KATREN ALFABETIK

AMIZE-APRANN ANMEMTAN

ALA 42 TI POEM 4 LALIGN SAKENN KI POU ED NOU METRIZ TOU BANN SON NESESER POU KOZ BIEN NOU LANG E POU APRANN LIR EK EKRIR LI DAN LAZWA EK KONTANTMAN.

01. A/a
‘a’ kouma ‘aaa’ kan kraz nou kor;
‘aaa’ kouma douler ki bien for.
‘a’ kouma premie let ‘ayo’,
sorti dan Tamil ‘aiyoh’.

02. An/an
An, to’le ban dan kan Zanzan!
To pa’le pan dan kan zanfan.
To met legan, bliye vetman;
To deklar gran avan letan.

03. Ann/ann
Bann travayer dan karo kann
Pa les fey kann fann zot lapo.
Zot finn aprann pa tom anpann,
Sarye tonn kann lor zot ledo.

04. Ar/ar
Ar enn lansar dan marenwar,
Olie mo koup enn bar bwanwar
Mo fer ou par, mo koup dardar
Mo prop ledwa, enn swar dan nwar.

05. B/b
‘b’ kouma ‘ba’, ‘be’, ‘bi’, ‘bo’, ‘bou’;
baba, bebe, bibi, boubou.
‘b’ kouma fab, jab, kab, sab, tab;
kouma Arab, latab, palab.

06. Ch/ch
‘ch’ kouma dan chachi, chacha,
cheke, chike, choke, choula;
kouma dan mach, machann, macho;
bachara, nachannya, chocho.

07. D/d
‘d’ kouma dada ek dadi;
kouma dede, didi, dodo,
doudou, fad, kad, larad, malad,
salad, balistrad, kouyonad.

08. E/e
E, to pa tande? Ekoute!
Be si to sourd, to finn maye.
Me si to tande, pa bliye
Ena lamone pou gagne.

09. En/en
To enbesil, ousa reken?
Malen ousa entelizan?
To enkapab ousa frengan?
Enteresan ousa tonken?

10. Enn/enn
Enn lasirenn mont lor lasenn
Ar so kapitenn pou fer senn;
So zenn marenn tini so renn,
Kenn so degenn, frenn so lapenn.

11. Er/er
Depi dan ber li fer fezer;
Granper, granmer kontan toler
Kapris Beber mem li deler;
Aster toultan nek li fer ler.

12. F/f
‘f’ kouma fa, fe, fi, fo, fou;
kouma fab, feb, fig, fog, foul,
fatal, fetaz, final, foto, foutou,
kaf, laf, maf, zaf, mafat, bafoul.

13. G/g
‘g’ kouma gaga, ge, giji,
gobe, goute, bag, vag, lagli,
lagam, lagom, legim, gouli,
galimacha, galigali.

14. gn
‘gn’ kouma dan pagn, lakagn,
Kouma dan begn, pegn, regn, segn, tegn
Kouma dan lagign, lign, sign, vign
Kouma dan montagn, lakanpagn.

15. H/h
‘h’ kouma, ham, hawann, haldi,
hijab, harram, hijrra, haji,
harr, haysh, ho, horl, maha, Hinndi,
halal, halwa, holi, horrni.

16. I/i
Isi ena boukou gabzi,
Boukou lagli, boukou mengi
Deklar zeni; boukou pouri,
Bann tilespri, rod fer mari.

17. in
Tigit mo servi <i> nazal;
Zot zis bann mo sort dan Angle
Kouma drink, sink, link. Samem tou.
Pli tar kikfwa pou ena plis.

18. inn
Met sa dan binn dan lakwizinn;
Pa fer mofinn. To pe gagn ginn?
Tap enn ver jinn pou kas routinn,
Lerla manz minn sorti Lasinn.

19. Ir/ir
‘ir’ kouma dir, lir, mir, pir, sir,
Tir, vir, kwir, zwir, desir, dezir
Kiltir, mirmir, sourir, tortir,
Lavantir, souvenir, lasir.

20. J/j
‘j’ kouma jak, jigsor, joukal,
jab, baj, jam, jo, job, jok, jos, jal,
jaz, jerikann, jamalgota,
joker, joubaner, jounjounwa.

21. K/k
‘k’ kouma kab, kad, kas, koko,
ker, kes, ki, kol, koul, lak, lok, louk,
kaka, kaba, kachak, kado,
kadadak, fatak, gajak, kouk.

22. L/l
‘l’ kouma la, laba, lao,
lalwa, bal, kal, sal, karnaval,
lede, lezel, lasel, seval,
fanal, femel, lale, lalo.

23. M/m
‘m’ kouma maa, mama, mami,
nam, nem, nim, mam, mem, mim, mini,
bom, dom, gom, kom, lom, nom, pom, rom,
karom, kemkem, kolom, korom.

24. N/n
‘n’ kouma nana, nene, nann,
nani, nen, non, nounou, noubann,
bann, dann, fann, kann, pann, rann, tann, zann,
lasann, lasenn, Lasinn, lasonn.

25. ng
‘ng’ kouma dan bang, sang, tang,
Kouma dan beng, deng, geng, sereng,
Kouma dan bingo, pingo, king,
Dingdong, pingpong ek kokorong.

26. O/o
‘o’ kouma ayo, kokliko,
obez, odek, koko, zako,
rigolo, jabolo, lalo
kokoriko, karilalo.

27. On/on
Kan bon enn don san kontfason
Li rant dan fon nou konfesion,
Fer relizion vinn solision
Ansam avek lezot axion.

28. Onn/onn
Li gagn li bonn kan li pe donn
Seki dan siklonn dan lemonn;
Li pa antonn, ramas par tonn
Kan otour li sourir pe fonn.

29. Or/or
Ar lor li kwar li pou pous bor,
Fer so fanor depas rebor,
Fer tou jinior ranplas sinior,
Kotomidor aste kofor.

30. Ou/ou
Ou fer kwar ki ou lavi dous,
Ki ou enn kous ki tous Lepous;
Ou bours plen ar lamone gous
E ou priye bondie foulous.

31. Oun/oun
Foufoun gro toun, aret fer kloun!
Dimoun dan goun, twa to kas voun;
Dan hawann koun, to rod poutoun?
Soun, beti soun! Aret fer kloun!

32. Our/our
‘our’ kouma four, kour, lour, tour, zour,
Bonzour, lakour, lizour, touzour,
Lamour, fourtou, zournal, bourzwa
Abazour, toulezour, kourpa.

33. P/p
‘p’ kouma papa, pip, pipi,
popo, ponpe, poupe, papi,
papadom, pipangay, patol,
patison, parabol, parol.

34. R/r
‘r’ kouma re, lare, rote,
raper, reper, rimer, roder,
foular, foulir, firer, fezer,
rate, repete, robine.

35. rr
‘rr’ kouma agrrambagrram,
garrbarr, barrtann, harr ek harram.
Li sonn kouma son ‘r’ Angle;
Rar servi li. Bizen kone!

36. S/s
Si sa se sime Sansousi
Savedir sa se sime sok;
Setadir samem sime sek:
Sakenn sarye so sal sousi.

37. T/t
Tou teter tir tou ar toutouk;
Tou tabisman tal tou moutouk;
Tal zot lapat, touf tou tipous,
Tet tetinn so tantinn akous.

38. V/v
‘v’ kouma vag, vegann, vilen,
voler, valer, vaper, vaksen,
volapenn, volovan, volim,
vid, vif, vinn, vir, vis, vit, viv,  viz.

39-40. W/w, x
‘w’ kouma wat, wayway,
waya, waw, wey, wi, wifi, wit,
sex, sexi, tax, taxi, maxi,
box, boxer, labox, smorlpox.

41. Y/y
‘y’ kouma yeye, yoyo,
bay, day, fay, kay, lay, may, papay,
dey, fey, egey, lakey, lapey.
gaspiy, amoy, larouy, lafouy.

42. Z/z
Zann zis zaza, zame-zame
Aret zaza; so zenn zann zwe
Rol ekoute ziska ki li
Zet zarm, zoure kouma zombi.

Apart sa 42 son la nou bizen osi kone ki ena bann son konpoze ar 2 ou 3 konsonn (digraf ek trigraf).

43. Bl/bl: blan, ble, bliye, bloke, blouz …
44. Br/br: brasle, bretel, brizan, brose, brousay …
45. Bw/bw: bwat, bweter, bwi …
46. Dr/dr: dra, draze, drible, drol …
47. Dw/dw: dwa, dwatet …
48. Fl/fl: flas, fles, flite, flote …
49. Fr/fr: fraka, frekante, frize, frote …
50. Fw/fw: fwa, lafwa, fwet …
51. Gl/gl: glase, glise …
52. Gr/gr: gra, grena, gri, gro …
53 Kl/kl: klak, lakle, klik, klose …
54.Kr/kr: kraze, kreson, kriye, krose, zekrou …
55. w/kw: kwafer, kwi …
56. Lw/lw: lalwa, lwe …
57. Mw/mw: mwa, memwar …
58. Nw/nw: nwar, lanwit …
59. Pl/pl: pla, ple, pli, plo …
60. Pr/pr: pratik, pre, pri, prose …
61. Pw/pw: pwa, pwi …
62. Rw/rw: lerwa …
63. Sw/sw: laswa …
64. Tr/tr: tras, tres, tris, trous …
65. Tw/tw: twa, twaz, latwal …
66. Vr/vr: vrak, vre, lavril …
67. Vw/vw: vwa, lavwal …
68. Zw/zw: lazwa, zwe, zwir …
TRIGRAF
69. Drw/drw: drwa …
70. Frw/frw: frwa …
71. Krw/krw: lakrwa …
72. Prw/prw: prwa???
73. Trw/trw: trwa, trwit …

Konplete le 25.07.2020