kouzinn gagn enn bon maryaz.

DON PEDRO

Benedik enn bon dimoun. Li nob, kouraze e onet. Iro, mo pou montre ou kouma nou kapav fer Beatris grenn dan lebra Benedik. Nou, Leonato e Klodio, nou enstal Benedik. Sote, pile li pou rant dan lak Beatris. Si nou reysi nou kou bondie lamour – Venis ek so garson – pou bizen demisione. Swiv mwa. Mo pou donn zot bann detay.

AK II SENN II

Lakaz Leonato. Don Jonn ek Boratio rantre

BORATIO

Wi sef! Me kapav kas zot konte.

DON JONN

Nenport ki kal, ki baton, ki baraz pou geri mo egrer. Mo laenn pou li koup mo souf e nenport ki taksion lor so sime vinn soulaz mo respirasion. Ki manier pou blok sa maryaz la?

BORATIO

Sime la pa prop me dan nwar malprop pa paret.

DON JONN

Explike ki manier. Vit.

BORATIO

Mo finn deza dir ou relasion spesial ant mwa ek Margaret ki travay ar Mis Iro.

DON JONN

Wi.

BORATIO

Mo kapav dimann li, enn ler pa tro korek, get par lafnet Mis Iro.

DON JONN

Mo pa konpran ki manier sa kapav fer bann fianse la kas bag.

BORATIO

Tou depann lor ou. Si ou ou al get ou frer, ou dir li li’nn fer enn gran erer aranz maryaz Sir Klodio – ki, dapre ou lakomedi, bon, brav, onet, kouraze, onorab, ets.- ar Iro, sa trene la, enn vang-vang.

DON JONN

Ki prev?

BORATIO

Atann. Ase prev pou kas lizie Don Pedro, kas konte Klodio, kas pirte Iro e kas leker Leonato. Ki ou bizen ankor?

DON JONN

Pou devir zot mo kapav fer enn lalians ar jab.

BORATIO

O.K. Rod enn moman ideal, ris Don Pedro ek Sir Klodio enn kote. Dir zot ou kone ki Iro kontan mwa. Konn pas ou bagou. Fer zot toulede kwar ou kontan zot, ou pe pans zot dibien. Ou finn dekouver Iro so senn e ou pe dir zot laverite pou sov zot loner. O.K. Normal zot pou rod prev. Lavey maryaz amenn zot kot lafnet, pa tro pre. Dan nwar zot pou kwar ki mwa mo pe koz ar Iro e kouma Margaret pou zwe rol Iro, zot pou tom dan piez. Les tousa dan mo lame. Salerla, Iro pa pou la, donk Margaret pou kapav fer so senn foul-foul. Zot pou sanpoursan sir ki Iro mari laryaz. Maryaz tengn anplas.

DON JONN

Samem mo bizen. Korek, foul korek. Apiye plans. Pou ena enn bel pitay pou twa.

BORATIO

Apiy red, pa kil parad. Mo trik bizen marse.

DON JONN

Mo al get enn kou pou kan maryaz finn fixe.

AK II SENN III

Dan zarden Leonato. Benedik tousel

BENEDIK

Eh boy!

(Boy rantre)

BOY

Wi misie

BENEDIK

Kot lafnet dan mo lasam ena enn liv. Al sers li vit.

BOY

Toutswit! (Li sorti)

BENEDIK

Bez sa lavi la. Kimanier enn dimoun, ki toultan finn sikann bann piaw kan zot latet inn gate, kapav, apre ki li finn bien riy grimas so kamwad, vinn enn boufon ki fer dimoun riye parski li’nn tom amoure? Samem zistwar Klodio. Mwa mo konn li kan li ti apresie zis senfoni kanon; aster li sant serenad. Mwa mo konn li kan li ti kapav mars dis mil pou al teste enn nouvo zarm; aster li pas lanwit pou poli so sarm. Mwa mo konn li kan li ti koz direk-direk, kare-kare; aster li servi metafor, parabol; li koz gramatikal. Sa kapav ariv mwa’si? Pa kone. Mo pa kwar! Lamour kapav enn zour vir mo bol dal me tank sa zour la pa finn arive mo tini ferm. Enn fam kapav zoli mo tini ferm; enn lot kapav malen, mo tini ferm; ena enn lot kapav bon, mo tini ferm. Tank ki tou bann manier pa finn zwenn dan enn sel fam, okenn fam pa pou dan lamanier. Tansion! Don Pedro ek Mister Lamour. Les mo kasiet, mo ekout zot.

Don Pedro, Leonato, Klodio rantre. Lamizik pe zwe.

DON PEDRO

Nou ekout sa lamizik la.

KLODIO

Wi Monsegner, lasware la bien kalm,
Kalm neseser pou ekout lamizik.

DON PEDRO

To’nn trouv bien kot Benedik pe kasiet?

KLODIO

Wi Monsegner. Kan sante la fini
Nou pas lakol, may bengali lor brans.

(Baltazar ek mizisien rantre)

DON PEDRO

Ale Baltazar resant sante la.

BALTAZAR

Nob Segner, pa les enn lavwa krapo
Gat enn zoli sante plis ki enn fwa.

DON PEDRO

Aster nou kone perfeksion ekzis.
Parski perfeksion pe dir li pa la.
Sante monwar! Pa fer mwa sipliy twa.

BALTAZAR

Pa neseser. Mo pou fer ou plezir
Dimoun bien kontan fer ta senn dan vid
Pou fer lezot kwar zot pasion senser.
Lergete tou fos.

DON PEDRO

Ale larg lavwa!
Si to anvi fer to senn akord li
Ar detrwa not.

BALTAZAR

Not bien dan kaye not
Ki pa vo lapenn pran not mo bann not.

DON PEDRO

Get kouma li fer koustik ar lalang!
Not-note, not-note dan vid!

(Lamizik)

BENEDIK

Lamizik lesiel! Fer nam mont dan lezer.
Drol sa! Lapo kabri mor fer nam anvole.
Letansa korn bouk pous lor fron.

(Baltazar sante)

Pa plore, plore madam
Pa plore, plore;
Bann zom bann gran kouyoner
Zot nek konn zot bout.
Pa plore, plore madam
Pa plore, plore;
Gard bien tou ou lenerzi
Fer li galoupe.
Pa plore, plore madam
Pa plore, plore;
Pa les zes touy konesans,
Enn ta senn dan vid.

DON PEDRO

Enn bien zoli sante.

BALTAZAR

Me lavwa lamok.

DON PEDRO

(riye)

Pa koz koumsa… Enn bon lavwa pou radio-krose.

BENEDIK

(Ar limem)

Si enn lisien ti fer sa tapaz la zot ti pou bez li enn kout bal. Priye Bondie so lavwa pa amenn lagign; prefer lamizik sovsouri lor pie leksi.

DON PEDRO

Baltazar prepar enn bon repertwar. Dime swar bizen sant serenad kot lafnet Mis Iro.

BALTAZAR

Kont lor mwa mo Prens.

DON PEDRO

Samem. Salam!

(Baltazar ek mizisien sorti)

Leonato, vinn la enn kou. Ki sa zafer ou ti pe dir mwa lor ou nies? Mis Beatris amoure? Amoure ar Sir Benedik? Pa dir mwa!.

KLODIO

Mo’si mo’nn tande. ( Li koz dousma) File mem. Pwason la pre pou morde. (Li koz for) Difisil kwar ki Mis Beatris enn zour ti pou tom pouf.

LEONATO

Bien drol. Amoure ar Sir Benedik ki li ti kontan kouma lisien kontan baton.

BENEDIK

(Ar limem)

Mo pa’le kwar mo zorey.

LEONATO

Anverite mo pa konpran enn nanye ditou. Mo nies amoure ar dimoun ki li deteste.

DON PEDRO

Kitfwa li pe zwe rol.

LEONATO

Si imitasion sa, zes lamour pe touy vre lamour.

DON PEDRO

Kouma li fer?

KLODIO

(Li koz dousma)

Bebet la finn rant dan lak.

LEONATO

Kouma li fer? Li asiz kouma enn momi. Ou rapel Klodio seki mo tifi ti dir ou.

KLODIO

We mo rapel.

DON PEDRO

Donn detay. Tousa bien drol. Mo ti kwar li ti enn laport blende ki kanon lamour pa ti pou kapav defonse.

LEONATO

Mo ti kapav met lame dan dife… Sirtou pa zouti Benedik.

BENEDIK

(Ar limem)

Si li pa ti enn gran-dimoun respektab ki ti pe koze mo ti kapav kwar zot ti finn aranz koze. Leonato zame pa pou rant dan sa sega la.

KLODIO

(Li koz dousma)

Li’nn may dan lamson. Kapav redi lalinn.

DON PEDRO

Eski li finn fer Benedik kone?

LEONATO

Sa zame. Li dir li prefer mor.

KLODIO

Dapre Iro li pou perdi fas. Toultan li’nn foud li, aster li pa kapav ekrir li pou deklar so lamour.

LEONATO

Mo tann dir ki li ekrir bann let touleswar me zame fer livre zot. Aswar li ekrir let, gramaten li desir zot.

KLODIO

Apre sa, touzour dapre Iro, li tom lor so de zenou, plore, dimann Bondie pardon. Li ris leker: “Benedik, mo Benedik kalme mo soufrans”.

LEONATO

Iro dir mwa li per aster tansion so kouzinn, dan dezespwar, fer enn betiz.

DON PEDRO

Sel fason sov li se fer Benedik kone.

KLODIO

Pou kifer? Li pou sot lor sa lokazion la pou manz nam Beatris ankor plis.

DON PEDRO

Si li fer sa li enn mons, enn dernie sovaz. Beatris pa merit sa. Enn bon tifi sa.

KLODIO

E entelizan.

DON PEDRO

So sel defo se so lamour pou Benedik.

LEONATO

Kan larezon ek pasion mate dan enn lekor bien portan, dis kont enn pasion balye karo. Mo bien sagren mo nies sirtou ki momem finn okip li depi li zanfan.

DON PEDRO

Si so lamour ti swazir mwa, san ezite, san get ran, mo ti pou marye li…. Dir sa Benedik. Kikwa sa va sanz li.

LEONATO

Ou kwar?

KLODIO

Iro panse ki tou manier Beatris pou zwenn tase. Li pou konn lamor si Benedik refiz so lamour. Li prefer kourtiz lamor ki dir Benedik so lamour; e si Benedik rod kourtiz li, Beatris pou prefer aret respire olie aret manz so krann.

DON PEDRO

Mis Beatris ena rezon. Nou tou konn Benedik. Kouma Beatris montre enn ti febles li pou profit lokazion pou tay so bert. Benedik so lespri ranpli ar mepri.

KLODIO

Bizen rekonet li enn zoli boug.

DON PEDRO

Bataz akter.

KLODIO

Li pa bet.

DON PEDRO

Wi parfwa, bizen rekonet, li paret entelizan.

KLODIO

Pa bliye so kouraz.

DON PEDRO

Enn veritab sevalie. Li pa rod lager bonavini, li kone ki bizen fer dan sak sitiasion.

LEONATO

Li pa enn bachara.

DON PEDRO

Mo bien sagren ou nies. Mo bien anvi al get Benedik e dir li tou.

KLODIO

Pa fer sa. Les letan touf santiman Beatris.

LEONATO

Peyna sime. So leker pou toufe avan.

DON PEDRO

Les letan fer so sime. Pli tar va gete ki pou fer… Mo konn Benedik bien. Mo espere li ena kouraz get limem pou realize ki kantite li pa merit lamour enn dimoun kouma Mis Beatris.

LEONATO

Finn ler pou pas atab.

(Avan zot sorti)

KLODIO

Si li pa rant piktet dan kazot mo pa apel Klodio.

DON PEDRO

Aster bizen enstal Beatris. Mis Iro so rol koumanse… Nek mazine kan sa de la zwenn, sakenn kwar ki lot la kontan li. Sa ki apel sinema… Anou dimann Beatris vinn dir Benedik dine finn servi. (Zot sorti)

BENEDIK

(sorti deryer pie, vinn divan lasenn)

Pa kapav enn senn. Zot ti serye. Se Iro ki finn dir zot tou e lorla zot sagren Beatris. So lafeksion serye. Beatris kontan mwa? Mo bizen kontan li. Get kouma zot kritik mwa. Zot kwar mo pou fer mo fezer si li deklar so lamour. Zot kwar li prefer lamor ki dir so lamour. Maryaz pa ti dan plan. Me fale pa mo deklar bay. Okontrer mo ena sans. Mo finn dekouver mo defo, aster mo kapav koriz li. Zot dir tifi la zoli – foul laverite; li bon – foul dakor; li bien rezonab, apart so erer kontan mwa; lamour pa enn defo. Mo finn deside! Mo pou kontan li ar pasion… Bien sir pou ena detrwa pou sikann mwa, fer mwa rapel seki mo ti dir lor lamour ek maryaz. Me eski lapeti pa sanze? Enn zenes kapav kontan laviann ler li zenn; me ar laz li kapav vinn vezetaryen. Eski detrwa ti jok gagn drwa anpes larivier al dan lamer? Non! Bizen peple lemonn. Kan mo ti dir mo pou mor selibater mo pa ti kone ki mo pou viv telman lontan ki mo pou fini marye avan mo mor. Ala li pe vinn parla. Ayo Bondie, vremem li zoli… Mo kwar vremem li kontan mwa. Finn ekrir lor so figir.

(Beatris rantre)

BEATRIS

Malgre mo pa anvi, mo bizen dir ou dine ‘inn pare.

BENEDIK

Mo zoli Beatris, mersi ou’nn gagn lapenn vinn dir mwa.

BEATRIS

Mo lapenn pa merit mersi. Pa gagn lapenn dir mersi. Peyna traka. Si li ti enn traka mo ti pou bat karte.

BENEDIK

Savedir Bea to kontan fer mwa kontan.

BEATRIS

Kouma lisien kontan baton! Ki arive misie? Lakes finn defonse. Baybay!

(Li sorti)

BENEDIK

Mari sa! “Malgre mo pa anvi, mo bizen dir ou dine ‘inn pare”. Doub sans! “Mo lapenn pa merit mersi. Pa gagn lapenn dir mersi.” So mesaz kler: “pa neseser dir mersi. Peyna lapenn, ena plezir”. Desizion finn pran. Si mo pa pran li kont, mo enn gopia; si mo pa ador li mo enn sovaz. Bare Beatris! Ala mo vini. (Li sorti)

AK 3 SENN 1

Dan zarden Leonato. Iro akonpagne par Margaret ek Irsil rantre.

IRO

Margaret, degaze al dan salon
Kot to pou trouv mo kouzinn Beatris
Pe blage ar Don Pedro ek Klodio.
Koz dan so zorey, dir li ki nou pe
Fer palab lor li. Dir li to’nn tande;
Sey ris li isi, anba tonel fler
Kot zanfan soley bliye zot papa
E deklar gran-nwar ar zot prop disan.
Met li dan enn plas kot li pou tann tou.
Samem to mision. Nou tou kont lor twa.

MARGARET

Peyna pou traka. Mo fer li vini. (Li sorti)

IRO

Ekout mwa Irsil, ler li arive
Nou nou mars-marse, komsi pa trouv li,
Koz lor Benedik. Sak fwa mo koz li
Twa to bizen dir komie bon li bon.
Mwa mo pou dir twa komie Benedik
Amoure ar Beatris, mo kouzinn.
Parfwa enn ti-trik, detrwa ti-parol
Kapav met dife dan leker enn fam.

(Beatris rantre)

Ala li la. Get kouma li koule,
Al kasiet pou tann nou konversasion.

IRSIL

Sa ki zoli sa! Kan enn gro viel rouz
Ar so nazwar lor fann dilo lamer,
Ouver gran lagel pou may dan lamson.
Kasiet dan so touf, Beatris deza
Finn fini maye ar lamson perdi.
Ou peyna pou per; mo konn zwe mo fim.

IRO

Nou koste parla pou ki li tann bien
Zoli labwet ki pou trik so zorey.

(Zot al pre kot Beatris ete)

Kwar mwa Irsil, Beatris tro vantar.
Li pli vantar, pli oten ki reken
Ki farous tou lezot.

IRSIL

Ou kapav kwar
Benedik vremem kontan Beatris?

IRO

Dapre Don Pedro ek mo fianse, wi.

IRSIL

Zot finn dimann ou pas mesaz ar li?

IRO

Zot finn sipliy mwa dir Beatris tou.
Mwa mo dir zot si zot’le fer dibien
Dir Benedik fann ar so santiman,
Zame, zame les pinget la kone.

IRSIL

Kifer? Benedik, li pa ase bon
Pou dormi lor matla dunlopilo
Dan douser so lamour pou Beatris?

IRO

To fol twa? Li merit plis, boukou plis
Ki nenport ki zom kapav merite
Me malsans pou li, peyna lor later
Enn fam pli fezer ki Mis Beatris.
So vantar dan li alim so lizie,
Fer li mepriz so gete; dapre li
Li telman entelizan ki nou tou
Nou pa ase bon pou bros so soulie.
Non. Li enkapab kontan enn lot ki
Limem. To konpran?

IRSIL

Mo kwar mo’nn konpran
Aster kifer fale pa li kone
Lamour Benedik. Li pou manz so krann.

IRO

Samem. Dimoman enn misie borde,
Li kapav bon, onet, zenn ek zoli
Beatris tay so palto. Si li kler
Li pou apel li par enn nom tifi;
Si li nwar :”Zanfan Bondie pa kapav
Pli nwar ki ferm lizie. “Si li bien ot,
Limem poto C.E.B; si li kourt,
Li pa gagn zafer ar ti-kalite.
Si li koze, li enn moulen palab;
Si li trankil, li enn moulen anpann.
Li vir-vir tou zom kouma enn soset,
E li enkapab apresie bonte
Ousa gran-ker dapre so vre valer.

IRSIL

Enn move labitid, rod lipou poul.

IRO

Personn pa kontan manier ki li fer,
Kisannla pou dir li? Si mo dir li
Li pou ris mo lakord; pou boufonn mwa,
Ridikiliz mwa, pik mwa, vir-vir mwa.
Mo prefer les Benedik, ansilans,
Manz so margoz, modi so lekzistans.
Prefer mor anpe ki viv dan tortir
Enn lalang mesanste.

IRSIL

Si nou dir li?

IRO

Non! Mo prefer al get Sir Benedik.
Dir li rod meksinn kont malad-damour.
Mo pou mem envant detrwa ti-koze
Pou nwarsi so nom. Kikfwa ti-palab
Parsi-parla kapav tengn so lamour.

IRSIL

Non pa fer sa! Tansion gat so loner.
Mo pa kwar ditou li telman pagli
– Tou dimoun kone peyna so segon
Dan servi lespri – pou ki li refiz
Konsider maryaz ar Sir Benedik.

IRO

Lakot Benedik bien for dan pei,
Apart mo fianse, peyna so segon.

IRSIL

Mis Iro, pa gard dan leker. Dapre
Mwa Sir Benedik, ki li lor degenn
Ki li lor kouraz, ki li lor lespri,
Limem Nember wann dan nou ti pei.

IRO

Bizen rekonet, so kara bien for.

IRSIL

Li pa’nn gagn repitasion dan lanvlop.
Kan gran zour, Mis Iro?

IRO

Apartir dime toulezour gran zour.
Vinn ar mwa, vinn get lenz nouvo marye;
Pa bliye dime vinn donn enn koudme.

(Zot pran sime sorti)

IRSIL

Li’nn rant dan siro; nou’nn may li mo sir.

IRO

Si to pe koz vre, lamour enn lotri;
Parfwa aksidan ed lamour grandi. (Zot Sorti)

BEATRIS

(Ar limem; li vinn divan lasenn)

Fouf! Mo zorey finn vinn so. Vre? Pa vre?
Vremem dimoun kwar mo fer mo vantar?
Baybay mepri! Adie fierte zennfi!
Peyna lavenir dan sa grimas la.
Benedik pa per. Mo pou kontan twa,
Fer mo leker dir fonn dan to lame.
Si to kontan mwa pa pou’ena problem
Pou ki twa ek mwa vinn enn dan maryaz.
Lezot pe dir to merite, e mwa
Mo konn to profon pli bien ki lezot. (Li sorti)

AK 3 SENN 2

Lakaz Leonato. Don Pedro, Sir Klodio, Sir Benedik ek Leonato rantre

DON PEDRO

Apre to maryaz mo pe al Aragon.

KLODIO

Si ou permet mwa, mo va akonpagn ou.

DON PEDRO

Koumadir donn zanfan enn zouzou e lerla anpes li zwe. Res ar to madam. Mo’nn dimann Benedik vinn ar mwa. Depi latet ziska lipie li plen ar jok. Plizier fwa li’nn rey bondie lamour. So leker rezone kouma tanbour, so lalang bate kouma baget; seki so leker panse so lalang koze.

BENEDIK

Mo nepli kouma mo ti ete lontan.

LEONATO

Mo’nn remark sa. Ou paret pli serye.

KLODIO

Kikfwa li amoure.

DON PEDRO

Fiziy li, li enn foser. Lamour gagn alerzi ar li. Si li tris se parski li’nn perdi dan kazino.

BENEDIK

Mo ledan pe fermal.

DON PEDRO

Ras li.

BENEDIK

Chombo.

KLODIO

Bizen chombo li pou ras li.

DON PEDRO

Kisasa! Malad ledan fer soupire.

LEONATO

So abse soupire.

BENEDIK

Fode ena abse pou li soupire.

KLODIO

Mwa mo dir li amoure.

DON PEDRO

Mo pa trouv okenn sign lamour amwen li pe zwe rol amoure; nek sanz degizman pou sanz personalite.

KLODIO

Li bizen amoure. Get li do ! Abiye kouma katalog.

DON PEDRO

Li’nn al kot kwafer?

KLODIO

So lazou lis kouma laglas.

LEONATO

Li finn razeni.

DON PEDRO

Misie aroz parfen.

KLODIO

Zenes la amoure.

DON PEDRO

Lizie santimantal.

KLODIO

Sampoo! Bresing!

DON PEDRO

Lapoud, lakrem… Wi, peyna dout. Li amoure.

KLODIO

Pa kone. Me mo kone kisannla kontan li.

DON PEDRO

Pov tifi. Sirma li pa konn li ase.

KLODIO

Malgre sa, mor pou li.

DON PEDRO

Ler anter li, li pou get lao.

BENEDIK

Zot meksinn pa geri malad ledan. Sir Leonato mo ena detrwa ti-zafer pou koz ar ou ki mo pa’le okenn zokris tande.

(Benedik ek Leonato sorti)

DON PEDRO

Mo sir li pe fer demann Beatris.

KLODIO

Mo’si. Iro ek Margaret finn fini met Beatris dan ti-kare. Kan sa de la zwenn pou ena fedartifis.

(Don Jonn rantre)

DON JONN

Monsegner, Don Pedro, Bondie protez ou!

DON PEDRO

Bonswar Don Jonn.

DON JONN

Si mo pa pe deranz ou mo ti’a kontan koz ar ou.

DON PEDRO

Anprive?

DON JONN

Si ou pa maynn. Sir Klodio kapav tande. Sa konsern li.

DON PEDRO

Ki problem?

DON JONN

(ar Klodio)

Sir-sir ou pe marye dime?

DON PEDRO

Ou bien kone.

DON JONN

Mo pa kone, si li kone seki mo kone.

KLODIO

Si ena problem, koze; pa per.

DON JONN

Kikfwa ou kwar mo ou ennmi; si ou’le konn laverite, ziz mwa par seki mo pou fer pou ou. E pou mo frer ki mo kone bien estim ou e ki finn fer tou demars pou ou reysi marye. Me tousa dan vid.

DON PEDRO

Ena problem?

DON JONN

Mo bien sagren… Mamzel la pa tro korek… Fer koustik.

KLODIO

Iro?

DON JONN

Limem. Iro, ou Iro, Leonato so Iro… Iro tou zom.

KLODIO

Koustik?

DON JONN

Parol pa ase for pou dekrir so malang. Rod enn expresion pli for. Mo ena prev. Zordi swar vinn ar mwa kot so lafnet e zot pou trouv enn lom pe rantre… seswar… lavey so maryaz. Get bien e si lamour ankor for be marye li … marye laryaz. Me mo kwar ou loner pou dimann ou sanz plan.

KLODIO

Pa dir mwa!

DON PEDRO

Mo refiz kwar.

DON JONN

Si zot kwar zot lizie finn anbet zot, refiz kwar. Me si zot swiv mwa zot pou trouve zotmem. Kan zot finn trouv tou, tann tou, lerla zot gete ki zot pou kwar, ki zot pou fer.

KLODIO

Si mo trouv bisagn bizar, peyna sime mo marye ar li dime. Marye? Non. Dan legliz, anpiblik, imilie li. Sa wi.

DON PEDRO

Mo finn ed twa pou gagn so lame, mo pou ed twa pou kas so lagel.

DON JONN

Pa kont lor mwa pou fer palab lor li. Gete zotmem. Gard kalm ziska minwi, apre sa les jab fer maja.

DON PEDRO

Ayo mofinn!

KLODIO

Ayo pese!

DON JONN

Ayo lasans! Enn sans laverite pa’nn res kasiet! Se sa ki zot pou dir biento. (Zot sorti)

AK 3 SENN 3

Dan lari. Dogberi, so partner Verzes ek bann polisie rantre

DOGBERI

Kapav fer zot mefians?

VERZES

Foul konfianser, foul sertennman. Sinon mo swisid zot.

DOGBERI

Enn rekonpans tro bon si zot lamour-prop pa’nn sal parski nou pe donn zot loner vey lakaz enn gran dimoun.

VERZES

Dwir zot ki bezwen feur.

DOGBERI

Dapre zot kisannla plis kondanab pou fer enn bon konspirasion?

POLISIE 1

Basdeo Farata ousa Isoop Lamok. Zot finn fel C.P.E.

DOGBERI

Vinn la toulede. Zot trouve. Bizen remersie Bondie. Mem minis pas C.P.E. Me pou fel C.P.E. bizen enn zeni.

POLISIE 1

Mersi sef!

DOGBERI

Fode pa vinn fezer. Mo pe swazir zot pou sa mision erotik la parski zot mem plis enkonpetan, plis extravagan, plis galan. Ala zot jouti. Kan enn vakabon, nenport ki vakabon kape, kap li, fou li kap. Pa get divan, pa get deryer… fou li kap. Nenport kisannla pase, dir li chombo, tini, tous-pa-a-mon-pot.

POLISIE 2

Si li pa chombo, si li faypat san kler?

DOGBERI

Al legliz, alim enn labouzi. Enn nwizans anmwens.

VERZES

Si li pa tienbon, si li pa tenir c’est qu’il n’est pas ain bon size de sa lwayal mazeste.

DOGBERI

Foul laverite. Nou gagn zafer zis ar bon size. Fode pa fer tapaz kan bann misie la pe dormi. Bann lapolis ki fer tapaz aswar se enn zafer enn zafer… toutafe rekomandab. Fale pa fer tapaz.

POLISIE 3

Donk li plis meyer si nou dormi. Peyna tapaz dan dormi.

DOGBERI

Sa ki apel leksperyans, konesans, repignans. Bondie beni somey. Me fer bien atansion. Pa les voler koken zot zarm… Al dan bann tavern, dir bann ki finn fini sou al zot lakaz.

POLISIE 1

Si zot refize?

DOGBERI

Pa deranz zot. Les zot desoule anpe.

POLISIE 2

Wi sef.

DOGBERI

Si zot zwenn enn voler, pa ezite pou soupsonn li… Me les li trankil. Fale pa dimoun onet fouray-fouraye ar dimoun malonet.

POLISIE 2

Si nou ena prev, pa bizen may li?

DOGBERI

Dapre lord, wi. Me si ou tous malang ou lame pou sal. Meyer les enn voler fofile ale. Filou bizen file! Ha! Ha! Ha!

VERZES

Toultan mo dir, Kamwad Dogberi limem plis bon coeur.

DOGBERI

Mo pa fer enn mous dimal. Ankor plis enn bon dimoun.

VERZES

Si zot entendre un baba pleurer djur so maman bezwen occupy li.

POLISIE 3

Si mama la pe dormi?

DOGBERI

Fonndos trankil. Fer koumadir zot pa finn tann nanye. Les piti la okip so mama.

VERZES

Certainement aussi!

DOGBERI

Samem tou. Zot kone ki zotmen re-enkarnasion lerwa. Si lerwa pase, zot fou li kap!

VERZES

Non, mo pa croire que c’est possible.

DOGBERI

Komie to’le parye? Si lerwa dakor to gagn drwa aret li. Tou manier enn lapolis bizen respekte lalwa. Li enn ofans aret kikenn ki pa dakor.

VERZES

Et certainement aussi.

DOGBERI

Korek! Bien korek! Bonswar otankevouzet. Si ena problem apel mwa. Bon nwit. Dormi bien.

POLISIE 1

Bon bann kamwad. Nou al kas enn poz dan kwen laba. Taler, trankil nou glise nou al dormi lakaz.

DOGBERI

Ankor enn ti zafer. Vey lakaz Gouverner. Dime ena maryaz kot li, aswar bel gamat. Pa bliye, bizen bien militan.

(Dogberi ek Verzes sorti. Boratio ek Konnrad rantre.)

BORATIO

Konnrad kot twa?

POLISIE 1

(ar lezot gardien)

Shuut! Trankil!

BORATIO

Konnrad! Konnrad kot to ete?

KONNRAD

Aret kriye. Mo la, koste ar twa.

BORATIO

Bwat sa! Kouma enn lagratel.

KONNRAD

Nou regle sa pli tar. Kontinie to zistwar.

BORATIO

Nou al amba lavarang laba. Lapli pe tonbe. Kouma enn soular mo va vomi tou.

POLISIE 2

(ar lezot gardien)

Ekout bien. Ena enn konplo.

BORATIO

Pou sa Don Jonn dispoze donn enn gro lamone.

KONNRAD

Mari sa lavi la. Krim raport gro.

BORATIO

Dir plito ki krim ki ena valer zordi. Kan bann gran kriminel bien ris zot bizen bann ti bweter kouma nou, nou nou kapav reklam gro-gro fizon.

KONNRAD

Mari sa!

BORATIO

To ankor enn baba. To bien kone degizman kasiet laverite. Zoli kostim pa fer zoli dimoun.

KONNRAD

Degizman.

BORATIO

Pa zis degizman. Enn manier viv.

KONNRAD

Viv dan lamanier.

BORATIO

Non, pa sa. Lamod. Samem pli gran voler. Li kouyonn lizie, kasiet diformite, fer enn ta zes dan vid.

POLISIE 3

Lamod. Mo’nn tann parle. Depi set-an li pe fer ravaz. Enn gran voler abiye kouma jenntoulmenn.

BORATIO

Enn mari senn… Margaret, met lenz Iro, vers par lafnet, dir mwa li kontan mwa e mwa mo apel li “Iro mo koko, Iro mo gate”. Don Jonn letansa ar so frer ek Sir Klodio deryer enn touf, ti pe yam nou senn.

KONNRAD

Zot tou finn kwar Iro to metres?

BORATIO

Seki bizen kwar finn kwar. Mo patron li, li ti kone ki pe pase. Me bannla, Don Pedro ek Sir Klodio, dan nwar plonz dan mo lak plen-plen ar lepeti. Klak! Latrap ferme. Sir Klodio koumans zoure. Zoure, modi, kime ar leraz. Dime dan legliz ki pou ena zoli tamasa. Mis Iro pou chombo. Mo fier mo kapasite.

POLISIE 1

Onon lalwa nou dimann zot pa bouze.

POLISIE 2

Fer apel nou sef. Nou finn fek maske pli gran krim ki finn komet lor later.

POLISIE 3

Lamod, sef-voler, parmi. Mo rekonet so perik.

KONNRAD

Tansion bann manm!

POLISIE 2

Kisannla apel Lamod isi.

KONNRAD

Oke, oke. Onom lalwa nou akiz zot; donn nou drwa swiv zot.

BORATIO

Ala nou fini. Kouma marsandiz dan lame kolporter.

KONNRAD

Marsandiz kabri… Oke, oke, nou respekte lotorite.

AK 3 SENN 4

Dan lakaz Leonato. Iro, Margaret ek Irsil rantre

IRO

Irsil, rann enn servis al lev Beatris.

IRSIL

Deswit Mis Iro.

IRO

Dir li mo bizen li.

IRSIL

Dakor. (Li sorti)

MARGARET

Non, lot kolie la pli bon.

IRO

Pa fer okenn diferans. Mo prefer sannla.

MARGARET

Mo konsey ou sanze. Taler ou dimann ou kouzinn.

IRO

Zot toulede fol. Mo kone ki bon.

MARGARET

Mo prefer lot sapo la… Ou rob enn mervey. Bien pli zoli ki rob ki Prenses Margaret ti mete.

IRO

Sannla pli zoli, zot dir.

MARGARET

Peyna konparezon. Dis fwa pli zoli.

IRO

Bondie egey mo lespri. Mo leker lour.

MARGARET

Taler li pou pli lour. Pou ena pwa enn zom lor twa.

IRO

Pa koz koumsa. To pa onte?

MARGARET

Ki ena pou onte? Prefer enn mari lour ki enn mari leze. Ler li leze enn ti labriz fer li anvole. Dimann ou kouzinn. Ou pou trouve oumem.

(Beatris rantre)

IRO

Bonzour kouzinn.

BEATRIS

Bonzour Iro. To bien?

IRO

Kifer to mosad?

BEATRIS

Mo sante bien tris.

MARGARET

Anou sant “Anbalaba”. Koumsa pa neseser personn mont lao.

BEATRIS

Anba laba, desann anba. Si li desann amba, balon la monte.

MARGARET

Chi!

BEATRIS

Iro, finn pre pou senk-er. Degaze… Mo pa santi mwa bien… Ayo!

MARGARET

Ayo mama? Ayo mondie? Ayo mari?

BEATRIS

Ayo maler!

MARGARET

Tas lor poto?

BEATRIS

Ki li ‘le?

MARGARET

Mwa? Nanye. Bondie ekzos tou lapriyer.

IRO

Legan ki Klodio finn donn mwa santi bon.

BEATRIS

Mo pa santi nanye, mo nene bouse.

MARGARET

Ler li debous ou, ou pou santi.

BEATRIS

A Segner. Margaret pe fer jok! Depi kan to fer lespri.

MARGARET

Depi ou finn perdi ou lespri. Mo finn ramas li. Aster kouma ou trouv li?

BEATRIS

Pa trouv li. Lespri envizib… Zot pa’le kwar! Mo gagn maloker.

MARGARET

Toulegramaten?

BEATRIS

Ase!

IRO

Pak avan karem?

BEATRIS

Ale-vini mem koze.

MARGARET

Bizen serye vouzot. Beatris zame pou konn sa. Li enkapab konn sa. Benedik bizen konn rod so kari, kikfwa pa dan karay ki li kontan.

BEATRIS

Lalang peyna lezo.

(Irsil rantre)

IRSIL

Fer vit Mis Iro. Kortez pe atann ou pou al legliz.

IRO

Ayo Bondie! Vit, vit. Ed mwa vouzot.

AK 3 SENN 5

Dan enn lot parti lakaz Leonato. Leonato, Dogberi ek Verzes rantre

LEONATO

Mo pa konpran. Ki zot ole?

DOGBERI

Vot Ekselans, mo ena enn konfirmasion ki konserv ou.

LEONATO

Fer vit. Mo bien bizi.

DOGBERI

Kouma mo’nn dir ou.

VERZES

Samem

LEONATO

Ki zafer? Fer vit.

DOGBERI

Eskiz li sef. Mo kamwad Verzes li koz enpe nenport. Ar laz so latet finn gate. Me bon dimoun sa.

VERZES

Kouma mo aime dir mo osi onet ki enn dumonde ki pa plus onet que mwa.

DOGBERI

Mo kamwad Verzes, pa ler pou fer konpasion. Koz tigit me peu.

LEONATO

Me zot chiant!

DOGBERI

Vot Ekselans. Mersi. Mersi Vot Ekselans. Nou faire nou mieux posible. Si mo ti osi chiant ki enn prens mo ti pou donn ou tou.

LEONATO

Kisa? Zot fann tou lor mwa?

DOGBERI

Par tonn mo donn ou. Toultan mo tann bann bon exkominikasion lor ou. Malgre mo pov mo bien kontan.

VERZES

Je osi

LEONATO

Zot pa ankor dir mwa nanye.

VERZES

Votre excellence, hier swar. Sauf votre respect votre honneur. Deux bandit. Plus bandit que ça ti meurs.

DOGBERI

Peyna zes. Foul laverite. Me kan laz rantre… lespri fatige. Bien koze. Bondie gran! Peyan so segon.

LEONATO

Eskiz mwa. Mo bizen ale.

DOGBERI

Enn ti parol bourzwa. Yer swar bann gardien ti demay de personifikasion pa tro paralel. Ti’a bon ou enterogatwar zot enkizision.

LEONATO

Intoroz zot e soumet mwa enn rapor. Mo bien prese.

VERZES

Non seulement mais aussi.

(Enn boy rantre)

BOY

Vot Ekselans! Pe atann ou pou seremoni maryaz.

LEONATO

Mo vini.

(Leonato ek boy sorti)

DOGBERI

Verzes al dir Basdeo Farata amenn plim ek papie vini. Nou bizen enkizisionn sa de voryen la.

VERZES

Et certainement aussi.

DOGBERI

Bizen kas pake. Oblize nolle prosequi. Nou pran zot dispozision, lerla nou enteraksion zot. Mo sir zot pou dismis kes. (Zot sorti)

AK 4 SENN 1

Dan Legliz. Don Pedro, Don Jonn, Leonato, Pret, Sir Klodio, Sir Benedik, Iro, Beatris, ets rantre

LEONATO

Monper, enn seremoni senp; evit simagre; zis seki esansiel.

PRET

Sir Klodio, ou finn vini pou marye sa tifi la?

KLODIO

Non.

LEONATO

Pa marye li me marye ar li. Ou, Monper, pou marye li. Marye li ar tifi la. Konpran!

PRET

Mafi, ou finn vinn isi pou marye ar Sir Klodio?

IRO

Wi.

PRET

Si tifi la ousa garson la konn nenport ki rezon kifer zot pa kapav marye, mo ordonn li koze.

KLODIO

Iro to pa konn okenn rezon?

IRO

Non, mo bieneme.

PRET

Ou, Sir Klodio?

LEONATO

Mo reponn pou li. Non.

KLODIO

Reponn pou enn lot? Kapav zwenn tase. Zame reponn pou enn lot.

BENEDIK

Baprebap! Enn ti koze sa!

KLODIO

Monper, vans ou! Sir Leonato
Eski ou kapav san ezitasion
Donn mwa anmaryaz enn, sir-sir, zennfi?

LEONATO

Osi sir ki mo sir li mo tifi.

KLODIO

Mwa, ki mo kapav donn ou anretour
Ki ena mem valer ki ou tifi?

DON PEDRO

Sel solision. Retourn li so tifi.

KLODIO

Don Pedro, ou konsey samem meyer.
Sir Leonato repran ou tifi.
Pa dimann envite manz mang fletri.
Ou tifi enn aktris, konn fer so senn.
Get li do! Fer kwar vremem li timid!
Enn profesionel dan anbet lizie,
Pentir pese ar kouler inosans!
So lazou rouz kapav fer kwar vremem
Li inosan. Eski nou tou pa kwar,
Tou dimoun isi, ki li ankor vierz,
Ler get so zedsenn? Zes touy konesans!
Femel lisien ansaler pa koste
Ar pianter so vis. Fer mwa gagn vomi.

LEONATO

Sir Klodio, mo pa konpran!

KLODIO

Pa konpran?
Pa kwar mo pou marye ar enn piten.

LEONATO

Sir Klodio, si koumadir de zenes
Pa finn kapav tini laflam lamour
E mo Iro finn donn ou so lekor…

KLODIO

Pa bet sa bonom! Si mwa ki’nn pran li
Lerla kapav dir li’nn donn so mari,
Pese la pa grav. Non Leonato,
Tir dan ou latet. Mo pa finn tous li.
Mo’nn kontrol dezir. Pa finn depas kad;
Finn respe koutim ar senserite.

IRO

Mo pa’nn zwe mo rol dapre tradision?

KLODIO

Rol? Aktris manti! To konn zwe to rol.
To fer dimoun kwar tomem Virzini,
Enn bouton inosan, fre, prop, entak;
Ler gete to disan kontamine
Ar vis kouma sa bebet tropikal
Ki nek rod zwisans dan bavant anflam.

IRO

Kifer ou pe dir parol ofansan?

LEONATO

Don Pedro, fer kiksoz.

DON PEDRO

Mo dan dife.
Akoz mwa enn jenntoulmenn ti kapav
Al tase dan langrenaz enn laryaz.

LEONATO

Mo finn bien tande? Ousa pe reve?

DON JONN

Pa pe reve! Tousa laverite.

BENEDIK

Enn maryaz sa?

IRO

“Laverite”? Aryo!

KLODIO

Leonato, mwa ki la?
Sa Don Pedro sa? Sa, Don Jonn, so frer?
Sa Iro sa? Nou lizie pe trouv kler?

LEONATO

Tousa, samem! Kifer ou koz koumsa?

KLODIO

Les mo poz ou tifi enn sel kestion;
E ou so papa servi ou pawer,
Fer li reponn mwa san fer simagre.

LEONATO

Iro, mo beti! Enn lord sa. Koz vre!

IRO

Osekour Bondie! Ayo penitans!
Ki martir zot pe rod fer mwa pase?

KLODIO

Bien bizen cheke si to pa mantez.

IRO

Mwa Iro, mantez? Kisannla kapav
Sali non Iro?

KLODIO

Iro bien kapav!
Iro limem kapav gat non Iro.
Ki sa boug, yeswar, ti pe koz ar twa
Par to lafnet ant minwi ek enn-er?
Donn repons onet si to profon prop.

IRO

Salerla? Mo pa ti koz ar personn.

DON PEDRO

Be, ou profon pa prop. Leonato,
Mo bien sori, me mo bizen dir ou
Ki yeswar, mwa, Don Jonn ek Sir Klodio
Nou ti trouv enn lom pe fer senn ar li
Kot so lafnet – trouve ek tande, tou –
E so galan apre finn rakont tou,
Komie fwa kasiet-kasiet, zot finn fer
Pese longer lasemenn.

DON JONN

Dousma! Chombo! Fale pa kas lakle.
Gard bann nom sekre.
Zafer la malang, nou bizen protez
Loner dimoun prop. Bien sagren mamzel
Ou finn bien fane, ou bizen peye.

KLODIO

Ayo Iro! Ki kalite tifi!
Si enn ti bout ou zoli laparans
Ti dekor ou lespri ek santiman!
Lavi sa! Salam parfen santi pi.
Salam malang dore, dorir malang;
Aster bizen ferm lamour dan prizon,
Aret fer konfians soupir inosan.
Pas letan rod skorpion dan zarden fler;
Adie lamour. Senserite finn mor.

LEONATO

Touy mwa! Pa les mwa viv! Lamor pran mwa!

(Iro tom sankonesans)

BEATRIS

Iro! Iro! Pa larg lekor Iro!

DON JONN

Anou tir! So prop pouritir touf li.

(Don Pedro, Don Jonn ek Klodio sorti)

BENEDIK

Ki li gagne?

BEATRIS

Zot finn touy li. Pov, pov Iro! Ed nou.

LEONATO

Lamor, rann enn servis pran li, ale.
Samem meyer degizman pou kasiet
Pianter mo laont.

BEATRIS

Pa ale Iro!

PRET

Pa plore mamzel.

LEONATO

To ouver lizie?

PRET

Kifer non? Dir mwa!

LEONATO

Kifer? Akoz laont finn tal partou.
Eski kapav souy pianter dan disan
Enn tifi visie? Rann mwa enn servis
Iro, aret respire; ferm lizie,
Ale. Me si to tarde pou ale,
Si mo santi to lamour prop lisien
Finn angourdi, lerla mo modi twa,
Kas to leker. Nou’nn gagn enn sel zanfan.
Eski mo sagren ki nou’nn gagn zis enn?
Non! Non! Mo plore nou’nn gagn enn anplis.
Mo regret lamour ki mo’nn gaspiye.
Preferab ramas enn batar par la
E ler li fane, mwa mo kapav dir:
“Sa pouritir la pa sort dan mo trip”
Me li, li mo laser, li mo disan;
Mo lamour, mo fierte; mo ti telman
Ador li ki mo ti bliye momem;
Telman ki – Ayo Bondie li finn tom
Dan pit latrinn; lamer pa ase gran
Pou lav so malang e dezenfekte
So nam angorze ar lespri bisagn.
So lekor fletri!

BENEDIK

Sir Leonato
Pa perdi pasians! Tousa telman drol
Mo latet dan vid.

BEATRIS

Mwa mo sir! Zot pe fann labou lor li.

BENEDIK

Bea, yerswar ou ti dan so lasam?

BEATRIS

Pa yerswar. Me avan sa, touleswar.
Depi enn-an nou partaz mem lasam.

LEONATO

Hen! Zot finn trouve! Aster peyna dout.
Kifer dimoun onorab – Don Pedro,
Don Jonn, Klodio – pou koz manti lor li.
Pa bliye Klodio, so larm ti koule
Ler ti demaske sa pouritir la.
Tir li divan mwa, mo pa’le get li.

PRET

Ekout mwa vouzot!
Tou sa letan la mo pa’nn dir nanye,
Mo ti pe obzerv reaksion Iro.
So figir boulverse, montre soufrans,
So lazou blem pe dir so inosans,
Klarte so lizie ekler nou erer,
Proklam laverite. Apel mwa piaw,
Pa fer mwa konfians, pa koz experyans,
Bril mo bann liv; bliye, mo laz, mo rol,
Mo plas, mo loner si sa tifi la
Pa enn pov viktim mesanste lezot.
Ala ki mo kwar!

LEONATO

Enposib Monper.
Oumem ou’nn trouve, li pa sey defann.
Li pa’le ogmant fardo so pese
Ar pese parzir; li pa rezet sarz.
Kifer ou pe sey kasiet so pese
Kan dimoun kone li’nn fann so pikan.

PRET

Kisannla Iro finn pran ou loner?

IRO

Bann ki akiz mwa sirman zot kone.
Mwa mo pa kone; pa konn okenn zom;
Si mo koz manti Bondie pini mwa.
Papa, si ou gagn prev ki mo’nn fane,
Ki mo pe zwenn kikenn aswar dan nwar
Rezet mwa, pous mwa; mo donn mo lavi.

PRET

Koumadir ena ki finn may dan lak.

BENEDIK

De ladan mo sir, zot bien onorab;
E si zot lespri finn tas dan fatak
Mo bien kwar Don Jonn, sef dan trikmandaz,
Finn fer plan jabolik pou sem lemal.

LEONATO

Pa kone. Si zot dir laverite
Iro pou pey ser. Si tousa pa vre,
Bannla pou kone ki apel vanzans.
Pa kwar disan dan mo lavenn finn sek!
Pa kwar servo dan mo latet finn tengn!
Pa kwar malsans finn touy mo landirans!
Pa kwar movetan fer fami sove!
Okontrer! Disan, servo, landirans,
Fami, zot tou pou nek marye pike
Pou lav mo loner.

PRET

Anou gard nou kalm,
Ekout mo konsey, ekout sak parol.
Dapre sa bannla ou tifi finn mor.
Les nou kasiet li dan enn plas sekre,
Larg nouvel partou ki Iro finn mor.
Tou dimoun fer senn vadire andey,
Fer servis-demor, depoz fler lor tom.

LEONATO

Kiserti? Kot tousa pou amenn nou?

PRET

Si nou zwe nou rol dapre senaryo,
Sagren pou ranplas palab. Ki ou dir?
Me pa zis sa. Si nou fer nou louvraz
Dapre lord, nou amenn nouvo lavi.
Tou dimoun bizen kwar ki fos temwen
Finn kas so leker e li finn mor sek.
Lerla larm pou koule. Mwa mo kone
Ki mo pe dir. Lavi komik, kwar mwa!
Kan nou’ena enn zafer dan nou lame
Nou pa pran li kont. Kan nou perdi li
Lerla nou konpran so vre-vre valer.
Met paryaz ar mwa, Klodio ‘si parey.
Kan li pou aprann ki li’nn touy Iro
Ar parol enzis, lerla so lespri
Pou kre enn Iro ki dan tou fason
Mil fwa pli zoli, pli bon, pli onet
Ki nou Iro, fam ki li ti kone.
Lerla, marke-garde, li pou bwar lank
Si so lamour vre; pou modi so sor,
Regret so parol, dekouyonn so fars
Mem si li ankor kwar Iro koupab.
Fer seki mo dir. Napa bizen per.
Tou pou redrese, pli bien ki nou kwar.
Me si sa plan la pa marse, omwen
Nouvel so lamor pou tengn komeraz;
Seki res pou fer: kasiet so laont,
Met li dan kouvan; les li viv lavi
Dan lapriyer, bien lwen ar mesanste.

BENEDIK

Sir Leonato, ekout so konsey!
Mo pa kasiet, Don Pedro ek Klodio,
Zot toulede, mo bann bon kamarad,
Me mo fer serman ki dan sa kes la
Mo pa pou les lamitie pou bannla
Anpes mwa trouv kler.

LEONATO

Mo dan tourdisman,
Nenport ki konsolasion fer dibien.

PRET

Enn bon desizion. Sakenn fer so bout.
Kan malad extra, meksinn ‘si extra.
Mis Iro zwe mor pou kapav re-ne.
Seremoni la finn zis ranvwaye;
Pran pasians! Tou pou rant dan lord.

Apart Benedik ek Beatris tou dimoun sorti.

BENEDIK

Mis Beatris, pa bizen plore.

BEATRIS

Non, mo pou devid tou mo larm.

BENEDIK

Ou fer mwa sagren.

BEATRIS

Pa bizen sagren.

BENEDIK

Mo bien sagren Iro. Mo kwar li inosan.

BEATRIS

Kot sa vre zom ki kapav prouv sa?

BENEDIK

Ki bizen fer?

BEATRIS

Sa zis enn vre zom kapav kone.

BENEDIK

Beatris, dan sa lemonn la oumem mo pli kontan.

BEATRIS

Mo anvi dir ou mem zafer. Mo anvi, mo pa anvi. Li vre, li pa vre. Kwar. Pa kwar… Seki zot finn fer Iro, fer leker fermal.

BENEDIK

Beatris mo sir ou kontan mwa. Mo sir!

BEATRIS

Sir, sirman, serman! Lerla manz tou.

BENEDIK

Mo sir ou kontan mwa. Si kikenn dir mo pa kontan ou, mo fer li manz so lalang.

BEATRIS

Ou, ou pou manz ou parol?

BENEDIK

Zame! Peyna reset pou kwi li… Beatris, serman! Mo kontan twa.

BEATRIS

Bondie pardonn mwa!

BENEDIK

Kifer? Kifer mo gate?

BEATRIS

Mo ti pe al dir twa mo kontan twa.

BENEDIK

Dir! Dir ki to panse.

BEATRIS

Mo panse telman ranpli ar Benedik ki peyna plas pou panse.

BENEDIK

Nek dir mwa ki to’le. Seki to dir, samem!

BEATRIS

Touy Klodio.

BENEDIK

Kwa? Sa zame!

BEATRIS

To finn fini touy mwa. Salam!

BENEDIK

Atann mo gate.

(Li trap li)

BEATRIS

Mo leker nepli la. To lamour fos. Larg mwa! Les mo ale.

BENEDIK

Beatris!

BEATRIS

Initil… mo pe ale.

BENEDIK

Pa gat zami!

(Li larg li)

BEATRIS

To fer bon vale ar mwa me to refiz touy mo ennmi.

BENEDIK

Klodio to ennmi sa?

BEATRIS

Li enn sen pa vre? Li finn fann labou, kas loner, briz lavenir mo kouzinn. Me li enn sen. Si mo ti enn zom li ti pou kone ar mwa. Li bien prepar so senn ziska ki zot mont lor lasenn. Lerla anpiblik li akize, difame, vomi so fiel. Ayo Bondie! Kifer mo pa ti enn zom? Mo ti pou manz so trip.

BENEDIK

Beatris, ekout mwa…

BEATRIS

Enn zom kot so lafnet. Zoli koze!

BENEDIK

Ekoute Beatris…

BEATRIS

Iro, mo ser. To inosan. Viktim mesanste. Zot finn anter twa vivan.

BENEDIK

Bea…

BEATRIS

Swadizan prens, swadizan sevalie… Mont dadak lor bourik. So sans mo pa enn zom. So sans mo pa konn okenn vre zom. Bann zom nek kas leren; kouraz finn vinn gonaz; lalang finn vinn kravat, dekor lestoma. Zaze kouma Rambo, kas pikan kouma yev. Malsans! fer seki mo’le, mo pa pou vinn enn zom. Pa fer nanye; mo va res enn fam andey.

BENEDIK

Atann Beatris. Mo fer serman mo kontan twa.

BEATRIS

Aret koze. Fer kiksoz.

BENEDIK

To sir net Klodio finn fer Iro ditor? Peyna dout?

BEATRIS

Mo plis ki sir.

BENEDIK

Samem tou. Pa bizen plis. Mo al rod Klodio. Li pou pey mwa ser. Fer mwa konfians. Al konsol to kouzinn. Mwa mo bizen dir partou ki li’nn mor. Orevwar mo lamour. (Zot sorti)

AK 4 SENN 2

Dan enn stasion. Dogberi, Verzes, Sextonn abiye kouma enn mazistra ek Boratio, Konnrad, polisie, ets rantre

DOGBERI

Eski sertennman nou rasanbleman finn resanble?

VERZES

E! Amenn enn sez. Met sa kousen la. Sez la dir Misie Mazistra.

SEXTONN

Kisannla bann delenkan?

DOGBERI

Sof vot respe, savedir mwa ek misie mo kamwad.

VERZES

Foul laverite e sertennman osi. Nou ena pou fer kestionnman bann piez à konfeksion.

SEXTONN

Me kisannla finn komet enn ofans? Kisannla nou bizen kestione? Dir zot dibout divan Serzan Dogberi.

DOGBERI

Foul laverite. Fer zot fer zot kadans divan mwa. Twa mo dalon: Vat iz your nem?

BORATIO

Boratio

DOGBERI

Ekrir “Boratio”. E twa laba, ki to non?

KONNRAD

Mo pa enn nenport. Mo apel Konnrad.

DOGBERI

Marke: “Son ekselans Dokter Konnrad”. Dir mwa zot de. Eski zot bann bon krwayan?

KONNRAD EK BORATIO

Nou kwar.

DOGBERI

Ekrir ki zot kwar dan Bondie. Ekrir plito “Dan Bondie zot kwar.” Bondie bizen pas avan verminn. Finn fini deside ki zot de, zot bann bez-zot-minn. Finn fini deside, aster nou pre pou prouve. Ki zot ena pou dir?

KONNRAD

Erer kamarad, erer. Pa dakor.

DOGBERI

Li fer lenteresan. Taler mo tay so bert. Ou, vinn isi. Mo enstrir ou ki ou enn verminn pli tigit ki bebet.

BORATIO

Pa dakor. Erer kamarad!

DOGBERI

Toulede dakor. Zot repons parey. Ekrir ki zot dakor.

SEXTONN

Serzan Dogberi. Prosedir la pa bon. Bizen fer bann temwen temwaye.

DOGBERI

E sertennman osi. Il faut! Bon! Gardien Nimero Enn, mo ordonn twa akiz akize la.

POLISIE 1

Li ti dir ki Don Jonn enn bezer-pake.

DOGBERI

Ekrir sa!… Me li finn fer enn parzir… Bien grav.

BORATIO

Serzan…

DOGBERI

Choup-chap! Mo pa kontan to lagel silvouple.

SEXTONN

Ki li ti dir ankor?

POLISIE 2

Ki Don Jonn ti donn li pake pitay pou akiz Mis Iro fos-fos.

DOGBERI

Malice abovethought, larsenik… Note, note, note…

VERZES

Foul laverite. Pa manti!

SEXTONN

Ou ena kiksoz pou azoute?

POLISIE 1

Ki Sir Klodio ti ena lentansion imilie Mis Iro anpiblik e refiz marye ar li.

DOGBERI

Blasfem, erezi! To nam pou gagn so komision ek so solision dan dife lanfer.

SEXTONN

Apre?

POLISIE 1

Samem tou.

SEXTONN

Tou bann evidans bien kler. Peyna katakata. Boner gramaten Don Jonn finn tire depi Mesina. Mis Iro ki finn gagn latet anpiblik finn mor sek. Zot koupab. Met menot e amenn zot divan Gouverner. Letansa mo al donn li enn brifing konple.

(Li sorti)

DOGBERI

Gard, fou zot antret, antro…antray…samen.

VERZES

Foul laverite e sertennman osi. Les Lazouvans okip zot.

DOGBERI

Malsans! Sextonn pa la. Sinon li ti kapav ekrir sa zoli kozman la. Amar zot lipie… Bann lisien! Serpan!

KONNRAD

Al dormi ta bourik. Move bourik!

DOGBERI

To pa anpeste mo pos? To pa tanpeste mo laz? Bizen ekrir. Li dir mo enn bourik. Rapel zot tou, li dir mo enn move bourik. Pa enn bon bourik. Enn move bourik… Move sovaz, to ranpli ar pitie; mo pou fer fos-temwen temwaye. Mo enn bon dimoun, enn bon sitwayen, enn bon serzan, enn bon zanbon. Mo konn lalwa, rafia, fatak. Move bourik. Tanto to kone tanto. Tanto to siro zanana! (Zot tou sorti)

AK 5 SENN 1

Divan lakaz Leonato. Leonato ek Antonio rantre

ANTONIO

Si to kontinie to pou rwinn tomem.
Li pa normal sa! To pe asasinn
To prop lekilib.

LEONATO

Pa sey konsol mwa.
Konsolasion glise lor mwa kouma
Dilo lor fey sonz. Pa seye. Pert-tan!
Amenn dimoun ki soufer kouma mwa,
Lerla mo va ekout mem sante tris.
Rod enn papa ki finn konn mem maler,
– So zanfan adore finn zwenn tase –
Les li rakonte, mo pou ekout li.
Nou va konpar nou maler bout par bout,
Konpar nou sagren kare par kare,
Pous par pous, santimet par santimet;
Si li fer sourir, kares so moustas,
Koz zoli koze, rod bliye soufrans
Malgre nou tourman, met li divan mwa,
Mo pou les li souy larm dan mo lizie.
Ekziste sa? Bann dimoun, to kone,
Kontan donn konsey, kontan pres moral
Lor douler zot pa’nn santi; nek grif zot,
Lerla zot konsey kime ar laraz,
Zoli koze rant dan vant depresion,
Lakord pasians trangle filozofi.
Mo’nn tro tande. Non! Dimoun koz nenport
Pou konsol douler lezot. Me get zot
Ler siklonn la kraz tou dan zot lakaz.
Mo douler rezet zot konsolasion.

ANTONIO

Bizen rezonab! Aret fer zanfan.

LEONATO

Poupet sifon pa konn douler leker;
Gran-gran filozof koz bel-bel koze
Me kan douler pens zot nam, zot kriye
Malgre zot finn ponn trete lor trete
Lor pouvwar lespri dan kontrol lekor.

ANTONIO

Pa bizen pran tou sarz lor to zepol;
Bann ki finn fane fer zot ‘si peye.

LEONATO

La, mo foul dakor. Samem dan mo plan.
Mwa mo kwar aster Iro inosan.
Sa, Klodio pou pey ser; Don Pedro ‘si;
Tou bann ki finn dezonor mo tifi.

(Don Pedro ek Sir Klodio rantre)

ANTONIO

Ala zot vini, toulede ansam.

DON PEDRO

Bonzour, bonzour.

KLODIO

Bonzour e orevwar.

LEONATO

Silvouple mesieu!

DON PEDRO

Sori, nou prese.

LEONATO

Prese! Zot bien prese. Salam mesieu!
Pa kapav atann? Rait! Pa fer nanye.

DON PEDRO

E vie tonton, pa rod lager ar nou.

ANTONIO

Si lager ti kapav efas pese
Peser ti pou manz later.

KLODIO

Kisannla?

LEONATO

Tomem sal ipokrit, move manter.
Pa kwar to lepe pe fer mwa tranble.
Mo pa per twa.

KLODIO

Ou finn mal konpran mwa.
Mo pa ti menas ou ar mo lepe.
Pa per. Zame mo atak vie dimoun.

LEONATO

Vantar! Fer so vantar, rod boufonn mwa.
Pa kwar enn vie fouka ki divan twa,
Ki pe fer so senn parski li kone
Akoz so laz pou les li radote.
Klodio, ou’nn fer mo tifi ek momem
Telman gran ditor ki mo oblize,
Malgre seve blan, dir ou si ou’enn zom
Vini, enn pou enn, nou regle nou kont.
Ou finn koz manti lor mo pov tifi;
Ar ou bann ensilt ou’nn asasinn li,
Fors li al dormi dan kavo fleri.
Kavo nou fami pa finn konn laont
Apart foste ki ou finn fabrike
Ar ou lespri kabose.

KLODIO

Fabrike?

LEONATO

Wi Klodio, fabrike. Laverite!

DON PEDRO

Bonom, pa vre sa.

LEONATO

Monsegner vremem!
Mo kapav prouv sa ar mo pov lepe,
Mo lame tranble kont so expertiz,
So foul lazenes, lafors ek kouraz.

KLODIO

Bat karte! Mo refiz lager ar ou.

LEONATO

Ou fou mwa dan kwen? Ou’nn touy mo zanfan,
Be si ou touy mwa, ou va touy enn zom.

ANTONIO

Non, li pou touy de zom, pa enn me de.
Sa pa fer nanye; koumans ar premie.
Touy mwa avan, lerla fer to vantar.
Mo chalenj twa ti chokra bachara,
Sir Bweter vini, mo va touy-touy twa.
To per pou mat ar enn vre zom?

LEONATO

Tonio!

ANTONIO

Napa bliye. Mo ti kontan mo nies;
Li’nn mor asasine par bann sovaz
Ki peyna kouraz mat ar enn vre zom
Kouma mwa mo mat ar pwazon serpan.
Zokris, zako, zimaz.

LEONATO

Tann sa Tonio!

ANTONIO

Rapel, pa bliye! Mo konn zot grimas,
Konn zot bout par bout, lanver ek landrwat;
Gran lagel, fezer, nek swiv seki for,
Manter, kouyoner, sef dan fann rimer,
Met dan zar, zot deklar mari gayar,
Larg enn-de parol, fer tapaz loraz,
Fer kwar zot koler pli for ki zekler,
Lergete fizet.

LEONATO

Mo frer ekout mwa.

ANTONIO

Pa rant ladan twa, les mo okip sa.

DON PEDRO

Mo pa pe dimann zot de eskiz nou.
Mo sagren aprann lamor zot tifi
Me mo asir zot, ler ti akiz li
Nanye pa ti fos. Kapav donn zot prev.

LEONATO

Monsegner

DON PEDRO

Mo pa anvi ekout ou.

LEONATO

Pa pou ekout mwa? Taler nou gate!

ANTONIO

Pa pou fini la. Pou’ena lamerdman.

Leonato ek Antonio sorti

Benedik rantre

DON PEDRO

Ala li la. Tou sa letan la nou nou pe rod li.

KLODIO

Benedik, ki lapoz?

BENEDIK

Bonzour Monsegner.

DON PEDRO

Sir Benedik, ankor enn tigit ou ti pou bizen aret enn bagar.

KLODIO

De vie bonom san ledan ti pre pou mord nou nene.

DON PEDRO

Leonato ek so frer. Mo kwar nou ti pou enpe tro zenn pou mat ar zot.

BENEDIK

Dan enn fos bagar peyna vre loner. Mo ti pe rod zot de.

KLODIO

Nou ‘si nou ti pe rod twa. Nou mari tris; bien bizen fer nou riye.
rakont enn zistwar, fer enn jok.

BENEDIK

Li dan mo fouro. Zot ‘le mo tir li?

DON PEDRO

To sarye to lespri lor to leren?

KLODIO

Zame mo’nn tann sa. Mo kone ena boukou ki pas akote. Matlo, fer plezir tire… ousa tir enn ler.

DON PEDRO

Etae! Get kouma li blem! Swa li malad, swa li ankoler.

KLODIO

Ale dalon, mem si traka finn touy lerwa mo sir twa to kapav touy traka.

BENEDIK

Sir Klodio, mo aksepte manz ar ou. Atake kan ou’le… Sanz topik.

KLODIO

Donn li enn lot zarm. Li’nn manz so premie.

DON PEDRO

Eh! Get kouma li pe vinn rouz. Vremem li ankoler.

KLODIO

Si koumsa li kone ki bizen fer.

BENEDIK

Mo kapav dir ou enn zafer?

KLODIO

Alala! Li pou rod lager.

BENEDIK

(Ar Klodio)

To enn verminn. Pa pe badine. Mo chalenj twa, kan to pare, kot to pare. Si to tire to enn kapon. To finn touy enn mamzel, zoli ek onet e to pou pey sa ser. Donn enn repons.

KLODIO

Mo pare, toutswit… pou riy enn bon kou.

DON PEDRO

Enn tamasa! Sa zoli koze.

KLODIO

Enn bon dimoun sa. Li’nn envit mwa pou desir roti bef, roti pork, roti poul. E si mo pa desir zot kouma bizen, li pou dir mo ledan pa fite… Pou’ena roti mwano ‘si?

BENEDIK

Misie Klodio ou bann jok mars bien. Mo espere zot pa galoupe, sove.

DON PEDRO

Les mo dir twa Benedik ki Beatris ti dir mwa lot zour. Ler mo dir li to enn koko li dir mwa “enn ti koko”; mo dir li “non, enn gro koko”, “wi”, li dir “koko grosie”; “enn zoli koko” mo dir; li dir “zoli me vid”; “Benedik malen” mo dir; “kouma enn vie renar”, li dir. “Li konn boukou lang” mo dir. “Wi, li dir. “lalang kabri; toulezour enn nouvo lagign… Behehehe!” Tou seki mo dir li vir ambalao. Me bizen aksepte, dernie ler li ti deklare ki tomem pli zoli garson dan nou pei.

KLODIO

Lerla li ti plor enn bon kou, souy so lizie, dir tousa pa enportan.

DON PEDRO

Malgre so senn, mo sir ki, si li pa ay twa senserman, li kontan twa lavi-lamor. Tifi Leonato ti dir nou sa.

KLODIO

Nou tann tou. Adan ek Ev dan zarden – “sans chemise, sans pantalon”.

DON PEDRO

Kan korn pou pouse lor latet Benedik?

KLODIO

“Zistwar maryaz pa badinaz”.

BENEDIK

Klodio, to konn mo lentansion. Mo pa ena letan pou ekout to palab anfanten. To fer jok kouma blager fer lager. Enn mous pa mor. (Ar Don Pedro) Monsegner mo oblize exprim mo dezakor. Ou frer, Don Jonn, finn tire depi isi; zot konplo finn detrir enn tifi zoli, inosan e onet; Misie Chokra ek mwa pou regle kont ar nou zarm. Orevwar! (li sorti)

DON PEDRO

Li paret serye.

KLODIO

Mari serye. Mo sir, pou enpresionn so Beatris.

DON PEDRO

Li’nn defie twa.

KLODIO

Mo pa’le kwar.

DON PEDRO

Ki galimacha! Kan dimoun perdi latet, ala zot komik.

(Dogberi, Verzes, bann polisie rantre ar Boratio ek Konnrad)

KLODIO

Lerla zot rod montre zako fer grimas me zako pli malen ki zot.

DON PEDRO

Atann enn kou! Ena problem. Li pa ti dir ki mo frer finn sove?

DOGBERI

Ale, marse! Si lazistis pa kapav dres ou, savedir so balans finn deregle. Bann manter ipokrit! Mo pou okip zot.

DON PEDRO

Kisasa? Bann zom mo frer? Boratio? Ki zot finn fer?

KLODIO

Bizen kone kifer finn aret zot.

DON PEDRO

Serzan, ki ofans sa de zom la finn komet?

DOGBERI

Sef, zot bann faner rimer; lor la zot koz manti; deziem dabor zot bann difamasion; siziem ek dernie dabor zot finn fann labou lor enn madam; trwaziem dabor zot finn konfirm laverite mansonz; e lor poto-finis zot bann manter-kouyoner.

DON PEDRO

Premie dabor : dir mwa ki zot finn fer. Trwaziem dabor : Ki zot ofans ete? Siziem ek dernie dabor: Kifer pe pourswiv zot? E lor poto-finis :Kifer pe akiz zot?

KLODIO

Bien rezone dapre metodolozi. Foutou! Pa kapav pli kler ki sa.

DON PEDRO

Zot de dir mwa. Kifer finn aret zot? Sa serzan la, li tro malen pou mwa. Ki ofans zot finn komet?

BORATIO

Monsegner, mo pa’le perdi letan rakont zistwar. Sir Klodio pou fer mwa pas kord. Mo merite. Mo ti trik zot lizie. Zot pa ti dekouver nanye. Me sa bann gonaz la finn dekouver tou par aksidan. Zot ti tann mwa pe rakonte ki manier ou frer, Don Jonn, ti pey mwa pou zet labou lor Mis Iro; ki manier zot ti kwar Mis Iro ek mwa ti pe koutize, lergete Margaret; ki manier Sir Klodio ti maltret li olie marye ar li. Bannla konn tou, zot ‘si zot konn tou aster. Mo va gagn seki mo merite. Mo ena lamor enn bon tifi lor mo konsians.

DON PEDRO

Tousa pers mo lekor kouma enn lepe.

KLODIO

Mo merit lamor.

DON PEDRO

Mo frer ki’nn fer zot fer sa?

BORATIO

So lide sa. E li’nn donn nou enn pake pitay.

DON PEDRO

Li enkarn lemal. E li’nn sove, verminn la.

KLODIO

Pov Iro, aster mo retrouv twa kouma mo ti kontan twa.

DOGBERI

Amenn sa bann pleyan-fenean la. Mo sir Sextonn, nou mazistra, finn fini deform Leonato lor nou konnteyner. Pa bliye dir for-for kan so ler vini, ki mo enn move bourik.

VERZES

Ala zot vini, Sir Leonato ek Sextonn.

(Leonato, Antonio ek Sextonn rantre)

LEONATO

Kot sa verminn la? Les mo get so fas.
Lerla mo’a kone ki kalite zans
Bizen evite. Dir mwa kisannla.

BORATIO

Sir Leonato, mwa ki’nn fer erer.

LEONATO

Twa sa sovaz la ki’nn servi rimer
Pou touy mo tifi?

BORATIO

Mo tousel koupab.

LEONATO

Non, non! Pa dakor! To pa pe koz vre.
Sa de misie la! Zot bien onorab!
Parey kouma lot, ki finn kas pikan.
Mersi! Onorab finn touy inosan.
Pey enn istoryen met sa dan tex-bouk.
Felisitasion! Bravo onorab!

KLODIO

Mo pe rod parol pou dimann pardon;
Mo antor net. Mo aksepte peye;
Deside oumem nenport ki lapenn
Pou pey mo pese. Mo finn mal azir
Parski mo bien bet.

DON PEDRO

Sir Leonato
Mo dan mem petren. Mo ‘si mo pare
Pou aksepte nenport ki penitans
Ki ou deside.

LEONATO

Ayo Monsegner!
Mo pa kapav dimann ou fer Iro
Reviv. Enposib! Me mo sipliy zot
Enform lepep lor inosans Iro;
Sir Klodio, si ou lamour pa finn mor
Seswar fer enn veye divan so tom,
Boner dime gramaten vinn kot mwa.
Ou pa finn vinn mo zann. Vinn mo neve.
Mo ena enn nies, foto mo tifi
E li pou pran plas mo tifi partou.
Si ou met bag kot avan ou’nn kas bag
Mwa mo pas leponz.

KLODIO

Sir Leonato,
Ou bon santiman fer mwa plis sagren.
San ezitasion mo dir ou “dakor”,
Dir ki bizen fer, mwa mo pou fer li.

LEONATO

Dime gramaten vinn dan mo lakaz.
Seswar nou kas bann. Aster Boratio,
Mo pou enteroz twa ek Margaret
Ki, si mo konpran bien ti enn konplis
Dan konplo Don Jonn.

BORATIO

Non, mo fer serman.
Li pa ti kone. Mo ti servi li.
Kouma ou tifi, li ‘si inosan.

DOGBERI

E sertennman ossi. Sir Leonato mem li pa dan off-record, sa plengnan-fenean, sa delenkan-ofansan ti zoze epel mwa “bourik”. Mo ekziz ou rann enn servis fer lapel kan donn verdik akitman. Pa selman me zosi, enn polisie ti tann zot koz Mafia Lamod. Bizen aret Lamod. Pe fer ravaz. Pa bliye, Sir, enkizisionn zot lor la.

LEONATO

Lapolis pou gagn meday. Ou ‘si Serzan.

DOGBERI

Vot omnipotans, vou koze comme ain zenes bien malelve. Felisitasion e sertennman osi. Que Die Ramas vot am.

LEONATO

Pran sa. Enn ti dite (donn li kas). Bizen onet dan travay.

DOGBERI.

E sertennman osi.

LEONATO

Zot kapav ale. Les prizonie ar mwa.

DOGBERI

Mo les divan mwa dan ou lame enn diksioner, koriz so gramer. Bondie beni ou, vot Ekselans, Bienfezans, Lesegner dan so gran zwisans donn ou lasante fizik ek manter. Mo donn ou permision pou mo ale. Si neseser nou tou bann malfeter nou va zwenn grasa enterdiksion providansialite. Orevwar otankevouzet.

VERZES

E sertennman osi. (Dogberi ek verzes sorti)

LEONATO

Randevou dime

ANTONIO

Dime gramaten

DON PEDRO

Rekta!

KLODIO

Letansa mo al dimann Iro pardon.

LEONATO

Gard, met sa de la dan kaso.
Bizen dimann Margaret ki li li kone. Bonswar tou dimoun. (Sakenn sorti so kote)

AK 5 SENN 2

Dan zarden Leonato. Benedik ek Margaret rantre, sakenn so kote.

BENEDIK

Margaret ki manier mo kapav remersie twa pou to koudme?

MARGARET

Ekrir enn poem lor mo bote.

BENEDIK

Enn poem telman profon, okenn zom pa pou kapav koste.

MARGARET

Si bann zom pa kapav koste, trouv li tro profon, mo pou mor viey-fi.

BENEDIK

Margaret to tro fite pou mwa.

MARGARET

Ki arive? Ou pwagnar finn kabose?

BENEDIK

Mo pa servi zouti brit-brit. Ar twa mo pa rod sikann. Al apel Beatris. Mo depoz zarm.

MARGARET

Poz ou zarm lor mo sarm.

BENEDIK

Tansion li rod ser bann vis. Ena deinnjer ladan!

MARGARET

Bon, mo al apel Beatris. Sey ser so vis.

BENEDIK

Mo tounavis elektronik.

(Li sante) “A Bondie lamour
Lao lor so tronn
Bien konn mo dilem
Ze vou tem, ze vou tem”

Mari sa! Bann liv ranpli ar zistwar “mo kontan twa, to kontan mwa, nou kontan li, li kontan zot…” Be ki mo pe fer mwa. Azout enn lot paz. Pa fasil. Mo’nn sey ekrir enn poem. Ala rezilta:

“Mo kontan twa, do ta,
Kouma trip dan gropwa.
Touleswar mo reve
Klinik, maternite;
Gramaten boner
Mo lamour fer ler,
Resanble mo belmer.
Enn kees sa!

Dapre mwa ‘linndemiel’ rim ar ‘fiel’; amoure ar ‘zoure’. Mo oroskop lev nene kan koz poezi.

(Beatris rantre)

Beatris, mo gate. Kouma mo apel twa, to galoupe, vini?

BEATRIS

Wi, misie. E kouma to dir mwa, mo galoupe, ale.

BENEDIK

Reste ziska so ler.

BEATRIS

O.K. To finn dir “so ler”. Savedir “so ler” pou ale finn vini… Avan mo ale, dir mwa si to ti koz ar Klodio.

BENEDIK

Mo’nn bien zour li. Mo merit enn ba.

BEATRIS

Zoure li malang, malang fer labous pi. Mo pa pou abras enn lagel sal.

BENEDIK

To lespri pe fer bann mo sove depi dan diksioner… Mo finn chalenj Klodio. Si li tire, mo proklame partou ki li enn kapon. Beatris, to kapav dir mwa enn kou ki move kote mo personalite finn atir twa plis?

BEATRIS

Bien difisil pou reponn. Seki move telman bien organize ki bonte finn abdike. Move finn marye pike ar move. Me twa ki bon kote mo personalite permet twa sibir lamour?

BENEDIK

Bien koze! Mo bizen sibir twa malgre mwa.

BEATRIS

Malgre to leker. Mo bien sagren twa. Si to rezet to prop leker, par amitie mo ‘si mo va rezet to leker.

BENEDIK

To kone Bea, twa ek mwa nou tro malen pou kapav kourtize normalman.

BEATRIS

Enn dimoun malen zame dir li malen; li pa tap so prop tanbour.

BENEDIK

Dan enn lemonn gro-poumon enn dimoun malen oblize tap so prop tanbour. Sinon kan li mor zis so vev pou plore.

BEATRIS

Komie letan?

BENEDIK

Tank ena zoyon pou plise… Ki nouvel Iro?

BEATRIS

Bien malad

BENEDIK

Twa?

BEATRIS

Parey. Bien malad.

BENEDIK

Priye Bondie to kontinie kontan mwa. Samem to meksinn. Irsil pe rod twa mo sir.

(Irsil rantre)

IRSIL

Mamzel, ou tonton pe rod ou. Bel tourdisman dan douniya. Nou kone aster Iro inosan; Don Pedro ek Sir Klodio ti may dan lak. Don Jonn ti manigans zot. Li’nn sove. Degaze vini.

BEATRIS

To vinn ar mwa Benedik?

BENEDIK

Pa zis sa. Mo pou viv dan to leker, soupire dan to douser, e fonn dan to lizie.

(Zot sorti)

AK 5 SENN 3

Dan Legliz. Sir Klodio, Don Pedro rantre. Zot swiv par enn laprosesion.

KLODIO

Isi mem sa?

DIMOUN

Wi misie.

KLODIO

(Lir enn plak)

Iro inosan,
Viktim mesanste,
To kapav repoze
Anpe pou leternite.

Poz sa lor so tom. Anou sant anker.

(Tou dimoun sante)

Bondie lamour, Bondie lespwar
Pardonn seki’nn touy bote rar.
Aksepte zot remor-konsians,
Zot regre ek zot penitans.
Lamor ekzis, enn zafer tris,
Me lamor donn nouvo lavi.

KLODIO

Ankor enn fwa pardonn mwa,
Toultan mo pou repet sa.

DON PEDRO

Kapav tengn bann tors, soley pe leve;
Bann lespri dan nwar vit-vit pe tire,
Zot per barlizour ar so penso ge
Ki laba dan les pe fer so mazik.
Mersi zot tou. Nou finn fer nou devwar.

KLODIO

Mersi, orevwar. Sakenn so kote!

DON PEDRO

Degaze! Nou bizen al prepar nou,
Nou’ena randevou kot Leonato.

KLODIO

Priye Bondie ki sannfwala, maryaz
Pa fini aswar dan enn simitier. (Zot sorti)

AK 5 SENN 4

Dan lakaz Leonato. Leonato, Benedik, Beatris, Margaret, Irsil, Antonio, Pret, Iro ets rantre.

PRET

Mo pa ti dir zot Iro inosan?

LEONATO

Dapre lanket, apart enn, tou dimoun,
Sir Klodio, Don Pedro, mem Margaret
Inosan. Enn pake tapaz dan vid
Zis parski lizie ti anbet lespri.

ANTONIO

Nou bizen kontan tou finn rant dan lord.

BENEDIK

Mwa kot zot met mwa. Si pa ti koumsa
Mo ti pou bizen lager ar Klodio.

LEONATO

Iro, twa, Beatris ek tou bann fam
Zot al atann dan lasam akote,
Met zot mask kan mo fer dir zot vini.
Nou de envite pre pou arive.
Pa bliye mo frer, to’ena pou dibout
Papa dan maryaz tifi to prop frer
Ar Sir Klodio.

ANTONIO

Mo’nn bien aprann mo rol.

BENEDIK

Monper, mo kwar mo bizen ou koudme.

PRET

Pou ki zafer?

BENEDIK

Pou amar mwa, met mwa pandi. Nenport!
Sir Leonato mo bizen dir ou
Ki leker ou nies finn tas dan lamson.

LEONATO

Mo kwar Iro ti enstal lamson la.

BENEDIK

Mo leker ‘si finn tas dan mem lamson.

LEONATO

Mo kwar mo kone kisannla ti met
Labwet dan lamson. Dir mwa ki ou’le.

BENEDIK

Ou repons, Sir, paret bien misterye.
Seki mo ole se ki ou ole
Seki mo ole. Setadir mo’le
Ou permision pou marye li zordi.
Monper marye mwa ar Mis Beatris.

LEONATO

Mo donn ou mo benediksion.

PRET

Pare!
Ala zot la.

(Don Pedro, Sir Klodio ek zot swit rantre)

DON PEDRO

Bonzour tou dimoun.

LEONATO

Bonzour Don Pedro, Sir Klodio bonzour.
Nou pe atann zot. Ou finn deside
Zordi pou marye ar tifi mo frer?

KLODIO

Mem si li enn mons ki fer zanfan per.

LEONATO

(Ar Antonio)

Fer li vini. Monper tou finn pare?

(Antonio sorti)

DON PEDRO

Bonzour Benedik. Ki pe arive?
Divan mouye, rafal dilo glase
Pe sifonn to seve, mouy to latet?

KLODIO

Li pe santi korn pouse lor so fron.
Pa bizen traka, to korn pou extra;
Tou bann fam marye pou vinn kares li,
Tomem pou vinn zot toro prefere.

BENEDIK

Toro, limem papa limanite;
Li fer vas donn dile pou nouri twa.
Pa drol to kriye kouma enn vie bef.

(Antonio, Iro, Beatris, Margaret, Irsil rantre. Bann fam finn met mask)

KLODIO

Met sa lor vie kont. Mo pey nouvo kont.
Ar ki mamzel mo bizen fer versman.

LEONATO

Ar sannla. Ou kapav pran so lame.

KLODIO

Korek sa. Mo kapav get ou figir.

LEONATO

Non. Ou bizen avan trap so lame,
Fer serman ki ou pou marye ar li.

KLODIO

Donn mwa ou lame. Divan Per Frannsis
Mo dimann ou aksepte vinn mo fam.

IRO

Mem dan mo lot lavi, mo ti to fam.

(Li tir so mask)

E twa, mo Klodio, to ti mo mari.

KLODIO

Enn nouvo Iro?

IRO

Pa manti ditou.
Iro martir finn mor, mwa mo vivan;
Mo pa zis vivan, mo nom peyna tas.

DON PEDRO

Be lot Iro la, Iro ki finn mor?

LEONATO

Tank ti’ena palab Iro ti zwe mor.

PRET

Zot tou finn gagn sok? Fasil pou konpran.
Taler, apre seremoni maryaz,
Mo va rakont zot zistwar Iro net,
Me pou lemoman nou’al dan lasapel,
E apre servis, mo pou dir zot tou.

BENEDIK

Monper dir mwa kisannla Beatris.

BEATRIS

(Tir so mask)

Mo finn tann mo nom. Dir mwa ki ou’le.

BENEDIK

Ou pa kontan mwa?

BEATRIS

Pa plis ki bizen.

BENEDIK

Savedir tou dimoun finn fer erer,
Zot tou kwar ki ou amoure ar mwa.

BEATRIS

Ou pa kontan mwa?

BENEDIK

Pa plis ki bizen.

BEATRIS

Savedir tou dimoun finn mal konpran,
Zot tou kwar ki ou amoure ar mwa.

BENEDIK

Dapre zot ou’nn mari gate ar mwa.

BEATRIS

Dapre zot ou’nn mari pouri ar mwa.

BENEDIK

Fos net. Savedir ou pa kontan mwa?

BEATRIS

Pa vreman. Kikfwa kouma kamarad.

LEONATO

Beatris, mo sir, kontan Benedik.

KLODIO

Mwa mo donn prev Benedik ‘inn gate.
Get sa poem la; se so lekritir;
Enn poem-damour pou so Beatris.

IRO

Mo’si mo’ena enn. Poem Beatris.
Li finn ekir sa pou dir so lamour
Pou so bieneme. Benedik biensir!

BENEDIK

Get sa bwat la! Pa kapav kasiet laverite. Pa plore! Mo pou ramas twa. Mo bien sagren bann fam ki’nn tas lor poto.

BEATRIS

Mo pa pou rezet twa. Mo pa’le to gagn latet. Sarite Kretienn! Apre sa mo tann dir to pa pou viv lontan. To’nn gagn kanser?

BENEDIK

Enn sel fason bous so labous!

(Li anbras Beatris lor so labous)

DON PEDRO

Kimanier Benedik, l’homme marié?

BENEDIK

Ekout mwa bien Don Pedro. Enn larme manzer krann pa pou kapav sanz mwa. Ou kwar mo kas latet ar rimer, ti-palab. Peyna plas pou ti-leker dan lemonn. Dir seki zot ‘le; mo’nn desid pou marye, mo pou marye. Zot dir mo enstab, mo sanze, mo ti kont, aster mo pour. Koze zot, mwa mo pe al delavan. Nou tou sanze. Zis kouyon ki pa sanze. Li res kouyon… Klodio, mo’nn pare pou fou twa enn rakle me kouma nou’nn vinn fami mo donn twa enn sans. Okip mo kouzinn bien, pa fer li mizer.

KLODIO

Mo ti pe priye to refiz Beatris pou mo gagn enn bon rezon fer twa konpran akout dibwa koulou. Me tansion rod sanz kari toulezour. Sans mo kouzinn la. Li pou fer twa manze vant plen dan lakaz. Pa neseser al restoran.

BENEDIK

Efas lepase. Nou tras enn ti trase avan nou marye. Met lame lor leker, met leker dan lame, lev talon lao-lao.

LEONATO

Nou va danse apre.

BENEDIK

Non, avan. Lorkes, large sa sawal la, mo dir. Don Pedro, kifer ou tris? Rod enn fam monwar, rod enn fam. Enn badinn dekore ar korn, nenport ki korn, se plis meyeur. (Enn mesaze rantre)

MESAZE

Don Pedro, nou finn may ou frer Don Jonn. Ki pou fer ar li?

BENEDIK

Pa vinn kas nisa! Dime nou get sa. Mo’a ranz so kari. Ale maestro! Bate ravann la. Les lapo kabri gazouye! (Zot tou danse)

RIDO